Einde oefening

In Spanje is de staatschuld ten opzichte van het verdienvermogen van de economie (BBP) in één luttel jaar gestegen van 69,3% (2011) tot 85,3%. (2012). Daar is maar één conclusie aan te verbinden. Het is einde oefening met Spanje. De zaak is ‘out of control’. De regering Rajoy moet onmiddellijk aftreden wegens falend crisisbeleid. In plaats daarvan zal waarschijnlijk de Trojka binnenkort op bezoek komen en dan gaat het heel snel van kwaad tot erger.

Het land wordt overspoeld

De hachelijke situatie waarin Spanje verkeert zou tot daaraan toe zijn als de spectaculaire en buitenproportionele stijging van de staatsschuld het resultaat zou zijn geweest van een grootschalige schepactie van de regering om alle schuld - letterlijk alle - boven water te krijgen en als eenmalige tegenvaller te boeken. Helaas, dat is niet het geval. Er staat nog een volle bak met schulden aan te komen.

Kredietwaardigheid is nul

De toestand in Spanje zal binnenkort nog verder verslechteren. Dat blijkt onder andere uit de afwaardering van de kredietwaardigheid door Moody’s van 5 Spaanse regio’s (Andalusië, Catalonië, Murcia, Castillië-La Mancha en Extramadura). Met uitzondering van Catalonië staan deze regio’s nog maar aan het begin van een enorme ongedekte schuldengolf die hen van alle kanten zal gaan treffen en mee zal sleuren.

De soep is echt wel zo heet

Toch wordt ook nu weer geroepen dat de Spaanse soep niet zo heet gegeten wordt. De regering is er een aantal dagen geleden goed in geslaagd om een deel van de kortlopende staatsschuld tegen lage rentes te herfinancieren en weliswaar liep de rente op 10-jarige staatsobligaties licht op tot 5,57%, dat is altijd nog een heel eind verwijderd van de fameuze grens van 7%. Dat dit hele rentehandeltje alleen kan bestaan bij de gratie van voortdurende en juridisch onhoudbare interventies van de ECB mag feitelijk geen naam hebben. Diezelfde ECB staat op omvallen (als er tenminste sprake is van een eerlijke beoordeling). Maar wie deert dat. Niet de Europese regeringsleiders. Die vinden het allang best dat de ECB de vuile was doet. Ondertussen smeekt de Europese Commissie Spanje bijna om een bailout te vragen. Hoeveel gekker moet het worden?

Liever wél een beetje paniek

Nu wil ik uiteraard geen paniek zaaien. Zoveel gezag heb ik niet eens. Maar we kunnen wel blijven denken dat het Spaanse probleem vanzelf een keertje over zal gaan, maar de werkelijkheid leert het tegenovergestelde. Met een torenhoge staatsschuld, een torenhoog begrotingstekort (gestegen van 6,3% naar 7,3%), een torenhoge werkloosheid en een torenhoge onverkochte huizenvoorraad, te midden van een jeugd zonder toekomst, is het beter om in te zien dat het land kapot is en van de grond af aan herbouwd zal moeten worden. Een bailout zal niet helpen.

Nu verliezen om later te winnen

Het getuigt van goed beleid om het verlies van Spanje nu te nemen, liever dan het land jaren te laten voortdobberen van de ene schuld naar de andere. We moeten af van het dwangmatige streven van Europa naar het oeverloos overeind houden van de banken. Spanje zou juist bijzonder geholpen zijn met het failliet gaan van een aantal foute spelers die te lang in financiële doping hebben gehandeld. De sociale angst die hiermee gepaard gaat kan ondervangen worden door een Europese Deposito Garantstelling. Daar zijn in het kader van de schuldencrisis initiatieven toe genomen, maar zonder succes. Burgers doen er in Europa niet toe en dat is fout, echt fout.

Besmetting, hoezo besmetting?

Spanje gaat nu in versneld tempo Griekenland achterna. Alleen zal er veel meer geld naar toe moeten. En dus wordt de hele schimmige Europese discussie over wie wat moet betalen voor wat en tegen welke condities, weer geheel actueel. De angst voor besmetting naar Italië zal weer oplaaien. Terwijl die besmetting allang een feit is. Hoe lang laten burgers zich nog een rad voor de ogen draaien? Net als met een kwaadaardige ziekte is het beter om die vroegtijdig onder ogen te zien. Dan is er in ieder geval nog een kans op genezing. Het kan nog, maar veel tijd is er niet meer.

René Tissen

Business Universiteit Nyenrode