Klimaatverandering blijft nog duizend jaar grotendeels onomkeerbaar, luidt de ontnuchterende conclusie van een internationale onderzoeksgroep.

'Zelfs wanneer de volledige uitstoot van broeikasgassen nú stopt.'

De voornaamste oorzaak is de huidige hitteopslag van oceanen. Momenteel absorberen de relatief koele oceanen nog veel extra warmte uit de atmosfeer. Zodra deze buffer is overwonnen kan de atmosfeer zijn overtollige warmte niet meer kwijt. Deze zal daarom, afhankelijk van de CO2-concentratie, versneld opwarmen tot een nieuw basisniveau, stellen de klimatologen, onder leiding van Susan Solomon, verbonden aan de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA).

Daarmee zullen hogere temperaturen tenminste duizend jaar aanhouden, zelfs wanneer de mondiale CO2-uitstoot vandaag tot nul wordt gereduceerd. En terwijl de oceanen nu nog veel van de opwarming maskeren, zouden ze in de toekomst zelfs het temperatuureffect van een eventuele daling van de CO2-concentratie teniet kunnen doen.

Droogte
De resultaten worden volgende week dinsdag gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). In het artikel, onder de eenvoudige titel ‘Onomkeerbare klimaatverandering door CO2-uitstoot’, worden nog meer factoren genoemd. Zo stellen de onderzoekers dat veel gebieden te maken krijgen met permanent veranderende neerslagpatronen. Grootschalige en onomkeerbare verdroging zal vooral plaatsvinden in de oostelijke Amazone, zuidelijk Afrika, Australië, zuidelijk Azië, Mexico en het westen en zuiden van de Verenigde Staten en het gehele Middellandse Zeegebied.

Uitzetten van water
Ook zeespiegelstijging zal volgens de onderzoekers voorbij bepaalde drempels voor tenminste 1.000 jaar onomkeerbaar zijn. Wanneer de concentratie broeikasgassen deze eeuw nog de 600 CO2-equivalenten heeft bereikt zal enkel de ‘thermische expansie’, het uitzetten van warmer water, zorgen voor een zeespiegelstijging van mogelijk één meter. De smelt van gletsjers en ijskappen wordt daarbij nog volledig buiten beschouwing gelaten.

Atmosfeer
In de ‘business as usual’-scenario’s van het IPCC wordt deze concentratie in de tweede helft van de 21e eeuw bereikt. Het doel van het internationale klimaatverdrag is evenwel de concentratie van broeikasgassen te beperken tot maximaal 450 ppm.

Maar ook dat is te weinig, zeggen inmiddels veel klimaatwetenschappers. De Amerikaanse klimaatorganisatie 350.org, onder leiding van NASA-directeur James Hansen, bepleit daarom een reusachtige ambitievergroting, waarbij de internationale gemeenschap dient in te zetten op terugkeer naar een atmosferische CO2-concentratie van 350 ppm. Deze grens is in het begin van de jaren ’80 al gepasseerd.

Verwachte afname neerslag per graad. In rood de getroffen gebieden - PNAS, 10 februari 2009