Het lijkt er steeds meer op dat Tepco, de uitbater van de rampcentrale in Fukushima al van het begin van de ramp systematisch verkeerde informatie over ondermeer de hoeveelheid straling geeft. Zo is nu aan het licht gekomen dat in de eerste week na de tsunami, er in een straal van dertig kilometer rond de centrale voortdurend radioactieve waarden werden vastgesteld die dertien keer hoger lagen dan wat wettelijk als veilig wordt geacht op plaatsen waar er volgens Tepco niks aan de hand was.

Er is flink wat mis met het communicatiebeleid van de Tokyo Electric Power Co. (Tepco), de uitbater van de rampcentrale in Fukushima. De afgelopen twee weken is voortdurend gebleken dat het bedrijf, met een omzet van meer dan 60 miljard euro al dan niet bewust verkeerde informatie heeft verstrekt over wat er werkelijk aan de hand is met de zes kernreactoren. Bovendien worden relevante gegevens van de radioactieve besmetting in de rampregio nog altijd gecensureerd. Officieel is dat omdat het systeem volgens Tepco schade opliep tijdens de megabeving en de tsunami.

Mitsuhiko Tanaka, die de Fukushima-centrale hielp ontwerpen, beweert dat het bedrijf zichzelf voortdurend tegenspreekt, en niet expertise in huis heeft om de zaak op te lossen. "Ze zijn niet vertrouwd genoeg met de ontwerpen van de reactoren, vergelijk het met een stewardess vragen om een vliegtuigmotor te repareren."

"Dit is wel even belangrijker dan de no fly-zone in Libië"
"De situatie in Fukushima is veel erger dan ons is verteld de afgelopen twee weken", zegt Najmedin Meshkati van de University of Southern California. Hij is één van 's werelds topexperts aangaande nucleaire veiligheid. "Dit is volledig uit de hand aan het lopen. De VN moet tussenkomen. Dit is wel even belangrijker dan de no fly-zone in Libië volgens mij." De Japanse overheid heeft nu ook voor het eerst toegegeven dat er in ten minste één van de reactoren een meltdown is geweest. En er zijn de jongste uren nog ontwikkelingen en onthullingen geweest die de vrees bevestigen dat de kernramp in Fukushima veel, veel erger is dan tot nu werd toegegeven.

In de Japanse kerncentrale Fukushima I zijn splijtstofstaven "gedeeltelijk" gesmolten. Dat heeft de Japanse overheid nu voor het eerst daadwerkelijk toegegeven bij monde van regeringswoordvoerder Yukio Edano. De meltdown zou in reactor 2 van de geplaagde nucleaire installatie zijn geweest.

Dood binnen 30 dagen
Rond de reactorgebouwen 1, 2 en 3 staat water met een radioactiviteit van 1.000 milliesievert per uur. Dat is een niveau waarvan zelfs Hidehiko Nishiyama van het Japanse Atoomagentschap (dat samen met Tepco al sinds het begin van de crisis voortdurend heeft gelogen over de ware toestand) moet toegeven dat blootstelling van vier uur leidt tot de dood binnen 30 dagen. Een half uur in die omgeving betekent lymfeklierkanker.

Het betekent dat er momenteel niemand in de buurt kan komen van de reactoren. En dat betekent dat er niet gewerkt kan worden aan het herstellen van de koeling, en dat de situatie in Fukushima dus gewoon blijft verslechteren. En dat er radioactief materiaal blijft lekken.

Het jongste bericht van het Japanse persagentschap Kyodo meldt dat water met een radioactiviteit van 1.000 milliesievert/u via een gracht in zee loopt.

Radioactieve zee
De Japanners zeggen dat de prioriteit nu ligt bij het verwijderen van al dat hoogradioactief water. Vraag is maar hoe. Eén ding is wel zeker: als het water verwijderd kan worden, zal het in zee gedumpt worden. Het zeewater in de buurt van de rampcentrale is nu al 2.000 keer radioactiever dan wettelijk toegelaten. En het verhaaltje van de Japanse overheid dat er geen gevaar is want dat de radioactiviteit verdunt tot "bijna niets" in de zee, moeten we met een korreltje zout nemen.

"Het is erg belangrijk dat we het zeewater in de gaten houden", zegt professor Kimberley Kearfott (Radiological Sciences aan de unief van Michigan), "want de realiteit is dat zeevruchten en vissen radioactief jodium, cesium en strontium opstapelen in hun organismen."

De Japanse overheid heeft al toegegeven vanochtend dat "ze niet de mogelijkheid kan ontkennen dat er meer radioactief materiaal in zee gaat belanden".

Zoeken naar plutonium
Er is nog slecht nieuws. Onafhankelijke specialisten hebben bij metingen van bodemstalen op vijf plaatsen plutonium in de bodem gevonden. Tepco meent dat het zeer giftige zware metaal plutonium stamt uit brandstofstaven in de atoomfabriek. Om welk reactorblok het gaat is nog niet bekend.

In Fukushima geldt reactor 3 als bijzonder gevaarlijk omdat daar met de kernbrandstof MOX wordt gewerkt die een mengeling is van uranium en plutonium. Radioactief plutonium heeft een halveringsrijd van 24.000 jaar. Raakt de stof in het lichaam, dan kan er kanker ontstaan.

"De situatie in Fukushima is veel erger dan ons is verteld de afgelopen twee weken", zegt ook Najmedin Meshkati van de University of Southern California. Hij is één van 's werelds topexperts aangaande nucleaire veiligheid. Volgens Meshkati is het hoog tijd dat de Verenigde Naties tussenkomen. "Dit is volledig uit de hand aan het lopen", zei hij tegen Reuters, "en Japan krijgt het niet opgelost. De VN moet tussenkomen. Dit is wel even belangrijker dan de no fly-zone in Libië volgens mij."

Radioactieve regen in de VS
Ondertussen komen uit steeds meer plekken op de wereld meldingen van de gevolgen van Fukushima. In het regenwater in Massachusetts, aan de oostkust van de VS is nu zelfs verhoogde radioactiviteit gemeten in het regenwater.

De vraag stelt zich overigens of er eigenlijk iemand weet of tenminste vertelt in Japan hoe het nu echt zit. Afgelopen weekend was er "verwarring" over cijfers. Zo werd bekendgemaakt door Tepco dat er 10 miljoen keer meer radioactiviteit was gemeten in het water in de kelders van het turbinegebouw van reactor 2 op zaterdag. Dat werd dan herleid naar "slechts 100.000 keer" op een persconferentie. De New York Times sprak met een Tepcowerknemer die zei dat "niemand het echt weet omdat de dosimeter tilt sloeg en gewoon tegen de hoogste graad op te machine ging staan". Met andere woorden: radioactiever dan het toestel kon meten.

Te veel straling voor premier
En wat dacht u hiervan? Een andere anonieme Tepcowerknemer vertelde Reuters dat er de Japanse premier Kan nog niet op bezoek gegaan is in de regio omdat het stralingsgevaar gevaarlijk hoog is. Een bron in regeringskringen zou dat bevestigd hebben.  

Voor de afwezigheid van een andere hooggeplaatste, de CEO van Tepco, Masakata Shimuzu, is er ondertussen ook een uitleg. "Hij werd ziek en moest vrij nemen" heet het. Hoe ziek en wat de CEO juist heeft, daar wou de Tepco-woordvoerder niet op ingaan.

Regeringswoordvoerder Edano had ook nog nieuws voor iedereen die al geëvacueerd is in een straal van 20 kilometer rond de rampcentrale. Terwijl het tot nu luidde dat "er weliswaar geen gevaar is voor de gezondheid" en "de evacuatie uit praktische redenen gebeurde", is er nu sprake van "groot stralingsgevaar".

De overheidspolitiek om voortdurend het gevaar te minimaliseren en tegelijkertijd met mondjesmaat (en tussen de regels dan nog vaak) toch informatie te lossen waaruit blijkt hoe ernstig en gevaarlijk de situatie is, begint veel Japanners op hun zenuwen te werken. Slechts 3 op 10 Japanners hecht nog geloof aan de manier waarop de Japanse overheid de nucleaire crisis aanpakt.

"Enorme impact"
"De waarheid is dat zelfs in een best-case scenario de gevolgen voor het milieu en de mensen in dat deel van Japan enorm zijn. De potentiële impact van een worst-case scenario zijn gewoonweg niet te vatten voor de meeste mensen", zegt Philip White van het Nuclear Information Center aan het Japanse nieuwsagentschap Kyodo.

"Om u een aanwijzing te geven van de hoeveelheid radioactief materiaal waar het om gaat: de totale capaciteit van de drie reactoren die in gebruik waren op het moment van de ramp is twee keer groter dan die van de reactor in Tsjernobyl. En dan rekenen we daar niet eens de radioactiviteit van de baden met gebruikte splijtstofstaven bij van alle zes de reactoren."

"Het gevaar dat daar iets catastrofaal mee gebeurt is niet verkleind sinds de tsunami. Bovendien gaat het in het beste geval erg lang duren voor de situatie onder controle komt. En zelfs het vrijkomen van een fractie van wat daar ligt aan radioactieve materialen zal een enorm gevolg hebben voor de Japanners en het milieu." (mvl)