- Heb je ook wel eens in je droom een 'vreemde' man gekust?
- Hoeveel aandacht schenk jij aan jou dromen?
- Hoe is het met jou spiritualiteit in jou leven gesteld?

Een eigentijdse Psyche         

Het is heel gemakkelijk om de mythologie naar lang vervlogen tijden te verbannen en haar los te zien van de ontwikkelingen in onze tijd. Nog niet zo lang geleden ontstond de gedachte dat mythen en sprookjes uitsluitend voor kinderen bedoeld zijn. Vóór de periode van de Verlichting beschouwden volwassenen de mythen en verhalen als zeer waardevol. Ze bestudeerden de inhoud ervan en namen deze serieus. De werken van Jung, Fraser en Campbell hebben eraan bijgedragen dat de mythen bij het onderzoeken van onze innerlijke wereld opnieuw de plaats hebben gekregen die hun toekomt. Helaas denkt het merendeel van de mensheid nu nog net zo over de mythen als in de achttiende eeuw gebruikelijk was.

Een hedendaagse droom

Laten we eens onderzoeken hoe de mythologie zich in onze tijd openbaart. We zien dan dat Psyche nog steeds aan haar ontwikkeling werkt en zich op haar 'taken' richt. Hier volgt een droom van een moderne vrouw, een echte Psyche, die zich met haar ontwikkeling en bewustwording bezig houdt terwijl ze gebruik maakt van de omstandigheden waarin we nu leven en de taal waarin we ons uitdrukken. Ze is in de dertig, getrouwd, ze heeft twee kinderen en een baan, en ze maakt gebruik van de dingen waarmee we in onze hedendaagse samenleving worden omringd. Het drama van Psyche speelde zich af in de klassieke oudheid; deze vrouw ervaart de gebeurtenissen in de hedendaagse wereld als koren op de molen van haar ontwikkeling. Mythen zijn niet aan tijd, plaats of taal gebonden.

Hier volgt haar droom:

Ik bevond me in een prachtig oud, groot en bijna leeg huis. Ik was het, samen met een paar andere mensen aan het schoonmaken en opknappen. Ik zou de bovenverdieping schoonmaken. Ik ging een brede trap op die een boog naar rechts maakte en ik liep direct door naar 'mijn' kamer. Toen ik echter over de drempel stapte, kwam ik in een compleet andere wereld terecht. Het was alsof ik via een poort in een andere tijd en ruimte was terecht gekomen. Ik bevond me op een adembenemende hoge berghelling. Alles was wit. Het duurde een aantal minuten voordat ik me realiseerde dat het helemaal niet koud was en dat het wit om mij heen geen sneeuw was, maar een of andere vreemde mysterieuze substantie.. Deze substantie was lichtgevend. Er was daar een man die mij begroette. Hij heette X en sprak met een zwaar Slavisch accent. Hij was ongeveer van mijn lengte en leeftijd en had een stoppelbaardje. Hij was een aardige man, vriendelijk, maar verleidelijk.. Hij nodigde mij uit om samen met hem deze prachtige plek te verkennen. Ik wilde heel graag met hem meegaan, maar ik was bang dat als ik mij ook maar enigszins in deze wereld begaf, ik de realiteit van het huis en de wereld zoals ik die kende zou verliezen. Ik voelde de drang om terug te keren. Hij begreep het en zei dat hij er altijd voor mij zou zijn wanneer ik weer zou komen. Daarna draaide hij me om en wees mij de weg terug via het protaal. Ik kwam met en schok weer in het huis terecht.

Beneden klonken geluiden, mensen brachten dingen naar binnen. Ik rende de trap af en passeerde B. (iemand die ook aan het schoonmaken was).

Hij zei niets maar keek naar me met een lachje waardoor ik me absoluut niet op me gemak voelde. Ik probeerde na te gaan wat er nu eigenlijk gebeurde en ving een glimp op van een vrouw met wit haar tot op haar schouders. Ze liep voorbij en verdween.. Ik hoorde iemand zeggen dat het 'Millie' was die naar een andere wereld ging. Ik rende haar achterna, omdat ik er op gebrand was haar te vragen wat zij wist. Ik ving echter uitsluitend zo nu en dan een glimp van haar op als zij een hoek om ging. Ik volgde haar de trap op, een lange gang door en een kamer in. Toen ik de kamer binnenkwam was ze weg. Ze had ervoor gekozen een andere wereld te betreden!

            Ik wilde teruggaan naar beneden, maar terwijl ik langs mijn kamer liep, werd ik opnieuw in de witte wereld geworpen. X was er met een vriend en hij zei dat ze op mij hadden gewacht. Hij gaf me een warme lange kus en toonde me een vervoermiddel waarin hij  mij wilde rondrijden. Ik voelde me zo verward. Ik wilde met hem meegaan en toch had ik heel sterk de indruk dat als ik dat zou doen, ik niet meer terug zou kunnen. Ik keerde me van hem af terwijl ik een beslissing probeerde te nemen, en het volgende moment bevond ik me weer in mijn kamer in het huis.

            Ik ging terug naar beneden. Het was een drukte van belang. Mensen brachten dingen naar binnen, meubels, voedsel, van alles en nog wat. In de huiskamer had zich een grote menigte verzameld. Ik ging een kamertje binnen en zag mijn boeddhistische lerares. Ze zat in haar bruine kleed rustig op een kleine stoel in een hoek van de kamer. Ik had het gevoel dat het huis allerlei kleine kamertjes had die er net zo uitzagen als het kamertje dat ik zojuist had ontdekt. Ik dacht dat als het huis met allerlei mensen en dingen gevuld zou worden, de kleine kamertjes zouden verdwijnen.. Ik raakte bijna in paniek, omdat ik moest beslissen wat ik moest doen voordat mijn kamer door de menigte zou worden overgenomen. Ik probeerde het probleem aan mijn lerares voor te leggen, maar ze sprak weinig. Ik ijsbeerde door de kamer en keek naar alle dingen die daar stonden. Mijn aandacht richtte zich op een blauw speldenkussen dat op tafel lag. Het was alsof ik alle details van deze wereld in mij wilde opnemen, om ze mee te kunnen nemen naar de andere wereld. Op een bepaald moment stormde ik de kamer uit en rende de trap op, omdat ik vastbesloten was X terug te vinden. Ik sprong de drempel over, voelde de overgang naar de witte wereld en werd een seconde later wakker.

            Ik viel opnieuw in slaap en droomde deze droom tot in iedere detail diezelfde nacht nog twee maal. Elke keer speelden de gebeurtenissen zich in dezelfde volgorde af, alleen kwamen er in iedere droom steeds meer mensen en dingen in het huis en werden X en de andere wereld steeds aanlokkelijker.

Als we een lange droom hebben, kunnen we deze als een mythe beschouwen die veel van de wijsheid en kracht uit de grote mythen bevat. Mythen die wij doorgaans niet met onze eigen persoonlijkheid in verband brengen. Ik had een hindoe-vriend van mij duidelijk gemaakt welke kracht er van zijn dromen uitging. Daarop riep hij uit: 'Ik zat dus al die jaren bij God op schoot en ik was mij er niet van bewust?' het is waar: God en de taal die Hij in de mythologie gebruikt, zijn ons nader dan onze moderne geest zich realiseert.

            Deze droom is voor onze moderne jonge vrouw dus haar mythe. Het is fascinerend om te zien in welke mate de droom overeenstemt met het voorbeeld van Eros en Psyche en in hoeverre deze ervan verschilt. Wij bezitten (of bezit zij ons?) dezelfde psychologische structuur als iemand die twee-eneenhalfduizend jaar geleden leefde.. Natuurlijk heeft er sinds die tijd ook een geweldige evolutie plaatsgevonden. Onze hedendaagse mythe toont ons de grote overeenkomst tussen de psychologische structuur van toen en die van nu, en heeft tegelijkertijd betrekking op de problematiek van onze tijd. Het is de moeite waard detail van de droom in dit licht te schouwen..

Het probleem waar Eros en Psyche mee worstelen zouden we in één woord kunnen samenvatten: niveaus. We kunnen de reizen, taken en worstelingen van Psyche beter begrijpen als we de verschillende niveaus onderscheiden. Ze wordt heen en weer geslingerd tussen hemel en aarde, onsterfelijkheid en sterfelijkheid, goddelijkheid en menselijkheid. Als Psyche deze tegengestelden uiteindelijk heeft geïntegreerd, viert zij haar overwinning. Al haar strijd is erop gericht de vele niveaus waarmee zij wordt geconfronteerd met elkaar in overeenstemming te brengen.

We zien diezelfde worsteling met niveaus terug beschreven in de hedendaagse droom..

Let maar eens op hoe vaak de droomster de trap op en af loopt! De hele droom speelt zich af rond de wisselwerking tussen de gewone wereld en de witte wereld van de geest.  Mensen en menselijke situaties staan in interactie met goddelijke wezens. Twee-eneenhalfduizend jaar geleden en ook nu worstelt Psyche om de bemiddelaar tussen deze vele niveaus te zijn. De vastberaden blik in de ogen van een moderne moeder die haar kinderen 's middags met de auto ergens heen brengt, is een voorbeeld van een eigentijdse Psyche die tussen de twee werelden balanceert van enerzijds de liefde voor haar kinderen en anderzijds de enorme hoeveelheid praktische zaken die zij in het moderne leven moet afhandelen. De taken van Psyche hebben slechts een ander karakter gekregen.

Soms wordt een vrouw 's morgens wakker en ervaart zij op dat moment een sterk gevoel van verbondenheid met schoonheid en goddelijkheid. Ze weet echter niet of zij nu blij moet zijn met dat verheven gevoel of de goden vriendelijk moet verzoeken haar met rust te laten zodat zij haar taken voor die dag tot een goed einde kan brengen. Eros kan je plotseling wegvoeren naar zijn lichtende wereld. Hij laat je achter en je vraagt je af hoeveel je er eigenlijk nog bij kunt hebben als je voor de zoveelste keer die dag voor een rood licht staat te wachten.. Juist het conflict tussen die twee werelden vormt de ware mythe! Als je op een van deze niveaus tekort schiet , kan het ontwikkelingsproces dat zich diep binnenin ons afspeelt zich niet op de juiste wijze voltrekken.

            Onze eigentijdse Psyche ziet zich onmiddellijk voor allerlei taken gesteld. Dit houdt in dat veel van wat er in de oude mythe plaatsvindt zich reeds in haar leven heeft afgespeeld. Ze heeft het gevoel van eenzaamheid en uniciteit in haar pubertijd ervaren, ze heeft in haar huwelijk spitsroeden gelopen, de lamp aangestoken en haar onschuld verloren. Zij heeft dit allemaal meegemaakt. De droom begint met haar taken: het ordenen en schoonmaken van haar huis met twee verdiepingen waarin zij te maken krijgt met de onwerkelijk lijkende wereld die haar plotseling binnendringt.. In de innerlijke wereld is blijkbaar de noodzaak ontstaan om de kloof tussen hemel en aarde te overbruggen. Als de hemel nu maar wilde wachten totdat de kinderen groot zijn of totdat ze haar leven maar enigszins op orde heeft! Maar het ziet er niet naar uit dat de hemel daarop wil wachten. Ze wordt van de praktische wereld in de witte wereld geslingerd. Ze vreest dat als ze deze wereld zal gaan verkennen ze niet meer haar weg terug kan vinden naar de wereld van tijd en ruimte. Dit gevaar is zeker aanwezig, omdat we gemakkelijk in de val lopen waarbij we de ene wereld gescheiden van de andere zien.

            Jung zei eens dat de mens in de Middeleeuwen de twee werelden gescheiden zag, maar dat de hedendaagse mens deze werelden met elkaar in overeenstemming dient te brengen.

In deze tijd wordt niet van ons verwacht dat wij in het klooster treden of naar de Himalaya vertrekken om ons daar uitsluitend op spiritualiteit te richten. Ook is het niet de bedoeling dat we ons alleen maar met ons gezin, ons werk en praktische zaken bezighouden. Voor ons al moderne mensen geldt de opdracht dat wij aandacht schenken aan zowel de spirituele als de praktische kant van het leven. Onze droomster doet moedige pogingen daartoe en haar droom is een meesterwerk waarin deze twee werelden verenigd worden.

            De droom heeft een open einde. Aangezien de vrouw nog niet op de helft van haar leven is aangeland, is dit terecht.

Ze zal de tweede helft van haar leven nodig hebben om synthese te bereiken en de elementen van hemel en aarde zodanig met elkaar verenigen dat zij ermee kan omgaan.. In de oude mythe klinkt de belofte dat er een dochter zal worden geboren die Vreugde zal heten.

Wanneer we voldoende zijn gegroeid en kracht en wijsheid hebben vergaard, zullen de strijdende elementen die ons nu zoveel angst en verdriet bezorgen met elkaar kunnen worden verenigd. Dan wordt ons leven een prachtig kunstwerk.

Aanbevolen literatuur

- Bolen, Jean Shinoda, Godinnen in elke vrouw, Lemniscaat, Rottterdam 1986.
- Claremont de Castillejo, Irene, Knowing Woman: a feminine psychology, Shambhala, Boston 1990.
- Grant, Toni, Being a Woman, Random House, New York 1988.
- Grinnell, Robert, Alchemy in a Modern Woman, Spring Publications, New York, 1973.
- Harding, M. Esther, The Way of All Woman, Harper & Row, New york, 1972.
- Layard, John, The Virgin Archetype, SpringPublications, New York, 1972.
- Leonard, Linda Schierse, On the way to the Wedding, Shambhala, Boston 1986.
- Lewis, C.S., Till We Have Faces, Collins, Londen 1979.
- Neumann, Erich, Amor and the Psyche, Princeton Uneversity Press, Princeton 1971.
- Von, Franz, Marie-Louise, Problems of the Feminine in Fairytales, Spring Publications, New York, 1976.
- Weaver, Rix, The Old Wise Woman, G.P. Putnam's Sons, New York 1973.
- Woodman, Marion, The pregnant Virgin, Inner City Books, Totonto 1985.

 Dank voor het lezen en opnemen van deze waardevolle lessen.

Ik hoop dat het als een lichtpunt heeft mogen bijdragen in het rusteloze leven dat menigeen leeft.

Verzorgd door Elisabeth Kellerman

Dit deel, alle vorige delen zijn terug te vinden op de sites www.star-people.nl .

Het verhaal over Psyche Deel I - De reis begint

Het verhaal over Psyche deel II - De eerste kennismaking

Het verhaal over Psyche Deel III - Het huwelijk met de dood

Het verhaal over Psyche Deel IV - De bewustwording

Het verhaal over Psyche Deel V - De alledaagse-dingen-liefde

Het verhaal over Psyche Deel VI - Terug naar je innerlijk zelf

Het verhaal over Psyche Deel VII - Door je innerlijk op de proef gesteld

Het verhaal over Psyche Deel VIII- De laatste taak

Zie ook op deze site de tien delen over de innerlijke man 'Het Parcivalverhaal'.

Herken je bij jezelf de rode draad en wil je er aan werken maar vind je het moeilijk, dan kun je op de sites http://www.innerquest..nl/ en/of http://welpro.vpweb.nl/ hulp of een verdiepingscursus vinden die je hierbij kan helpen.

Bron: Boekje "Zij/Hij" schrijver is Robert A. Johnson, uitgever Kosmos-Z&K Uitgevers BV/ Servire, Utrecht, ISBN-9021595303 (is helaas alleen nog tweede hands te koop).

De voorstellingen komen onder andere van http://www.wikipedia..nl/  en Afbeeldingen van parcival .