Door Pieter Stuurman

Democratie is een systeem dat de bevolking moet beschermen tegen machthebbers. Of zoals Thomas Jefferson zei: “When the government fears the people, there is liberty. When the people fear the government, there is tyranny.”

De geschiedenis leert dat macht hetzelfde is als misbruik van macht. Nooit in de geschiedenis is er een machtsvorm geweest die niet tot de meest verschrikkelijke ontberingen van de bevolking heeft geleid. Letterlijk AL het kwaad van alle tijden dat neergedaald is over alle onderdrukten van alle tijden is het gevolg van macht.

Diezelfde geschiedenis leert ook dat de hang naar macht nooit uit zichzelf een grens bereikt. De grens wordt altijd bepaald door een rivaliserende machtzoeker of een opstand onder de bevolking, waarna het hele mechanisme opnieuw start en weer uitmondt in een nieuwe machtsvorm, met de bijbehoren verschrikkingen, zoals oorlog, vervolging, genocide etc.

Het idee van democratie is bedoeld om dat te voorkomen. Het is dus niet zozeer een bestuursvorm, maar een vorm van bescherming van de bevolking met als enige gereedschap het stellen van een grens aan de macht van de machthebber.

Daarmee is dan weliswaar een grens gesteld aan het misbruik van macht, maar niet aan de hang naar macht. Deze tijdloze drijfveer blijft even tijdloos als hij altijd was, en zal zich door elke porie, door elk gaatje van de beperking heen proberen te werken. Ieder obstakel proberen te omzeilen. Een mechanisme zo krachtig dat het alleen met de grootste alertheid in toom gehouden kan worden. Een mechanisme dat zich als een virus voortdurend muteert om immuun te worden voor welke beperking dan ook.

Die hang naar macht laat zich dus niet zomaar stoppen door een paar spelregels. Het kan hooguit wat vertraging oplopen, voordat het zijn wrede gezicht opnieuw in alle hevigheid laat zien. En de kooi voor het monster moet dus voortdurend worden bewaakt, aangepast en daar waar nodig versterkt worden, om te voorkomen dat het monster zich tussen de spijlen doorwerkt.

Het is dan ook (als we niet tot in de eeuwigheid geconfronteerd willen worden met de verschrikkingen, zoals we al duizenden jaren geconfronteerd worden met die verschrikkingen) van het allergrootste belang dat we iedere poging van de machtzoeker om zijn lelijke gezicht te manifesteren de kop indrukken.

Democratie beschermt ons dus niet tegen het kwaad van de macht, maar beperkt de hooguit de mogelijke gevolgen ervan. Het monster gekortwiekt.

Je kunt filosoferen over de doelmatigheid ervan, en over eventuele betere systemen maar het is tot nu toe het enige systeem dat een tijdje min of meer gewerkt heeft. Voor het eerst in de geschiedenis was er een systeem dat niet uitsluitend de belangen van de machthebber diende, maar dat ook het belang van de bevolking behartigde. En dat belang was en is: bescherming tegen de macht.

Je zou verwachten dat deze zegen voor de mensheid (in verhouding tot andere systemen) door diezelfde mensheid gekoesterd zou worden als een grote verworvenheid. Dat die verworvenheid zo waardevol zou zijn voor de eeuwenlang geteisterde mensheid, dat iedereen zijn ogen zou houden op het monster van de macht, om zich ervan te overtuigen dat het niet opnieuw zijn verschrikkelijke kop op zou steken in een poging zich langs de opgelegde beperkingen te manoeuvreren en zo opnieuw de mensheid tot zijn slachtoffer te maken.

Helaas is niets minder waar. In de praktijk lijkt vrijwel niemand zich zorgen te maken over de doelmatigheid van democratie. Niemand lijkt erop te letten of het nog steeds werkt zoals het bedoeld is. Of het monster van de macht inmiddels geen wegen gevonden heeft om zich los te rukken van de halsband en voor de zoveelste keer de mensheid in de ellende zal storten. Niemand controleert of democratie nog steeds haar functie heeft. Of het nog inhoud heeft en niet verworden is tot alleen een woord. Een woord zonder inhoud. Een krachteloos woord.

Het lijkt erop dat we in gezapigheid uitrusten van de eeuwenlange strijd om een waardig bestaan terwijl het monster zich stap voor stap aan het voorbereiden is voor een nieuwe aanval. Het heeft de doelmatigheid van zijn kooi langzaam weggevreten. Terwijl wij denken dat het nog steeds veilig opgesloten zit.

Het monster dat ons eerder probeerde te onderwerpen door zijn legers in te zetten en Europa te veranderen in een centraal geleide fascistische dictatuur, bedient zich nu van slinkse methoden. Langzaam breekt het zijn kooi af door de bescherming die de democratie ons biedt te verzwakken en uiteindelijk helemaal weg te nemen. Door stukje bij beetje, (steeds grote stukjes en beetjes) ons zelfbeschikkingsrecht te ontmantelen en zich daarmee terug te manoeuvreren in haar alles overheersende machtspositie.

Het monster heeft zich uit zijn kooi weten te werken door zich voor te doen als zijn eigen bewaker. Door de gedaante aan te nemen van de bewaker. En zonder deze gedaante te controleren, zetten we de kooi open en laten we het monster eruit.

Terwijl we onze jongeren naar verre landen sturen om daar met geweld ‘democratie’ te brengen, accepteren we zonder blikken of blozen een nieuw machtsbolwerk met als naam: de EU.

We staan toe dat er een niet-gekozen Europese president aan het roer komt van een niet-gekozen regering (Europese Commissie) . We staan toe dat onze nationale wetten ondergeschikt worden aan de wetten van de EU (de belangrijkste afspraak in het Verdrag van Lissabon). Dat we alleen nog invloed hebben op een vleugellamme nationale schijndemocratie. We staan daarmee toe dat de macht volledig in handen komt van de EU. Van een EU waarover we niets te zeggen hebben*. En daarmee is de functie van democratie buitenspel gezet. En daarmee worden we weerloos tegen het monster.

We hebben toegelaten dat vertegenwoordigers van het monster zich voorgedaan hebben als vertegenwoordigers van ons. We vragen ons niet af hoe het mogelijk is dat onze nationale vertegenwoordigers (de regering), de macht van de EU propageren terwijl ze daarmee toch hun eigen invloed zouden ondermijnen. Totdat we doorkrijgen dat die vertegenwoordigers onze vertegenwoordigers helemaal niet zijn. Maar dat ze de belangen van het monster vertegenwoordigen. Dan wordt het allemaal duidelijk. Maar dan is het te laat. Dan is het monster uit zijn kooi.

We hebben –zonder het te zien- het monster aangesteld om ons tegen datzelfde monster te beschermen.