Dat de crisissen en de daaruit voortvloeiende recessies van de afgelopen eeuwen steeds door onvoorziene omstandigheden en gebeurtenissen  ‘per ongeluk’ zijn ontstaan is een mythe die de ‘veroorzakers’ ervan ons graag willen doen geloven. In alle gevallen blijken de oorzaken echter te liggen in weloverwogen strategieën van bankinstellingen en overheden die maar naar één uitkomst kunnen leiden, namelijk een “crisis”! Omdat de financiële bankencrisis van 2008 vers in het geheugen ligt en we met de gevolgen hiervan nog dagelijks worden geconfronteerd nemen we deze als voorbeeld om  aan te tonen dat bewust naar deze crisis is toegewerkt.

Federal Reserve

Na de aanslagen van 11 september 2001 op het World Trade Center in New York vreesde de Federal Reserve voor een recessie. Om zo´n recessie te voorkomen verlaagde de FED in een aantal stappen de officiële rente tot een historisch laag niveau van 0,25%.

Regering Bush

In diezelfde periode besloot President George Bush dat iedere Amerikaan de mogelijkheid zou moeten hebben om een eigen huis te kunnen kopen. Hiervoor versoepelde de regering Bush de regels voor de “verificatie van inkomensgegevens”. Tot dan toe werd in de Verenigde Staten veel waarde gehecht aan de zogenaamde “credit score” van de hypotheekaanvrager. Deze “credit score” (In Nederland, BKR, Bureau Krediet Registratie) geeft een waardecijfer dat is gebaseerd op het betalingsgedrag van de aanvrager in het verleden. Aanvragers met een slechte krediethistorie worden hierbij aangeduid als “subprime”. Door de versoepeling van deze toetsing werden vanaf 2002 ook aan deze ‘slechte betalers’ hypotheken verstrekt. Omdat het aantal mensen wat een huis kon kopen vanaf die periode enorm groeide stegen de prijzen van de huizen explosief. Het bijkomende effect was dat het eigen huis niet meer werd gezien als een blijvend dak boven het hoofd maar meer als een speculatieobject om het in korte tijd met winst door te kunnen verkopen. Dit ging goed zolang de prijzen van de huizen bleven stijgen. In 2006 echter kwam de klad in deze prijsstijgingen, enerzijds omdat de FED een serie renteverhogingen doorvoerde waardoor de hypotheekrente steeg en anderzijds omdat de huizen intussen zo duur waren geworden dat ze voor een steeds grotere groep onbetaalbaar werden. Betalingsachterstanden namen schrikbarend toe, met name bij de subprime-hypotheken. In ‘normale’ gevallen namen de hypotheeklasten toe met 2 tot 3%, maar omdat de banken allerlei soorten van hypotheken hadden verstrekt was er in heel veel gevallen sprake van een verveelvoudiging van de maandelijkse lasten. Het aantal gedwongen verkopen nam enorm toe en in maart 2010 bleek dat er sinds 2008 meer dan één miljoen gedwongen verkopen hadden plaatsgevonden. De complete huizenmarkt was ingestort.

Banken

Bankiers wisten, als geldverstrekkers, maar al te goed dat de bomen niet tot aan de hemel konden blijven doorgroeien. Ook zij wisten dat de groei van de Amerikaanse huizenmarkt was gefundeerd op de uiterst wankele basis van een enorm aantal mensen die op den duur hun leningen niet meer zouden kunnen aflossen.

Lesje 1 op het schooltje van bankiers is, dat je geen geld moet uitlenen aan mensen waarvan je denkt dat ze het niet terug kunnen betalen. Lesje 2 is, mocht je dit toch gedaan hebben dan moet je ervoor zorgen zo snel mogelijk van deze leningen af te komen. Het is juist dit wat ze gedaan hebben. In de eerste plaats hebben ze short-posities op deze leningen ingenomen, wat betekende dat zij schadeloos zouden worden gesteld voor het geval ze waardeloos zouden worden. De volgende stap van de Amerikaanse banken om uit de gevarenzone te komen was dat zij de ‘goeie’ en ‘slechte’ leningen in pakketten bij elkaar hebben gedaan en op grote schaal wereldwijd doorverkocht aan andere banken en beleggingsinstituten met hieraan vastgeplakt de AAA-status (zéér betrouwbaar). Toen de financiële crisis ook daadwerkelijk uitbrak en de markten instortten moesten de shortposities worden uitbetaald. AIG het grootste verzekeringsconcern ter wereld had niet genoeg cash in huis om die betalingen te doen en moest door de Amerikaanse overheid met 182 miljard dollar worden gered van de ondergang.

Europa

Vanwege de Triple-A status van deze pakketten hebben haast alle banken in de wereld op grote schaal deze pakketten blindelings opgekocht. Ook de Europese banken hebben voor honderden miljarden euro´s van deze rotzooi gekocht. Toen eindelijk uitkwam dat ze op grote schaal waren besodemieterd door hun Amerikaanse collega´s was het te laat en moesten de meeste overheden zich zich voor honderden miljarden euro´s en dollars in de schulden steken om hun banken te redden. Door deze reddingsoperaties liepen de overheidsschulden zo hoog op dat er daarom enorme bezuinigingen moesten worden ingevoerd met als gevolg dat de economieën in een recessie terechtkwamen.

Verenigde Staten

Het is van een lachwekkende ergernis dat juist President Obama tijdens de bijeenkomst van de G20 met een uitgestreken gezicht zegt dat alle aandacht erop gericht moet zijn om de Europese schuldencrisis op te lossen, terwijl zijn ‘eigen’ frauderende Amerikaanse bankiers er de oorzaak van zijn. Het zijn ook zijn ‘eigen’ kredietbeoordelaars die er met hun ‘beoordelingen’ voor gezorgd hebben dat het ene na het andere Europese land in de problemen is gekomen of nog moet komen. Het is zijn  ‘eigen’ Goldman Sachs bank die fraude heeft gepleegd om ervoor te zorgen dat Griekenland tot de eurozone zou worden toegelaten. Dat geen van de frauderende Amerikaanse bankiers in de gevangenis is terechtgekomen zegt genoeg! Als er één land genoemd moet worden die zijn schuldpositie niet op orde heeft dan is dat zijn ‘eigen’ Verenigde Staten van Amerika.

In een volgend artikel proberen we uit te leggen waarom er naar een crisis wordt toegewerkt.