Twee scenario's voor 2009.

Zwaar jaar
De economische verwachtingen met betrekking tot het nieuwe jaar zijn slecht. Het wordt een zwaar jaar. Als onze werkgelegenheid er ook nog eens aangaat kan het zelfs een rampenjaar worden.

Armageddon
Beangstigend is dat niemand weet hoe zwaar het werkelijk zal worden. De meningen daarover lopen uiteen. President Trichet van de ECB roept dat het allemaal wel goed zal komen. Zijn collega Wellink van De Nederlandsche Bank schetst het Armageddon.

Schuld
Amerika heeft zijn lot in handen van Barack Obama gelegd, maar staat op omvallen. Andere landen zijn zelfs al failliet. Hun schuldenlast is gewoon te groot. De staat sprong massaal bij, maar Bruin kon het niet trekken. Daarbij komt dat velen zich afvragen of schuld minder wordt als er meer schuld aan toegevoegd wordt. Nee, natuurlijk.

Twee scenario's
Zal de westerse wereld er weer bovenop komen? Zal het leven na de kredietcrisis hetzelfde zijn als dat we ervoor gewend waren? Twee scenario’s zijn denkbaar.

Banken
Het eerste begint bij de wereldwijde banken. Die krijgen dan -begin volgend jaar?- te maken met een tweede bankencrisis, wederom veroorzaakt door de Amerikaanse financiële sector. Daar worden de problemen met de dag groter, onder andere als gevolg van de verder instortende huizenmarkt.

Wereldwijde steun
Ook anderszins zal de kredietverlening aan particulieren en bedrijven overal voor snel oplopende verliezen en kredietrisico’s zorgen. De wereldwijde steun aan de financiële sector die in dat geval nodig is om overeind te kunnen blijven, zal onvermijdbaar zijn, maar ook grote en belangrijke landen –zoals Engeland- in problemen brengen. Hun staatsschuld zal door niemand meer als beheersbaar worden gezien.

Paniek
Het gevolg van deze beide ontwikkelingen is dat consumenten waar ook ter wereld in paniek raken en nóg harder op de rem trappen dan zij nu al doen. Dat zal de wereldeconomie verder ruïneren.

Rëele economie
Maar er is nóg een scenario. Dat is niet het het tegenovergestelde van het eerste. In het andere scenario blijft de reële economie gewoon doorgaan. Zoals nu het geval is. Dan realiseren wij ons dat er in de dagelijkse realiteit niet zoveel aan de hand is en ook niet hoeft te zijn omdat veel kredietproblemen fiscaal en boekhoudkundig kunnen worden opgelost.

Pakket maatregelen
In dat geval wordt een breed en gevarieerd pakket van nieuwe maatregelen geintroduceerd dat ondernemingen en particulieren in staat stelt om hun schulden planmatig –dus niet schoksgewijs- af te bouwen en zelfs kwijt te raken.

Vertrouwen
Wouter Bos heeft er een eerste aanzet voor gegeven door het eenmalig versneld afschrijven van investeringen voor ondernemingen mogelijk te maken. Op dat vlak is nog veel méér mogelijk, ook innovatie. Maar voor alles moet natuurlijk een prijs worden betaald. Die valt echter weg tegen het hernieuwd vertrouwen bij ondernemingen en mensen in de maakbaarheid en haalbaarheid van hun eigen toekomst. Dat is belangrijk. Want economisch gezien begint en eindigt daar alles mee.


René Tissen
Business Universiteit Nyenrode