Op 8 oktober deed Eric Cantona, een Franse acteur en voormalig profvoetballer, een oproep op Youtube. Hij wil dat iedereen dinsdag 7 december 2010 zijn geld ophaalt bij de bank. Volgens Cantona moet het afgelopen zijn dat het huidige systeem enkel om de banken draait. De overheden helpen de banken met het geld van de belastingbetalers. En dat terwijl de banken voor een deel schuldig zijn als veroorzaker van de kredietcrisis. Tevens is er fundamenteel weinig veranderd en liggen de bonussen die door de banken worden uitgekeerd al weer op het niveau van het pre-Lehman-tijdperk.

Cantona wil een soort van tweede Franse revolutie. Dit zal echter een revolutie zijn zonder oorlog, wapens en gevechten. De vijand moet uitgeschakeld worden door je spaargeld op te nemen. In navolging van de oproep van Cantona werd er al snel een Bankrun-website in het leven geroepen: Bankrun2010.com. Ook op Facebook zijn er in verschillende landen 'Bank Run'-pagina's geopend. De Nederlandse versie is trouwens zonder verdere informatie verwijderd. Op het internet wordt veel geschreven over de bankrun van 7 december. In Nederland is er het initiatief StopdeBank.nl. Op deze site is veel informatie terug te vinden over hoe ons huidige financiële systeem nu precies in elkaar zit.

Het idee is om op 7 december genoeg mensen hun geld van de bank te laten halen. Hierdoor moeten de banken uiteindelijk omvallen. Dit is theoretisch mogelijk, omdat we te maken hebben met een fractional reserve banking-systeem, ook wel fractioneel bankieren genoemd. Het houdt grofweg in dat banken veel en veel meer geld uitlenen dan dat zij eigenlijk tot hun beschikking hebben. Slechts een paar procent van al het uitstaande geld hebben ze daadwerkelijk in de kluis liggen. Van essentieel belang is het vertrouwen. Het vertrouwen van de consument dat de bank hun geld ten alle tijden kan uitkeren. Als bij consumenten bekend wordt dat een bank insolvabel is, daalt het vertrouwen en gaan de mensen hun geld bij de bank ophalen. Hierdoor kan het helemaal fout gaan met de bank door liquiditeitsproblemen. Dat heeft de geschiedenis bewezen.

In de jaren '30 mondde bankruns uit in een bankencrisis en de Great Depression. In 2001 ging het in Argentinië helemaal fout en in 2007 en 2008 kregen onder andere Northern Rock, Bear Stearns en de IJslandse bank Landsbanki te maken met een bank run. De bankrun die u allemaal waarschijnlijk nog zeer goed herinnert is de val van de DSB. Op 1 oktober 2009 deed Pieter Lakeman een oproep aan klanten van de DSB om alle spaartegoeden op te nemen. In de tien volgende dagen werd er in totaal zo'n 600 miljoen euro onttrokken. Op 19 oktober ging de DSB Bank failliet.

In Ierland wordt momenteel veel geld opgenomen en in een sok onder het bed gelegd. Het vertrouwen in de banken is daar gedaald tot onder het vriespunt. En hierdoor crashen de aandelen van de Ierse banken. Het is maar goed dat Ierland de 85 miljard aan steun heeft gekregen. Dit geld zal voor een deel gebruikt worden om de banken overeind te houden. Naar verluidt is er in de afgelopen maanden al 13 miljard euro weggehaald bij Anglo Irisch Bank en bij de Bank of Ireland namen klanten 10 miljard euro van hun spaargelden op.

De kans is echter klein dat er dinsdag 7 december daadwerkelijk een bank run zal gaan plaatsvinden. Digitale bankruns kunnen dramatische gevolgen hebben voor een bank, maar het geld wordt in dat geval digitaal overgemaakt naar een concurrent. Het is slechts een transactie van cijfertje. Wil je het hele banksysteem doen laten vallen, dan zullen alle tegoeden moeten worden omgezet in papieren euro's. Op 7 december zal er vast meer geld dan normaal worden opgenomen, maar of het de banken aan het wankelen brengt is de grote vraag. Er wordt al weken over de bankrun geschreven en waarschijnlijk hebben de banken voor de zekerheid wat meer reserves aangehouden voor aankomende dinsdag en wat extra euro's in de pinautomaten gedaan. Want pinautomaten die dinsdag buiten werking zijn, zullen zeker een buzz op de sociale media veroorzaken. Zit het écht fout, dan komt een eventuele bankrun door de digitale communicatiestromen in een grote stroomversnelling. K. Dil

Meer informatie over fractional reserve banking.