De gevreesde dubbeldip is een feit. In Amerika en Europa vertoont de economie catastrofale haperingen. In Zuid-Europa is het echt helemaal mis, maar wij doen nog steeds of alles onder controle is.

Assepoester
Ook Engeland heeft inmiddels de economische verwachtingen scherp naar beneden bijgesteld. Evenals Japan. Alleen China laat nog groei zien. Maar ook daar is sprake van snelle afkoeling. Slechts Europa gelooft een beetje in sprookjes. Assepoester danst nog lustig in het rond. Temidden van de berichtgeving over de nu toch wel nijpende economische situatie, duikt telkens weer de vraag op hoe het toch kan dat met name Amerika zó ontzettend veel geld in de economie heeft gepompt met zó weinig resultaat.


Ontschulding, een nieuw Nederlands begrip
Met onverholen afgrijzen wordt in Amerika het herstel van Wallstreet aanschouwd. Dankzij de overheid zijn de ooit rijke banken opnieuw rijk geworden en dat zal ook nu weer blijken in de jaarlijkse bonusregen met kerstmis. Maar dat verklaard nog niet waarom de hele westerse economie op instorten staat. De verklaring daarvoor ligt bij Steve Keen, de verguisde Australische tegen-econoom die als een van de eersten de term ‘deleveraging’ ( ‘ontschulding’ in nieuw Nederlands) gebruikte. Daarmee wilde hij simpelweg aangeven dat wanneer economische actoren – variërend van banken en verzekeraars tot gewone ondernemingen en individuele burgers- te hoge schulden hebben én plotseling geschrokken zijn van hun mogelijkheden deze schulden terug te betalen, ze de schuldenauto in zijn achteruit zetten en niet in zijn voorruit. Dat is wat iedere weldenkende onderneming en burger momenteel doet.

Zwart gat
De meeste overheidsteun is in dit –helaas zwarte- gat terechtgekomen en dan nog hoofdzakelijk bij banken en verzekeraars. Pijnlijk is dat het om buitensporig hoge bedragen gaat, maar het tegelijkertijd bedragen zijn die nauwelijks iets voorstellen op de totale omvang van de westerse schuldenlast. Geen wonder dat het economisch effect vrijwel nul is want in het proces van ‘ontschulding’ is er nog een hele weg te gaan. Belangrijk is dat het burgers zijn die dit proces momenteel versnellen. Iedereen wil van zijn of haar schuld af. Weg ermee. Ongewild stimuleren burgers daarmee de verdere ineenstorting van de economie. Maar neem hen dat maar eens kwalijk. Want er komt –ook in Amerika- nog een enorme bezuinigingsgolf overheen. Die is onontkoombaar en noodzakelijk maar zal de neergang van de economie –in deze fase- eerder versnellen dan vertragen.

Staatsschul Duitsland stijgt pijlsnel
Ronduit zorgwekkend is het nieuws van Eurostat van deze week. In het gezaghebbende Duitse weekblad ‘Der Spiegel’ verscheen het bericht dat de Duitse overheid verplicht zal worden om de nationalisatie van de Westfälische Landesbank en Hypo Real Estate als staatschuld in de boeken op te nemen. Spectaculair nieuws. Want als dat werkelijkheid wordt schiet de staatschuld van Duitsland pijlsnel omhoog en wordt de nu nog gezonde verhouding met het bruto binnenlands product geruïneerd. Stel je voor dat ook Amerika dat zou moeten doen, want eerlijk is eerlijk. Dan zou het onmiddellijke faillissement van de VS een feit zijn.

Catastrofale haperingen, overal
In Amerika en Europa vertoont de economie catastrofale haperingen. In Zuid-Europa is het echt helemaal mis maar doen wij nog steeds of alles onder controle is. Slowakije heeft deze week formeel bekend gemaakt geen bijdrage te zullen –kunnen?- leveren aan het eerder toegezegde Europese steunfonds. Daarmee doorbreekt het land als eerste het Europese solidariteitspact. Een teken aan de wand?

René Tissen
Business Universiteit Nyenrode