Geld, seks en macht. Het komt door het aanbidden van deze bekoorlijke afgoden dat wij in crisis verkeren. Als bankdirecteur en dominee bij de PKN verklaart Ruilof van Putten (44) waarom ook christelijke kerken hieronder lijden: “Het vertrouwen in het materialisme is zich gaan vermengen met het christelijk geloof.” Een interview over de aard van het beest achter de crisis.


Door: Robert Reijns

Hoe verklaart u de huidige crisistijd?
"Naar mijn mening zijn er meerdere crisissen. Er is nu sprake van een kredietcrisis die uitgegroeid is tot een economische crisis. Politiek is er ook het nodige aan de hand: van stabiliteit is zeker geen sprake. Ik vraag me af waar die verdeeldheid en versplintering uiteindelijk toe zullen leiden. Je moet er niet aan denken dat we in een situatie terecht komen als waarin België lange tijd heeft verkeerd.
Tot slot wil ik ook de crisis benoemen die je een morele crisis zou kunnen noemen. De moraal is vaak zoek zoals blijkt uit zinloos geweld of vernielingen. Wat zijn de waarden en normen van onze samenleving? Het lijkt erop dat mensen vaak geen rem meer hebben."

Waar komt ons ongeremde gedrag dan vandaan?
"De oorzaak van een crisis is vaak terug te voeren tot menselijk wangedrag. Het behoort tot onze aard om voor onszelf op te komen, maar ook om te streven naar meer. ‘Ieder mens heeft last van zijn GSM’, zei iemand eens tegen mij. Hij had gelijk: er is een grote focus op Geld, Sex en Macht. Meer dan ooit heeft de mens de macht in handen en wil hij zelf bepalen wat te doen, zo lijkt het. Voor de meesten bestaat er niet meer iemand die meekijkt over zijn of haar schouders. Absolute waarheden buiten onszelf bestaan niet. Nee, we bepalen zelf wel wat goed is. De mens lijkt overmoedig geworden te zijn. We zeggen: 'We’ve got the whole world in our hands' in plaats van 'He’s got the whole world in His hands'.”

Maar het lijkt mij onmogelijk om als individu een wereldcrisis op te lossen…
"Mijn slogan is: 'Verbeter de wereld en begin bij jezelf'. Het begint met bewust-zijn. Bewust zijn van ons eigen gedrag, van ons eigen karakter. Als je beseft wie je zelf bent, ga je de wereld door andere ogen bekijken. We kunnen niet de problemen van de hele wereld op ons nemen, laat staan oplossen, maar we moeten ons wel bewust zijn van onze verantwoordelijkheid. Wij zijn ver-antwoord-elijke mensen. We mogen niet zwijgen, niets doen, maar moeten een antwoord geven op de vraag die ons gesteld wordt: Welke keuzes maak jij? Waar leef jij voor? Voor jezelf?"

 Sommigen vinden dat het wangedrag van rijke zakenlui hoofdoorzaak is voor de crisis. Wat vindt u als bankier en dominee van die opvatting?
"De crisis kunnen we niet toeschrijven aan een bepaalde groep mensen of groepering. Er is sprake van een collectieve verantwoordelijkheid. Met elkaar vormen we een samenleving. Wijzen naar een ander is niet het antwoord wat ergens toe leidt."

Geven christenen het goede voorbeeld?
"Onze samenleving heeft joods-christelijke wortels. Dat is tot op de dag van vandaag in veel opzichten te merken. Maar er is wel iets aan de hand. We zijn steeds meer gaan vertrouwen op ons eigen kunnen. We zijn gaan vertrouwen op technologische ontwikkelingen. We kunnen steeds meer en zijn misschien zelfs wel wat overmoedig geraakt. Het punt is dat christenen daar helemaal in meegegaan zijn…"

Uzelf bent bankdirecteur én dominee…
"Het vertrouwen in het materialisme is zich gaan vermengen met het christelijk geloof. Christenen behoren onderscheidend te zijn door hun doen en laten, maar dat is nog maar nauwelijks het geval. En misschien wordt gedacht dat de combinatie van werken in de kerk en bij een bank hiervan het toppunt is."

Hoe heeft het geloof u rijkdom bezorgd, en hoe kunnen wij daar op meevaren?
"Geloof biedt een nieuw perspectief. Uitzicht. Dat begint met het besef dat wij slechts mensen zijn. Nietige wezens die in geen verhouding staan tot de grootsheid en macht van God. Er is een levende God die over onze schouders meekijkt, ons moreel besef aanleert, ons waarden en normen bijbrengt, maar die vooral ook hoop geeft. Hoop die alles te maken heeft met de liefde die Hij heeft voor alle mensen. Jezus is als zoon van God naar deze aarde gekomen om de grote afstand tussen God en jou te overbruggen. Daardoor heeft ieder mens toegang tot God, tot een nieuw perspectief, een nieuwe start en een plaats waar geen ruimte is voor eigen belang, pijn, misbruik, verdriet, oorlog of honger. Dat maakt je rijk."