maandag 27 september 2010

 - Ben jij echt helemaal honderd procent jezelf?
- Verlies jij wel een de controle over jezelf, en zo ja wat doe je dan?
- Weet je de werkelijke betekenis van de sprookjes Sneeuwwitje en Repelsteeltje?
- Laat jij je kinderen ook zo graag die dingen doen die je zelf had willen verwezenlijken, of geef je ze de vrijheid?

Vervolg Het verdriet van Psyche

Psyche wil zich onmiddellijk verdrinken in een rivier. Ze ziet zich voor een aantal moeilijke taken gesteld en wil zich van het leven beroven. Duidt dit niet op een vorm van zelfopoffering, het prijsgeven van een bepaald bewustzijnsniveau teneinde het volgende te bereiken? Vaak wijst in een mensenleven de drang tot zelfmoord op een grens die is bereikt waardoor een ander niveau van bewustzijn zich kan aandienen.. Als je het juiste kunt doden, namelijk de manier waarop je jezelf voortdurend hebt aangepast, en je niet jezelf schade berokkent, breekt een nieuwe periode van groei aan. Vaak stort een vrouw volledig in als zij met een archetypische ervaring in aanraking komt. Juist tijdens die inzinking herwint zij de  binding met haar archetype en herstelt zij zich innerlijk. Zij verzamelt als het ware hulp vanuit haar diepste wezen. Een vrouw doet dit op een andere manier dan een man. Hij zal waarschijnlijk heldendaden willen verrichten, vele draken verslaan en schone jonkvrouwen redden, terwijl zij zich over het algemeen op een stil plekje terugtrekt en zich rustig houdt. De paradoxen stapelen zich op en ze kan tot de ontdekking komen dat ze in haar huwelijk de Dood heeft omhelsd; ja, de Dood van de manier waarop zij vroeger leefde.

            Een man kijkt vaak met verbijstering naar de manier waarop een vrouw met haar gevoelens en haar innerlijke wereld kan omgaan. Maar weinig mannen hebben ditzelfde vermogen. Als een vrouw dat wil, kan zij zich volledig in zichzelf terugtrekken, waardoor zij haar evenwicht hervindt en kan worden geheeld. De meeste mannen kunnen niet op deze manier omgaan met hun gevoelens en met dat wat in hun innerlijk leeft. Veel vrouwen nemen aan dat hun man zijn gevoelens op dezelfde wijze kan onderscheiden en zijn teleurgesteld dat hij niet over dezelfde mate van sensitiviteit beschikt.

Verliefdheid kan je innerlijk verscheuren. Dit biedt tevens nieuwe groeimogelijkheden. Als je moed houdt en kracht verzamelt, kun je in deze periode van verscheurdheid gaan inzien dat je uniek en waardevol bent. Je gaat een zware weg, maar misschien is dit voor sommige temparamenten de enige. In het Westen lijkt dit de voornaamste manier om opnieuw binding te maken met de archetypische energieën die wij goden of godinnen noemen.

            Dit dilemma kunnen wij het beste oplossen door volkomen stil te blijven staan en dat doet Psyche uiteindelijk ook. Als ze besloten heeft zichzelf niet van het leven te beroven, blijft ze heel stil zitten. Wanneer de grond onder je voeten wordt weggeslagen, wanneer je wereld lijkt te vergaan, kun je het beste stil blijven. Dit is het moment waarnaar wordt verwezen in de christelijke liturgie van het heilige Avondmaal: 'Hierbij brengen wij U onszelf ten offer, .... Een levende offerande'.

            Een vrouw heeft het geweldige vermogen om kalm te blijven, een van de krachtigste hulpmiddelen die een mens ter beschikking staan. Iedere keer dat zij diep geraakt wordt, is het goed dat zij met de stilte in de kern van haar wezen contact maakt. Als zij deze taak op de juiste wijze verricht, ontstaan er nieuwe mogelijkheden.

Zij dient zich niet passief, maar ontvankelijk op te stellen.

            Het is mogelijk verliefdheid te vertalen naar liefhebben. Dat is het geheim van een succesvol huwelijk.

Onze westerse huwelijken beginnen met een gevoel van verliefdheid en dit groeit hopelijk uit tot liefde. Dat is het grondthema van ons verhaal. Het begint met een aanvaring tussen een sterveling en een god, tussen twee niveaus van zijn, tussen menselijkheid en een bovenmenselijk vermogen. Beiden dienen te leren dat het bovenmenselijk vermogen niet op menselijk niveau kan worden verwerkelijkt.. Dit is over algemeen pijnlijk.

Ik herinner mij een cartoon van James Thurber waarin een echtpaar van middelbare leeftijd ruzie maakt en de man zijn vrouw naar het hoofd gooit: Én wie nam de betovering uit ons huwelijk weg?'

            Wat moeten we doen wanneer we door een god of godin worden aangeraakt? Die vraag blijft in onze cultuur grotendeels onbeantwoord. Bij de meeste mensen vervaagt het goddelijke beeld dat zij van hun geliefde hadden. Wellicht doet het hun verdriet of nemen zij het voor lief. Zij accepteren de sleur die de middelbare leeftijd hun brengt, en vinden hun beeld van die goddelijke eigenschappen in de ander bij nader inzien ook wel een beetje belachelijk. De rest van ons verhaal toont ons de vrouwelijke kijk op dit ontgoochelende en deprimerende einde van een verliefdheid.

Psyche alleen

Wanneer we door het goddelijke worden aangeraakt, staan we open om een goddelijk bewustzijn te verkrijgen; goddelijk in Griekse, Olympische zin. Als we eenmaal op deze manier zijn aangeraakt, kunnen we nimmer meer terugkeren naar de eenvoudige, zorgeloze, onbewuste manier van leven.

Als een westerling verliefd wordt en hierdoor ervaart dat hij contact maakt met het goddelijke, kan hij een ontwikkelingsweg bewandelen die bewustwording tot doel heeft.

            Een vrouw heeft tot taak de pijn en het verdriet van een tragische liefdesverhouding om te zetten naar concrete stappen in haar persoonlijke ontwikkeling.

            Psyche gaat naar de rivier om zich van het leven te beroven. Op het eerste gezicht lijken haar motieven misschien verkeerd, maar haar intuïtie heeft het bij het rechte eind.

Pan, de god met de bokkenpoten, zit met ego op zijn schoot aan de oever van de rivier.

 

Hij ziet dat Psyche van plan is zichzelf te verdrinken en weet haar hiervan te weerhouden. Maar wat heeft Pan hiermee te maken? Hij is de god die ons buiten onszelf laat raken, we verliezen de controle, worden wild of bijna gek. De Ouden spraken lovend over Pan, en wij schamen ons diep wanneer hij ons in zijn greep krijgt. Het woord paniek is aan zijn naam ontleend. Toch is het deze toestand die Psyche het leven redt. Als we de god Pan op de juiste wijze kunnen ontmoeten, zodat we buiten onszelf in een hogere toestand geraken, kan deze energie in ons voordeel werken. Als we echter naar iets lagers zoals zelfmoord worden gedreven, pakt het verkeerd uit. Een huilbui is een voorbeeld van een Pan-ervaring.

 

            We ervaren deze misschien als vernederend (dit woord geeft aan dat we ons dicht bij de grond of de aarde bevinden). Toch kunnen we ons, door in tranen uit te barsten, verbonden voelen met iets dat boven ons en onze problemen uitstijgt. De macht van Aphrodite voert je tot dit punt van ontwikkeling en zij zal je stellig bij iedere volgende stap begeleiden.

            Pan raadt Psyche aan te bidden tot de god van de liefde, de god die het begrijpt wanneer iemand door zijn pijlen is ontvlamd. Het is ironisch dat je juist de god die je verwond heeft om hulp dient te vragen.

            Omdat Eros de god van de liefde is, is hij tevens de god van de relatie. Het is de essentie van het vrouwelijke principe, of dit nu in de man of in de vrouw is, trouw te zijn aan Eros, aan de relatie. Blijf altijd trouw aan de relatie met de anima of de animus, want je bent je leven lang nauw met hen verbonden.

            Om Eros te kunnen vinden moet Psyche Aphrodite ontmoeten, want hij bevindt zich nu in haar macht. Psyche verzet zich hiertegen en bezoekt het altaar van verscheidene godinnen, maar niet dat van Aphrodite. Ze wordt keer op keer afgewezen, want geen enkele god of godin durft Aphrodite te beledigden. Niemand wil zich haar toorn op de hals halen.

We zien hier een leerzame parallel tussen Psyche en Parcival.

Psyche gaat van altaar naar altaar en besluit uiteindelijk naar dat van Aphrodite te gaan, het juiste. Parcival vecht met de rode ridders, overwint heldhaftig menige strijd en verslaat draken. Of je nu een man of een vrouw bent, het is belangrijk de dynamiek van deze mannelijke en vrouwelijke principes te onthouden. Mannen en vrouwen hebben beiden vrouwelijke en mannelijke eigenschappen en dienen het juiste hulpmiddel te kiezen voor de taak waarvoor zij zich gesteld zien.

            Psyche gaat uiteindelijk naar het altaar van Aphrodite, want bijna altijd blijkt datgene wat je heeft verwondt ook kan bijdragen aan je genezing.

            Aphrodite kan de verleiding niet weerstaan om Psyche tiranniek terecht te wijzen en haar in de positie te plaatsen van keukenhulpje, een heel lage plaats. Vrouwen moeten vaak door een periode heen waarin Aphrodite de overhand heeft, en zij voelen zich dan volkomen onwaardig. Aphrodite draagt Psyche vier taken op die haar redding kunnen zijn.

 

De taken

De taken die Aphrodite de arme Psyche opdraagt, vormen een van de belangrijkste psychologische aanwijzingen die wij in de literatuur kunnen terugvinden.. De moderne geest antwoordt hierop: 'Ja, bedankt voor al die prachtige theorie, maar wat moet ik doen?' Nergens anders wordt het patroon van ontwikkeling van het vrouwelijke principe zo duidelijk beschreven als in dit gedeelte van onze mythe. Het verhaal stamt uit lang vervlogen tijden en toch kunnen wij het in onze hedendaagse psychologie toepassen. Dit geeft aan hoe universeel en tijdloos het is. Er zijn talloze verhalen die iets zeggen over de ontwikkeling van de man. Onze mythe is een van de weinige overgeleverde verhalen met aanwijzingen voor de vrouw.

            Nadat Psyche de sarcastische tirade van Aphrodite heeft overleefd, ontvangt ze instructies die zo gedetailleerd zijn dat je ervan huivert. Maar waarom moeten we hiervoor naar Aphrodite? Omdat we nergens anders heen kunnen? Psychologische gebeurtenissen lijken wel in een zorgvuldig samengesteld pakketje te worden afgeleverd: eerst is er de onschuld, dan komt het probleem, vervolgens het afwachten en tenslotte de oplossing.

 

De eerste taak

Aphrodite toont Psyche een grote hoop met allerlei verschillende zaden door elkaar en vertelt haar dat zij deze moet hebben gesorteerd voordat de avond valt. Als haar dit niet lukt, zal ze worden gedood. Daarna verdwijnt Aphrodite prachtig gekleed naar een bruiloft. Psyche blijft alleen achter. Psyche blijft alleen achter om deze onmogelijke taak uit te voeren. Ze begint te huilen en besluit opnieuw zichzelf van het leven te beroven.

Een heel leger mieren komt haar te hulp. Zij sorteren de zaden met grote ijver en voltooien deze taak tegen het vallen van de avond. Aphrodite komt terug en moet met tegenzin toegeven dat voor iemand als Psyche, die nergens voor deugt, ze het er goed heeft afgebracht.

            Wat een prachtige symboliek zit hierachter; een hoop zaden die gesorteerd moeten worden! Veel praktische zaken in het leven vragen erom geordend te worden. Of er nu uit de gang geroepen wordt: 'Mam, waar is mijn andere sok?', het boodschappenlijstje moet worden gemaakt of een nieuwe opzet voor het manuscript moet worden gevonden, het heeft allemaal met sorteren, ordenen en vormgeven te maken. Het is belangrijk om systeem aan te brengen, want anders ontstaat er chaos.

            Wanneer een man en een vrouw de liefde bedrijven, geeft hij haar een grote hoeveelheid zaadcellen. Zij dient er daarvan één uit te zoeken zodat het wonder van de geboorte een aanvang kan nemen. De natuur in de vorm van Aphrodite produceert enorme hoeveelheden! De vrouw kiest één zaadje uit en brengt het tot realisatie.

            In veel culturen is het sorteren en ordenen in gebruiken en wetten vastgelegd. Er wordt voorgeschreven wat er moet gebeuren en de vrouw hoeft niet langer haar vermogens op dit gebied aan te spreken. Maandag is wasdag, Dinsdag moet er worden gestreken enz. We zijn vrije mensen en hebben zulke regels niet nodig. Een vrouw dient te weten hoe zij onderscheid kan aanbrengen, hoe zij op een creatieve manier kan ordenen. Zij kan hierbij gebruik maken van haar mieren-aard, de primitieve, aardse kwaliteit die de Grieken met de Onderwereld in verband brachten.

De mieren-aard heeft niets met ons verstand te maken, zij geeft ons geen regels die wij moeten opvolgen; zij is een primitief en instinctief vermogen waarover de vrouw in alle rust kan beschikken.

            Iedere vrouw kent wel een terrein waarop zij bekwaam is in het ordenen. Zij voert haar taken met een zekere precisie uit. Dat wat moet gebeuren doet zij eerst, maar als zij het gevoel heeft dat iets belangrijker is, krijgt dat voorrang. Op deze eenvoudige, aardse manier kun je het teveel enigszins terugdringen..

            Ook in onze binnenwereld ordenen we, al zien we dit gemakkelijk over het hoofd. Vanuit ons onderbewuste komt veel materiaal naar boven dat om ordening vraagt. Ook onze moderne maatschappij draagt veel informatie aan waarin wij onderscheid dienen aan te brengen. Het is de taak van de vrouw die innerlijke dementie te hanteren en zichzelf en haar gezin te beschermen tegen de vloedgolven van de innerlijke wereld die net zo veel schade kunnen toebrengen als de veel te drukke buitenwereld. Het is ook belangrijk op het gebied van gevoelens, waarde, tijdsindeling en grenzen ordening aan te brengen. Een vrouw, of het vrouwelijke aspect, is daar bijzonder goed in.

In het huwelijk staan twee mensen als het ware met de ruggen tegen elkaar en beschermen beiden de ander op een geheel eigen manier.. Het is de taak van de vrouw niet alleen zichzelf, maar ook haar man en haar gezin tegen de gevaren van de innerlijke wereld te beschermen: tegen gemoedstoestanden, verwaandheid, onmatigheid, kwetsbaarheid en tegen wat vroeger bezetenheid werd genoemd. Een vrouw kan vaak beter met dit soort dingen omgaan dan een man. Over het algemeen voert hij zijn eigen taak in de uiterlijke wereld uit en stelt daarmee zijn gezin veilig. Er schuilt een gevaar in onze moderne opvatting van het huwelijk waarin beide partners actief werkzaam zijn in de uiterlijke wereld. Daardoor wordt de innerlijke wereld niet voldoende beschermd. Er sluipen heel wat gevaren het gezin binnen doordat dit stuk onbeschermd is. Met name de kinderen worden hierdoor kwetsbaarder..

            We kunnen de partners aan het begin van het huwelijk zien als twee afzonderlijke cirkels die elkaar enigszins overlappen. Zij hebben ieder hun eigen taak en het verschil tussen beiden is nog groot. Naarmate de partners ouder worden, nemen zij beiden iets van de vaardigheden van de ander over. De cirkels gaan steeds meer overlappen.

 

Jung vertelde het verhaal van een man die bij hem kwam voor een behandeling. Toen hij de man vroeg iets over zijn dromen te vertellen, antwoordde de man dat hij nooit droomde, maar dat zijn zoontje van zes heel levendig droomde. Jung vroeg hem de dromen van zijn zoontje op te schrijven. De man schreef een aantal weken de dromen van zijn zoontje op en nam deze mee. Plotseling ging hij zelf ook dromen. De veel te heftige dromen van het zoontje namen onmiddellijk af! Jung verklaarde dat de man onopzettelijk (want hij was ten prooi aan de tijdgeest waarin hij leefde) had verzuimd aandacht te schenken aan een belangrijk aspect van zijn eigen leven. Daardoor was het zoontje genoodzaakt deze last vóór hem te dragen. Als je jouw kinderen de mooiste erfenis wilt geven die er bestaat, geef hun dan een schoon onderbewuste.. Geef hun niet je eigen niet-geleefde leven dat verborgen in je onderbewuste zit te wachten totdat jij eraan toe bent om er iets mee te doen.

 

De tweede taak

Voor de tweede taak die Psyche door Aphrodite op arrogante en beledigende wijze krijgt opgedragen, moet zij een rivier oversteken naar een bepaalde weide en daar plukken verzamelen van de gouden vacht van de rammen die daar grazen. Ze dient voor het vallen van de avond terug te zijn, anders wacht haar de dood.

 

Lees volgende week het vervolg.

Verzorgd door Elisabeth Kellerman

Dit deel, alle vorige en opvolgende delen zijn terug te vinden op de sites www.star-people..nl .

Zie ook op deze site de tien delen over de innerlijke man 'Het Parcivalverhaal'.

Het verhaal over Psyche Deel I - De reis begint

Het verhaal over Psyche deel II - De eerste kennismaking

Het verhaal over Psyche Deel III - Het huwelijk met de dood

Het verhaal over Psyche Deel IV - De bewustwording

Het verhaal over Psyche Deel V - De alledaagse-dingen-liefde

Zie ook op deze site de tien delen over de innerlijke man 'Het Parcivalverhaal' 

Herken je bij jezelf de rode draad en wil je er aan werken maar vind je het moeilijk, dan kun je op de sites http://www.innerquest.nl/ en/of http://welpro.vpweb.nl/ hulp of een verdiepingscursus vinden die je hierbij kan helpen.

 

Bron: Boekje "Zij/Hij" schrijver is Robert A. Johnson, uitgever Kosmos-Z&K Uitgevers BV/ Servire, Utrecht, ISBN-9021595303 (is helaas alleen nog tweede hands te koop).

De voorstellingen komen onder andere van http://www.wikipedia.nl/  en Afbeeldingen van parcival .

Voeg toe aan: