Eindspel
Ook de Centrale Bank van Japan heeft de rente tot bijna nul procent teruggebracht. Verder is de centrale bank, net als die in de Verenigde Staten, bereid is om rechtstreeks schulden van ondernemingen –ook buiten de financiële sector- op te kopen. Centrale banken overal ter wereld gaan zelfs zo ver om (preventief) belangen te nemen in door krediet uitgeholde ondernemingen. Met dat alles komt het eindspel van economische stimulering door overheidsinterventie in zicht.

Laatste bastion
Het laatste bastion van de centrale banken- dat van de monetaire beheersing- wordt momenteel geslecht middels een wedstrijdje hardlopen naar de grenzen van het economisch niemandsland. Want niemand weet of en in welke mate deze maatregelen de wereldeconomie weer aan de praat zullen kunnen krijgen en in het geval dat dit zo is, wat de prijs ervan zal zijn.

Gratis geld
Voor niets gaat alleen de zon op en zelfs gratis geld lijkt niet straffeloos te kunnen worden uitgedeeld. Er is momenteel echter geen econoom, politicus of manager die weet wat de effecten zijn van een kredietcrisis die door geldverruiming wordt tegengegaan, in een situatie waarin geen enkele andere maatregel effect heeft gehad.

Geen idee
Naarstig worden financiële instellingen momenteel van gratis geld voorzien en zonder al teveel verplichtingen geherkapitaliseerd, terwijl de sector zelf geen enkel idee heeft van de (systeem-) problemen die er zijn en al helemaal geen idee heeft van de problemen die nog gaan komen en de mogelijke omvang daarvan.

Puinruimen
Nog maar een paar dagen geleden gaf topman Heemskerk van de Rabobank zelfs onomwonden aan dat het ergste leed wel achter de rug was en 2009 weliswaar een jaar van puinruimen zou worden, maar alles gericht op ‘back to normal’.

Erger
De alom hooggeprezen en daadkrachtige marktinterventies van de wereldwijde overheden, de Nederlandse voorop, heeft er zeker toe geleid dat ons financiële systeem niet met een donderende klap ineenstortte, zoals even leek te gebeuren na de val van Lehman. Het lost het probleem van de waardebepaling van de markt (van geld, krediet en van ondernemingen) echter niet op. Sterker nog, het maakt het erger.

Oud ijzer
Want hoe kunnen beleggers bepalen wat de werkelijke waarde van een aandeel is, nu overheden overal ter wereld als opkopers van oud ijzer functioneren? Het is makkelijk praten om de vrije markt ‘slechts’ een duwtje te willen geven in de goede richting, maar wat is geld nog waard als niemand weet wat het waard is?

Prijskaartje
Hoe dan ook, het systeem wankelt als nooit te voren en lijkt verder om te vallen. Tenzij aan geld geen prijskaartje voor ons gewone burgers hangt. Want dan geven wij het graag uit. Maar daar ging nu net de kredietcrisis om.


René Tissen
Business Universiteit Nyenrode

Lees ook:
'Economie VS kan volledig instorten'
De kredietcrisis - Het begin van alles (deel 1)