Het systeem CY-Humint (Cyber Human Intelligence) wordt geleverd door Athena GS3 Security Implementations Ltd in Holon Industrial Zone in Israël. Athena is onderdeel van de grote leverancier van infrastructuur- en transportsystemen Mer Group, in Nederland aanwezig met Cellular Infrastructure BV. Vragen van Webwereld worden vanuit Israël per e-mail beantwoord door Omer Laviv, chief executive officer van Athena.

Openbare bronnen

Over CY-Humint zegt Laviv: "Het is bedoeld om wethandhavende instanties te voorzien van vroege waarschuwingen, die worden gebaseerd op 'deep-web' activiteiten." Het is ontwikkeld in Israëlische defensiekringen met behulp van specialisten van de geheime dienst Mossad en nu is het beschikbaar voor export. Welke landen het systeem in gebruik hebben wil Laviv niet kwijt.

De documentatie van Athena is duidelijk over de redenen van het systeem: "Gebeurtenissen als de 'Arabische Lente', de Londense rellen en de maatschappelijke onrust over de hele wereld hebben onomstotelijk aangetoond dat de cyberspace is uitgegroeid tot een favoriete plaats voor aanzetten tot en het coördineren van terrorisme en criminaliteit, maar ook in de civiele onrust."

Volgens Laviv wordt het speuren in ieder geval beperkt tot openbare bronnen, zoals blogs, microblogs, websites, forums, chatrooms en sociale netten als Facebook, Hyves en Twitter. Het systeem maakt vooral gebruik van koppeling op grond van het volgen van het gebruik van IP-nummers en het wisselen daarvan. Het is vooral krachtig vanwege analyse: "CY-Humant creëert en onderhoudt virtuele identiteiten, aangevuld met krachtige middelen voor analyse. Het systeem ondersteunt informatieanalisten online met de efficiency van het verkrijgen van informatie in de echte wereld."

Europese subsidie

Het KLPD en de Politie Twente zijn samen met diverse andere opsporingsinstanties, IT-bedrijven en onderzoeksinstellingen partner in wat nu nog een 'onderzoeksproject' heet. Ordina doet de systeemintegratie en begeleiding in Nederland. Volgens managing partner Onno Franken van Ordina moet het project officieel nog van start gaan. Er is namelijk een Europese subsidieaanvraag, maar het besluit daarover moet in de komende maanden nog vallen.

"Met een aantal Europese partijen hebben we een voorstel ingediend om dit systeem te ontwikkelen voor aan aantal politiediensten in Europa", zegt Franken. "Als je dat samen doet, dan bespaart dat onderzoekskosten en je kunt later elkaars ervaringen delen."

'Niemand hoeft bang te zijn'

Volgens hem hebben ze een 'gezamenlijke visie' opgesteld om als politie meer te gaan doen met informatie. Ze willen op grond van diepgaande analyse potentieel crimineel gedrag en de potentiële vorming van criminele organisaties eerder in beeld te krijgen. Daarmee wil de politie preventief kunnen optreden, of sneller succes boeken met opsporing na een misdaad.

"Het systeem functioneert geheel binnen de wettelijke en ethische grenzen", stelt hij op de vraag of nu iedereen op internet potentieel verdachte wordt. "Als de verkregen informatie uit openbare bronnen verder onderzoek vergt, worden de reguliere kanalen en procedures die voor elk politieonderzoek gelden gevolgd. Niemand is zomaar verdachte en niemand hoeft er bang voor te zijn."

In het verlengde daarvan speelt de vraag of juist de kwaadwillenden voortaan het openbare internet niet gaan gebruiken in de wetenschap dat de politie daar intensief surveilleert. Maar volgens Franken tonen de ervaringen met CY-Humint elders beslist dat het effectief is in het gebruik.

Ordina is de vaste partner van Athena in de Benelux. Dat suggereert dat er al meer opdrachtgevers zijn, maar namen willen Athena en Ordina niet noemen. Wel wil Franken nog kwijt dat de Belgische politie niet deelneemt in het project.