Amper een dag nadat BP CEO Tony Hayward triomfantelijk verkondigde dat de kap op de lekkende oliepijp in de Golf van Mexico "de helft" van de olie opving, heeft BP de operatie alweer stil moeten leggen. De reden: er blijkt dus effectief veel meer olie te ontsnappen dan de schattingen van het olieconcern, zoveel dat zelfs het deeltje dat opgevangen te groot is om verwerkt te worden door het enorme schip waar het naartoe wordt gepompt.

 BP pompte de jongste dagen naar schatting 10.000 vaten (1,6 miljoen liter) lekkende olie naar boven per dag. Dat terwijl er nog vier kleppen openstaan van de kap. Waardoor het merendeel van de olie blijft ontsnappen. Het was de bedoeling die kleppen dicht te doen, en zo zou er maar een goeie 15 à 20 procent meer weglekken. Maar dat kan niet, want, zegt een werknemer van BP ter plaatse, we hebben nu al niet genoeg capaciteit. De man belde met de New York Times onder voorwaarde van anonimiteit.

Einde van de week
De olie werd naar de Discoverer Enterprise gepompt, maar die zit al vol. Een shuttledienst van verschillende andere olieschepen die de olie naar land vaart, kan niet bijhouden. De oplossing van BP is om de Q4000, een tweede boorschip, ter plaatse te sturen. Maar dan moet eerst een nieuwe leiding gemaakt worden, en dat kan pas tegen het einde van deze week.

Een kwestie van 20 procent
Zelfs aan 10.000 vaten per dag lijkt de koepel die BP vorige week plaatste uit te draaien op een nuloperatie. Volgens insiders is wel degelijk gebeurd waar ze voor waarschuwden: om de koepel te plaatsen is de leiding afgezaagd, wat heeft ertoe geleid dat de oliebron nog furieuzer (20 procent meer) olie lekt. 20 procent van 9,5 miljoen liter komt in de buurt van wat BP naar boven pompt via de koepel.

Van 160.000 naar 4 miljoen liter
BP, en dus ook de Amerikaanse overheid, hebben de werkelijke grootte van het lek ferm onderschat. Tenminste als we afgaan op officiële persreleases. We hebben het even voor u opgezocht. De eerste mededelingen, ongeveer vijf weken geleden, hadden het over duizend vaten olie (160.000 liter) per dag. Dat werd tien dagen later bijgesteld naar 5.000 vaten (800.000 liter). Begin vorige week waren het ineens 12.000 vaten (bijna 2 miljoen liter). Naar het einde van vorige week toe werd dat 19.000 vaten (3 miljoen liter). Op de jongste persbriefings is het 25.000 vaten (4 miljoen liter).

Toch 60.000 vaten?
We gaan dus in de richting van het cijfer dat een BP-topman achter gesloten deuren tijdens de eerste hoorzittingen voor de senaatscommissie, op 4 mei, noemde: 60.000 vaten of 9,5 miljoen liter ruwe olie per dag. Een cijfer dat ongeveer (op een paar duizend vaten komt het niet meer aan) gelijk ligt met wat wetenschappers al op 15 mei aan Planet Watch vertelden. Steve Werely, Purdue University, meldde toen: "Met een techniek die we particle image velocimetry noemen, hebben we berekend dat er 84.000 vaten per dag uit dat lek komen." De methode bestaat al 25 jaar en is volgens Werely betrouwbaar. Zijn bevindingen werden bevestigd door Eugene Chiang, van de University of California in Berkeley. "Het is niet eens zo moeilijk om dat te berekenen hoor. We hebben de onderwatervideo door de computer gejaagd, die berekende dat de olie aan een bepaalde snelheid uit die lekken wordt gestoten. Eigenlijk moet je dan alleen nog de oppervlakte van die gaten daarin verrekenen."

Van juni naar augustus naar "een stuk in de herfst"
Eenzelfde scenario geldt blijkbaar voor de streefdata om te komen tot wat de enige echte oplossing is om het olielek te dichten: het boren van relief wells. Er worden momenteel twee nieuwe gaten geboord naar het lek onder de Deepwater Horizon. Het boren van een relief well is eigenlijk veel moeilijker dan het boren van een gewoon boorgat omdat de ingenieurs een erg specifiek doel moeten raken. In dit geval moeten ze met een pijp een andere pijp raken die amper 30 centimeter breed en 5 kilometer verderop ligt.

Afgaande op de verklaringen van BP in de eerste drie weken na de ramp hadden die al moeten klaar zijn, of ten laatste tegen half juli. Dat werd augustus, en nu hoor je meer en meer december. Admiraal Thad Allen, die voor Obama het boeltje leidt in de Golf, had het op de laatste persbriefing al voorzichtig over "weel into the fall" (een stuk in de herfst).

Worst case scenario
Zelfs met de meest conservatieve schattingen (4 miljoen liter lekkage per dag) zou dat betekenen dat er nog eens 800 miljoen liter ruwe olie in de Golf van Mexico gaat stromen. Uitgaande van de 9,5 miljoen liter per dag gaan we naar 1,9 miljard liter. Het is een worst case scenario waar je niet wil aan denken.

De bron van de New York Times binnen BP zegt dat BP "zelf verbaasd" is over de bron en de kracht waarmee die olie doet lekken: "one hell of a well, like a raging undersea beast".

"Misschien krijgen ze hem wel nooit dicht"
Er is nog iets waar angstvallig over gezwegen wordt: het boren van relief wells is enorm preciesewerk en het gaat vaak mis. "Meestal lukt het wel bij de tweede poging, maar vaak zijn er vier nodig" zegt Dave Rensink, die aan het hoofd staat van de American Association of Petroleum Geologists. En mislukken betekent simpelweg: opnieuw, van nul herbeginnen. "Die 90 dagen van BP da's echt wel heel optimistisch. Dan mag er niks, maar ook niks misgaan. Tot nu hebben ze niet echt bewezen daar goed in te zijn."

Fred Aminzadeh, research professor aan de University of Southern California's Center for Integrated Smart Oil Fields, heeft nog iets anders in gedachten. "Wel, niemand denkt momenteel aan een erg reëel scenario: dat het lek gewoon nooit dichtgeraakt." Hoe lang blijft de olie dan stromen? "Een tiental jaar. Maar ik geloof dat het wel gaat lukken uiteindelijk met die relief wells, 't zal alleen langer duren dan BP zegt."

Vorig jaar duurde het 105 dagen om de Montara Well voor de kust van Australië te dichten met een relief well. Daar werd echter geboord op amper 75 meter diep. Toch waren er vijf pogingen nodig. Robert Bea van de University of California in Berkeley meent dat het succesvol boren van relief wells niet het einde van het verhaal is: je moet daarna de oliebron nog altijd dichtkrijgen. Lees: vol modder pompen en er een betonnen stop over plaatsen. "En bij dat ging het in de eerste plaats mis op 20 april, zo simpel is dat niet op 1.500 meter." (mvl)