Wetenschappers hebben een nieuwe blik geworpen op de gegevens die in 1990 zijn verzameld door de Galileo-ruimtesonde, die gedurende zijn reis naar Jupiter langs Venus is gescheerd. Uit deze nieuwe analyse blijkt nu dat het oppervlak uit twee delen lijkt te bestaan: een deel dat bedekt is met graniet en een deel dat bedekt is met overige materialen. Aangezien graniet water nodig heeft om gevormd te worden, suggereert deze ontdekking dat Venus ooit bedekt is geweest met oceanen en continenten.

Het bestuderen van het oppervlak van Venus is lange tijd een moeilijke zaak geweest, aangezien de extreem dikke atmosfeer van Venus het oppervlak geheel onzichtbaar maakt – althans, in zichtbaar licht. Galileo was echter de eerste ruimtesonde die Venus in infrarood licht heeft waargenomen, een golflengte die in staat is om door de wolkendeken van de planeet heen te breken. Voorheen was men van mening dat alleen radiogolven deze eigenschap zouden bezitten.

Galileo bewees dat het waarnemen van het oppervlak van Venus ook in infrarood kan plaatsvinden, een techniek de resulteert in een veel hogere resolutie dan bij het gebruik van radiogolven. Zo heeft men de aanwezigheid van graniet aan het oppervlak van Venus kunnen detecteren. Een nieuwe analyse van de gegevens laat nu zien dat delen van Venus minder infraroodstraling reflecteren dan andere delen. Hierdoor wordt Venus verdeeld in gebieden die rijk zijn aan graniet (dat relatief veel infaroodstraling uitstoot) en gebieden die rijk zijn aan andere gesteenten (die relatief minder infraroodstraling uitstoten).

Nu wordt graniet op aarde gevormd onder invloed van water en heeft onze moederplaneet eveneens gebieden die rijk zijn aan graniet en gebieden die minder rijk zijn aan graniet. Deze tegenstelling wordt toegeschreven aan het bestaan oceanen en continenten, die onder invloed van de plaattektoniek (het verschuiven van platen op de aardkorst) de huidige chemische verdeling van het oppervlak tot stand hebben gebracht.

Dit alles lijk te suggereren dat Venus eveneens waterrijke en waterarme gebieden heeft gekend, die onder invloed van plaattektoniek gezorgd hebben voor een hoogst dynamisch en steeds veranderd oppervlak. Hoewel de nieuwe analyse van de gegevens niet als absoluut bewijs kan worden gezien, is de gewekte suggestie van een aarde-achtige Venus uiterst fascinerend.



Als Venus ooit zoveel op de aarde heeft geleken, waarom is de planeet dan vandaag de dag een hel-achtige onderwereld met een vernietigende druk en verschroeiende temperatuur? Een mogelijke theorie stelt dat de zon (die vlak na haar geboorte veel minder helder was dan tegenwoordig) langzaam in helderheid toenam, waardoor de temperatuur op Venus eveneens bleef toenemen. Aangezien Venus dichter bij de zon staat dan de aarde, zal de temperatuur uiteindelijk boven het kookpunt van water zijn gekomen, waardoor de oceanen geheel verdampt zijn.

Dit had twee belangrijke gevolgen: ten eerste is waterdamp een sterk broeikasgas, zodat het effect van de verdampende oceanen een zichzelf in stand houdende cyclus werd. Ten tweede fungeren oceanen als “opvangbassin” voor kooldioxide, dat vervolgens door de plaattektoniek door de planeet wordt opgenomen en later weer vrijkomt. Zonder water stopt deze koolstofcyclus en zal kooldioxide zich steeds meer gaan ophopen in de atmosfeer.

Beide krachten spanden samen tot een transformatie van Venus. Dit had alsgevolg dat Venus langzaam veranderde van een waterrijke blauwe wereld in een verzengede vuurwereld, die meer weg heeft van de Onderwereld van Hades of de diepe krochten van de hel uit Dante’s inferno. De vraag is nu hoe lang de oceanen op Venus hebben standgehouden. De meest recente schatting stelt dat de oceanen relatief snel verdwenen zijn – ongeveer 200 miljoen jaar na het ontstaan van de Veneriaanse hydrosfeer (watermassa).

Dit zou ook het einde betekent hebben van het leven dat mogelijk op Venus ontstaan is. Dat wil zeggen, tenzij de levensvormen op tijd een manier hadden gevonden om de wolkentoppen van Venus te koloniseren, alwaar de omstandigheden relatief mild zijn in vergelijking met het oppervlak.