Een ontdekkingstocht van de National Geographic levert deze maand een fascinerende reportage op van de wereld onder de Parijse straten. En dan gaat het niet alleen om metro's of rioolbuizen maar om allerlei zaken die het daglicht niet verdragen: grafkelders, illegale graffitiplekken en nachtclubs. Sommige Parijzenaars maken er een sport van om dagenlang ondergronds te blijven en zich zo door de stad te verplaatsen. Ze heten cataphiles (zie YouTube). 

In zijn meeslepende boek Parisians uit 2010 beschrijft Graham Robb (zie de boekbesprekingen in de New York Times en in NRC) hoe de straten van Parijs roekeloos bovenop het tunnelsysteem van de oude steengroeves waren gebouwd. Eind achttiende eeuw kon het zomaar gebeuren dat er een heel huizenblok in de diepte verdween. In het hoofdstuk 'The man who saved Paris' beschrijft Robb hoe ingenieur Guillaumot het wiebelende fundament van de wereldstad in kaart bracht en vervolgens verstevigde. Hij kwam ook op het idee om (vooral om hygiënische redenen) de catacomben als knekelveld te gebruiken. In anderhalf jaar tijd werden de beenderen van 6 miljoen Parijzenaars daar, soms op kunstige wijze, herbegraven. 

Robb schrijft overigens ook dat er tot eind achttiende eeuw geen betrouwbare kaart van Parijs bestond. Toen Marie-Antoinette tijdens de revolutie haar paleis uitvluchtte, nam ze prompt de verkeerde afslag. Parijs zou pas halverwege de negentiende eeuw overzichtelijk worden, toen architect Haussmann de vrije hand kreeg en een rigoureus nieuw stratenplan neerlegde. Op de site van L'Express staat nu een prachtig filmpje met beelden van voor en na (weliswaar met toelichting in het Frans maar plaatjes kijken is altijd leuk). 

Bronnen: National Geographic, YouTube, L'Express