AMSTERDAM - In een giftig meer in Californië is een unieke bacterie gevonden, die alle theorieën over de basis van het leven op zijn kop zet. Een van de bouwstenen van de bacterie is arseen. Niet eerder was gebleken dat een levensvorm op basis daarvan kon bestaan.

Dat schrijven Amerikaanse wetenschappers in de donderdag verschenen editie van het gezaghebbende tijdschrift Science.

Het arseen komt voor in het DNA van een bacterie, op een plaats waar normaal het element fosfor zou staan. Dit maakt van arseen de zevende bouwsteen van leven.

De andere bekende basiselementen zijn zwavel, zuurstof, stikstof, koolstof en waterstof.

Nader onderzoek

''We weten dat sommige microbes arseen kunnen opnemen, maar wij hebben een organisme gevonden dat iets nieuws doet: het bouwt delen van zichzelf uit arseen’’, verklaarde ontdekker Felisa Wolfe-Simon.

Nader onderzoek moet uitwijzen hoe het arseen in het DNA van de bacterie Halomonadaceae is beland.

Buitenaards leven

Geruchten over de vondst gingen al dagen rond. Afgelopen maandag had de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA aangekondigd met een ontdekking te komen ''die gevolgen zal hebben voor de zoektocht naar bewijzen van buitenaards leven’’.

Aanvankelijk werd gespeculeerd dat de wetenschappers een buitenaards wezen hadden ontdekt, maar dat bleek niet het geval.

Extreme omstandigheden

De vondst van de Halomonadaceae vergroot wel de kans dat er leven bestaat op andere planeten. Op arseen gebaseerde organismes kunnen misschien extreme omstandigheden in het heelal overleven. ''Dit opent de deur naar nieuwe mogelijkheden’’, aldus Wolfe-Simon.

De bacterie werd gevonden in het Monomeer. Dat is te giftig voor alle levensvormen die tot nu toe bekend waren.

Extra poot

Louis Vertegaal, als directeur bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) verantwoordelijk voor onder meer astronomie en chemie, noemt de vinding interessant.

,,Als je leven kunt bouwen op basis van arseen in plaats van fosfor, opent dat nieuwe mogelijkheden. Het is een extra poot die zou kunnen leiden tot leven'', aldus Vertegaal, die zelf gespecialiseerd is in organische chemie.

Het is volgens de wetenschapper ook zeker niet uit te sluiten dat ook van andere elementen zal blijken dat zij kunnen dienen als alternatieve bouwsteen van leven.

Nieuwe kansen

De ontdekking biedt volgens Vertegaal ook kansen voor Nederlandse wetenschappers, van wie sommigen al nauw betrokken zijn bij de zoektocht naar mogelijk buitenaards leven.

Volgende week vertrekt een delegatie van de NWO naar de Verenigde Staten voor een symposium van de NASA. Daar hoopt de organisatie de al bestaande banden met de ruimtevaartorganisatie verder uit te bouwen.

© ANP/Novum