Het Midden Oosten staat in de fik, het Verre Oosten staat onder water én aan de vooravond van een nucleaire ramp, en Europa staat voor de vraag of en hoe we Portugal moeten redden. Ondertussen groeit in Amerika de economie verder alsof er niets aan de hand is. Hoe kan dat? Dat kan niet.
Vooropgesteld: Ik ben geen econoom. Ik ben historicus en trotse bezitter van een gezond verstand. Uit besef dat de wereld nauwelijks te begrijpen is zonder enige financieel-economische kennis, lees of zie ik wel eens een boek of een documentaire over macro-economie. Hoewel ik me steeds heb voorgenomen niet over economie te schrijven, ga ik me er toch maar eens aan wagen. Langzaamaan ben ik er namelijk van overtuigd geraakt dat de wereld-economie heel erg ziek is en verbaas me erover dat niemand die daar serieuze invloed op kan uitoefenen, zich iets van aan lijkt te trekken.
Ik ben voornamelijk beïnvloed door drie mensen: Kees de Kort, Willem van Middelkoop en Albert Bartlett. Een kleine introductie lijkt op zijn plaats.
Kees de Kort is beursgoeroe van het jaar 2008 en heeft een column op BNR. De boodschap die hij hierin verkondigd is al jaren hetzelfde en komt vrij vertaald, hierop neer: Alles gaat kut. Ondertussen doet iedereen alsof het heel goed gaat, waardoor diezelfde mensen dat nog zijn gaan geloven ook. Daardoor blijven beurskoersen maar stijgen, terwijl daar vaak helemaal geen rationele aanleiding toe is. Dit is een situatie die vroeg of laat een keer klapt. De Kort’s bevlogenheid en oprechte verontwaardiging over kortzichtigheid op de beurs, maken hem de Jan Mulder van de financieel-economische wereld. Los van het feit dat het altijd prettig is om een kritisch tegen geluid te horen vanuit een wereld die zichzelf constant letterlijk de hemel in prijst, is De Kort’s uitleg altijd duidelijk en gevoelsmatig logisch.
Willem Middelkoop is voormalig beurscommentator bij RTL Z en auteur van het boek Als de dollar valt. In dat boek uit 2007 voorspelt hij aan de hand van duidelijke voorbeelden en analyses van het financiële systeem, de creditcrisis. Hoewel hij niet bij iedereen onomstreden is, is dat een prestatie die niet veel vakgenoten hem na hebben kunnen doen.
Een andere man die uitblinkt in duidelijke uitleggen, is professor Albert Bartlett. De boodschap van zijn waanzinnig interessante, één uur durende college, met de naam Arithmetic, Population, and Energy, is simpel: niets kan voor altijd groeien. Er zullen altijd fysieke grenzen zijn die je vanzelf een keer tegen komt door maar te blijven groeien. Bovendien beschikken we over een (zeer) gelimiteerde hoeveelheid grondstoffen. Het zou extreem kortzichtig zijn om pas te stoppen met groeien zodra externe factoren die groei onmogelijk maken. Hoewel zijn theorie over de exponentiële functie niet puur economisch is, heeft deze daar wel degelijk betrekking op. Groei is in de economie namelijk heilig.
Deze drie heren worden door hun vakgenoten zeer serieus genomen. Wat ze zeggen is bovendien begrijpelijk en logisch verklaarbaar. Door hun lessen te combineren, kun je volgens mij niet anders dan concluderen dat het de verkeerde kant opgaat met de westerse economie, die van Amerika voorop. Zowel de federale overheid als een groot deel van de inwoners leven op veel grotere voet dan ze zich kunnen veroorloven. Dit moeten ze wel doen, willen ze de door Bartlett zo verfoeide groei vol kunnen houden. Dat dit echter niet is vol te houden, werd pijnlijk duidelijk in de vorm van de door Middelkoop voorspelde kredietcrisis. Tot afschuw van De Kort werden er als gevolg daarvan echter geen harde maatregelen getroffen, maar werden de rotte appels uitgekocht in plaats van weggegooid. Het probleem is daarmee weliswaar tijdelijk opgelost, maar feitelijk veel groter geworden: er zijn méér schulden dan voorheen en de mensen die daarvoor grotendeels verantwoordelijk waren, zijn schadeloos gesteld. Overigens geldt hetzelfde probleem voor Europa, waar met Ierland, Griekenland en Portugal inmiddels hele landen uitgekocht moe(s)ten worden.
Als historicus is mijn invalshoek iets anders dan die van de drie bovengenoemde heren, maar de conclusie kan alleen maar dezelfde zijn. Van alle verschillende wereldmachten die de mensheid heeft voortgebracht, is er niet één die niet uiteindelijk weer ten onder is gegaan. Over de termijn waarop het gaat gebeuren kan ik niet zoveel zinnigs zeggen, maar er is in mijn ogen geen enkele reden om aan te nemen dat Amerika dit lot bespaard zal blijven. Ik weet wel ‘in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst’, maar ik weet ook dat we nooit iets lijken te leren van de geschiedenis, waardoor deze zich steeds weer herhaalt.
De enige manier om er achter te komen wat er wel of niet gaat gebeuren, is afwachten. Tot die tijd lijkt het me een heerlijk onderwerp voor discussie!
Bron: indewaanvandeweek
Voeg toe aan:
