Heb je ooit het gevoel gehad te moeten wedijveren met je schoonmoeder?
Hoe geordend ben jij in je leven en thuis?
Regel je alles zelf, of laat je het aan een ander over?
Wist je dat iedere vrouw ook een Ánimus' (mannelijke kant) in zich heeft, en man een Ánima'(vrouwelijke kant) in zich heeft?
Zoek je een antwoord op bovenstaande vragen, dan adviseer ik je om de reis naar je diepe binnenste ondernemen. Daarbij is het onderstaande verhaal je rode draad..
Het verhaal bestaat uit meerdere delen. Iedere Maandag van de week zal er een nieuw deel verschijnen. Uiteindelijk zal je door het verhaal te volgen jou Psyche ontdekken en al op veel van je vragen een antwoord hebben gevonden.
Ik wens een ieder veel leesplezier en succes in het vinden van jezelf.
Deel I - De reis begint
Zij (De mythe van Psyche)
Zij is meisje, jonge vrouw, minnares.
Lees in dit verhaal over de levensweg van de vrouw en leer haar beter begrijpen. De mythe van koningsdochter Psyche is het voorbeeld. Liefde, gevaar en eigen kracht zijn de thema's.
Inleiding
De Griekse mythe van Eros en Psyche is waarschijnlijk het verhaal dat het meest verhelderende beeld geeft van de vrouwelijke persoonlijkheid. Het is een oude, voorchristelijke mythe die voor het eerst werd opgetekend in de Griekse klassieke oudheid. Reeds lang daarvoor werd zij mondeling overgedragen en toch is zij in onze tijd nog steeds actueel.
Dit is niet zo vreemd als het lijkt. In fysiek opzicht lijken wij nog steeds op de mensen die in de Griekse oudheid leefden, dus kunnen we verwachten dat ook de onbewuste psychologische dynamiek van de menselijke persoonlijkheid nog dezelfde is. De fundamentele menselijke behoeften op zowel het fysieke als het psychologische vlak zijn onveranderd gebleven. Waarschijnlijk is de manier waarop we deze behoeften bevredigen in de ene periode anders dan in de andere.
Daarom is het leerzaam naar de vroegste bronnen terug te gaan teneinde de basispatronen van het menselijk gedrag en de persoonlijkheid te onderzoeken. Zij worden daarin zo direct en eenvoudig weergegeven dat we er gemakkelijk van kunnen leren. Ook kunnen we inzicht verkrijgen in de variaties en vormen die zo kenmerkend zijn voor onze tijd.
De rol van de mythe
Mythen vormen een rijke bron op het gebied van psychologisch inzicht. In de literatuur wordt de menselijke staat met onwaarschijnlijke accuratesse afgeschilderd.
We kunnen dit ook op een ander terreinen van de kunst waarnemen. De mythe is een bijzondere vorm van literatuur die niet door één enkel individu werd geschreven of uitgedacht, maar die voortgekomen uit de verbeelding en de ervaring van een bepaalde tijd en cultuur. We kunnen de mythe beschouwen als een verhaal waarin alle dromen en ervaringen van een gehele cultuur zijn samengevat. Zij lijken zich geleidelijk aan te hebben ontwikkeld. Bepaalde onderwerpen komen aan de orde, worden uitgesponnen en uiteindelijk afgerond, doordat mensen steeds opnieuw verhalen vertellen die hun interesse hebben en die hen blijven boeien. De thema's die een universele waarheid bevatten blijven bestaan, en de elementen die betrekking hebben op enkele individuen of een bepaald gebied vallen weg. Mythen geven daardoor een beeld van het collectieve weer. Zij vertellen ons over de waarheid die voor een ieder van ons geldt.
Dit gaat lijnrecht in tegen de hedendaagse rationalistische opvattingen van de mythe die ervan uitgaat dat het allemaal verbeelding betreft en verzonnen is. 'Ach, dat is maar een mythe, dat is allemaal niet waar', horen we vaak. De bijzonderheden van het verhaal mogen dan niet bewezen zijn en zelfs fantastisch klinken, maar een mythe bevat wel degelijk een diepzinnige en universele waarheid.
Een mythe kan een fantasie, een product van de verbeelding zijn, maar zij is weldegelijk op waarheid en realiteit gebaseerd. Zij beschrijft de diverse niveaus van de realiteit die we aantreffen in zowel de uiterlijke rationele wereld als de innerlijke wereld waar wij wat minder begrip van hebben.
De verwarring met betrekking tot het beperkte begrip van de realiteit kan het beste worden geïllustreerd wanneer we even denken aan een klein kind dat net een nachtmerrie heeft gehad. Een van de ouders kan tegen het kind zeggen om het gerust te stellen: 'Het was maar een droom, het monster bestaat niet echt.' Maar het kind laat zich niet overtuigen, en terecht. Voor hem was het echt, net zo echt en tastbaar als iedere andere ervaring in de buitenwereld. Het monster waarover hij droomde bevond zich weliswaar in zijn hoofd en niet in zijn slaapkamer, maar het was niettemin angstwekkend echt en ontlokte emotionele en fysieke reacties aan het kind. Voor het kind was het een innerlijke realiteit die niet kan en niet zou moeten worden ontkend.
Veel psychologen hebben de mythe zorgvuldig onderzocht. Carl Jung heeft bijvoorbeeld in zijn onderzoek naar de onderliggende structuren van de menselijke persoonlijkheid bijzondere aandacht aan de mythe besteed. Hij ontdekte dan de fundamentele psychologische patronen in de mythe tot uitdrukking werden gebracht. Wij zullen dit aan de hand van de mythe van Eros en Psyche toelichten.
Allereerst dienen we mythologisch te leren denken. Als we gaan denken op de manier die de mythen, sprookjes en onze eigen dromen ons aanreiken, kunnen er prachtige dingen gebeuren. De taal waarin de oude mythen worden beschreven en de omstandigheden waarin zij zich afspelen, komen ons vreemd voor. Zij lijken ver van ons af te staan.. Als we echter zorgvuldig luisteren en de mythen serieus nemen, kunnen we de taal gaan verstaan en de omstandigheden gaan begrijpen. Soms is het wellicht noodzakelijk de symbolische betekenis van iets te doorgronden, maar dit blijkt niet moeilijk wanneer we eenmaal inzien hoe we dit kunnen doen. Vele psychologen hebben de mythe van Eros en Psyche beschouwd als een uiteenzetting van de vrouwelijke persoonlijkheid.. Misschien is het goed om bij de aanvang van dit onderzoek te vermelden dat wanneer we over vrouwelijkheid spreken, deze zowel in de man als in de vrouw kan worden aangetroffen. We zouden dit verhaal geen recht doen als we het uitsluitend aan de persoonlijkheid van de vrouw zouden toeschrijven.
Jung was van mening dat we bij iedere vrouw een aantal mannelijke psychologische eigenschappen zien die een deel van haar persoonlijkheid vormen, zoals we bij iedere man genetisch recessieve vrouwelijke chromosomen en hormonen aantreffen. Hij noemde de vrouwelijke kant van de man de anima, en de mannelijke kant van de vrouw de animus.
Er is al veel beschreven over de anima en de animus, en ook wij zullen er straks meer over zeggen. Dus reeds als we over de vrouwelijke aspecten in de mythe van Eros en Psyche spreken, verwijzen we niet uitsluitend naar de vrouw, maar ook naar de anima van de man, zijn vrouwelijke kant.
Een vrouw zal misschien eerder het verband zien, omdat vrouwelijkheid in haar persoonlijkheid de boventoon voert, maar we kunnen ook een parallel trekken met het vrouwelijke aspect in de psychologie van de man.
De geboorte van Psyche
Ons verhaal vangt aan met de zin: Er was eens een koninkrijk .... Hieruit kunnen we afleiden dat ons inzicht zal worden verleent in dat koninkrijk, dat onze innerlijke wereld vertegenwoordigt. Als we naar dit oude verhaal luisteren, zullen we het innerlijke rijk gaan ontdekken dat we met onze moderne rationele denkwijze maar zelden onderzoeken. In slechts enkele woorden wordt ons een schat aan inzicht en informatie beloofd: Er was eens een koninkrijk ....
Het verhaal begint
Het gaat over een koning en een koningin en hun drie dochters. De twee oudsten zijn gewone prinsessen en zijn niet echt opmerkelijk.
De derde dochter is de verpersoonlijking van onze innerlijke wereld en draagt zelfs de naam Psyche, die ziel betekent. Zij neemt ons mee op een reis naar onze innerlijke wereld. Zij maakt deel uit van zowel het mythische als het aardse koninkrijk.
Herkennen we de drie dochters in onszelf? Wie zich niet bewust van het allerdaagse deel in onszelf en het bijzondere onaardse innerlijke zelf dat in het leven van alledag zo slecht functioneert?
De schoonheid van deze opmerkelijke prinses was zo buitengewoon dat de mensen zeiden: 'Dit is de nieuwe Aphrodite, dit is de nieuwe godin die de plaats van de oude zal innemen. Zij zal haar uit haar tempel verdrijven en haar macht overstijgen..' De heilige vuren in de tempel van Aphrodite werden niet langer brandende gehouden. Zij moest beledigd toezien hoe zij door de verering voor dit tengere meisje van haar plaats werd verdrongen.
Nu was Aphrodite de godin van de vrouwelijkheid die sinds het begin der tijden had geregeerd. Niemand wist meer hoe lang al. Zij kon niet langer verdragen dat een nieuwe godin van de vrouwelijkheid zich aandiende! Haar woede en jaloezie naman apocalyptische vormen aan, en dat is waarom het nu in ons verhaal draait. Als wij de woede van een god of godin in ons opwekken of verandering van hem of haar verwachten, zal onze innerlijke wereld op haar grondvesten schudden!
De mythische elementen
De twee godinnen Aphrodite en Psyche hebben beiden een interessante oorsprong. Toen Cronius, de jongste en vakbekwame zoon van Uranus, een sikkel door de lucht wierp, sneed deze de geslachtsdelen van zijn vader af die vervolgens in zee belanden.
|
|
Het water werd bevrucht en Aphrodite werd geboren. De geboorte van Aphrodite is door Boticelli vereeuwigd in zijn prachtige schilderij, De geboorte van Venus.1 Zij staat in al haar vrouwelijke majesteit op een schelp, nadat zij uit een golf werd geboren.
Dat is de goddelijke oorsprong van het vrouwelijke principe in haar archetypische vorm. |
Dit staat in levendig contrast met de menselijke geboorte van Psyche van wie wordt gezegd dat zij werd ontvangen in de vorm van dauwdruppels die uit de hemel neerdaalden..
Wat een merkwaardige woorden!
Maar deze woorden verlenen ons veel psychologisch inzicht als wij de tijdloze boodschap daarin kunnen verstaan.
Als we het verschil van deze twee geboorten op juiste wijze begrijpen, Kunnen wij de verschillende aard van deze twee vrouwelijke principes inzien. Aphrodite is een godin die geboren werd uit de zee, haar vrouwelijke kracht is oorspronkelijk en onmetelijk. Zij stamt uit het begin der tijden en houdt hof op de bodem van de zee. In psychologische termen regeert zij in het onderbewuste, dat wordt gesymboliseerd door het water van de zee. We kunnen haar nauwelijks vanuit ons gewone bewustzijn benaderen. We kunnen net zo goed tegenover een vloedgolf staan. We kunnen deze archetypische vrouwelijkheid bewonderen, vereren of erdoor worden overweldigd, maar het is buitengewoon moeilijk om er mee overweg te kunnen. Het is de taak van Psyche om vanuit haar menselijke positie nu juist daarmee te leren omgaan. Het onmetelijke, archetypisch vrouwelijke dient teder en benaderbaar te worden. Dit is onze mythe.
Iedere vrouw heeft een Aphrodite in zich. We kunnen haar herkennen door haar overweldigende vrouwelijkheid en haar reusachtige, onpersoonlijke, afstandelijke majesteit.
Er doen fantastische verhalen de ronde over Aphrodite en haar hof. Zij heeft een bediende die haar een spiegel voorhoudt, zodat zij zichzelf voortdurend kan zien. Iemand is alsmaar bezig parfum voor haar te maken. Zij is jaloers en verdraagt geen enkele concurrentie. Zij is onophoudelijk bezig huwelijken te arrangeren en is pas tevreden als iedereen ijverig haar vruchtbaarheid dient.
Aphrodite is het principe dat iedere ervaring naar ons eigen bewustzijn terugspiegelt. De mens houdt zich bezig met het zoeken naar nieuwe dingen, met groei en verkenning.. Aphrodite denkt erover na, spiegelt terug en neemt het in zich op. De spiegel van Aphrodite staat symbool voor het meest wijsgerige aspect van de godin van de liefde. Zij houdt ons herhaaldelijk een spiegel voor waarin wij ons zelf kunnen zien, een zelf dat hopeloos verstrikt raakt in projectie zonder hulp van de spiegel.. Het proces waarin wij ons zelf leren begrijpen kan op gang worden gebracht wanneer we onszelf de vraag stellen wat aan ons wordt teruggespiegeld. Dit voorkomt dat we vast komen te zitten in een emotionele wirwar die niet op te lossen valt. Natuurlijk zijn er ook omstandigheden buiten ons die een rol spelen.
Het is echter belangrijk dat wij ons realiseren dat veel dingen uit ons eigen innerlijk zich als uiterlijke omstandigheden aan ons voordoen, terwijl we ze eigelijk zouden moeten terugverwijzen naar de subjectieve wereld waaruit zij voortkomen. Aphrodite houdt ons deze spiegel vaker voor dan wij wensen toe te geven. Als we verliefd worden en goddelijke eigenschappen aan een ander mens toekennen, is het Aphrodite die ons onze onsterfelijkheid en goddelijke eigenschappen laat zien. We zien met net zoveel tegenzin onze goede als onze slechte eigenschappen, en gewoonlijk ligt er een lange lijdensweg tussen het moment waarop we worden gespiegeld en de vervulling.
Psyche legt net zo'n lange reis af tussen het moment waarop zij verliefd wordt op Eros en de ontdekking van haar eigen onsterfelijkheid. 2
Aphrodite is in de ogen van haar toekomstige schoondochter de grote moedergodin. Als een vrouw schoonheid en elegantie uitstraalt, is het vaak de energie van Aphrodite of Venus die dit bewerkstelligt. Maar als Aphrodite haar schoondochter ontmoet is zij jaloers, wedijverig en vastbesloten om Psyche op alle mogelijke manieren te dwarsbomen.
Voetnoten:
- 1.. Venus is de Romeinse naam voor Aphrodite.
- 1. Voor dit inzicht ben ik dank aan Betty Smith verschuldigd.
In de opvolgende delen is te lezen hoe dit 'dwarsbomen' gebeurd.
Verzorgd door Elisabeth Kellerman
Dit deel en alle opvolgende delen zijn terug te vinden op de sites www.star-people.nl .
Vind je het toch nog lastig om de rode draad te zien, dan kun je op de site www.innerquest.nl een verdiepingscursus te vinden.
Herken je bij jezelf de rode draad en wil je er aan werken maar vind je het moeilijk, dan kun je op de site http://www.innerquest..nl/ diverse cursussen te vinden die je hierbij kunnen helpen.
Bron: Boekje "Zij/Hij" schrijver is Robert A. Johnson, uitgever Kosmos-Z&K Uitgevers BV/ Servire, Utrecht, ISBN-9021595303 (is helaas alleen nog tweede hands te koop).
De voorstellingen komen onder andere van http://www.wikipedia..nl/ en Afbeeldingen van parcival .
Voeg toe aan:
