Eind jaren negentig stond de Amerikaanse kapitein Charles Moore op zijn boot middenin de Grote Oceaan en verbaasde zich over al het plastic afval in zee. Hij was daarmee de ontdekker van de zogenoemde plastic soep, enorme hopen plastic afval die ook nu nog ronddobberen in de oceanen.

 

Resten van een albatroskuiken dat door de ouders plastic werd gevoederd.

In zogeheten gyres, waar het afval zich verzamelt door een gigantische cirkelvormige beweging van de zeestromen, drijven tandenborstels, visnetten en lege kratten. "Dat is echter niet het grootste probleem", aldus journaliste Jesse Goossens, die een boek schreef over de plastic soep. "Het lastigste is dat veel plastic uiteenvalt in kleine stukjes, te klein om nog uit zee te vissen en dus ook te klein om op te ruimen."
 
Hoeveelheid
Hoeveel plastic precies in zee drijft is onduidelijk. Het milieubureau van de Verenigde Naties, UNEP, haalt wetenschappers aan die schatten dat het gaat om 13.000 stukken plastic per vierkante kilometer. Kapitein Moore deed onderzoek in de Grote Oceaan, waaruit bleek dat meer dan 5000 kilo plastic per vierkante kilometer in zee dobbert. De hoeveelheid zeer kleine stukjes plastic is ontelbaar, aldus Moore.

Verstikt leven
Goossens heeft met eigen ogen gezien wat voor problemen de plastic soep veroorzaakt. "Een schildpad die een plastic tas half had opgegeten en vogellijken vol met flessendoppen", herinnert ze zich. Het plastic heeft daarnaast een verstikkende werking op het leven op de zeebodem. Ook krijgen vissen en vogels zeer kleine, giftige plasticdeeltjes binnen via hun eten en die vormen daarmee weer een bedreiging voor de mensen die deze dieren eten. Ook laat het plastic veel gifstoffen achter in het zeewater, die in verband worden gebracht met ziektes, waaronder kanker en problemen met de voortplanting.
 
Tsunami
Slechts 20 procent van de troep in zee komt van schepen. De rest komt volgens het Amerikaanse klimaatbureau NOAA via land in zee terecht. Dat kan bijvoorbeeld omdat vuilnisbelten aan een rivier of een zee zijn gelegen. Maar ook doordat een tsunami rommel vanaf het vasteland meesleurt naar zee. Op satellietbeelden is het afval te zien dat begin maart met de vloedgolf in Japan in zee terechtkwam. Het is momenteel op weg naar de gyre in de Grote Oceaan.

Vijfhonderd weggooizakjes
In de oceanen barst het ook van de tasjes. Dat is niet zo gek, want alleen al in Europa gebruikt een mens per jaar gemiddeld vijfhonderd van deze weggooizakjes. Het duurt honderden jaren voor een tasje dat in de natuur terechtkomt, is afgebroken. Toch is er hoop dat in de toekomst minder plastic zakjes in zee zullen ronddobberen. De Europese Commissie werkt aan een plan om het gebruik van plastic tassen snel terug te dringen.