DEN HAAG - De Nederlandse economie krimpt volgend jaar met 0,75 procent. Dat verwacht het Centraal Planbureau (CPB). De krimp is het gevolg van de wereldwijde financiële crisis.

 Bekijk video

Dit jaar eindigen we nog met een groei van 2,25 procent, maar dat is grotendeels te danken aan het goede jaar 2007. Volgend jaar verandert de groei dus in een krimp van 0,75 procent.

Het is voor het eerst sinds 1982 dat de Nederlandse economie op jaarbasis krimpt. Het CPB verwacht het eerste lichte herstel al in 2010, dan zal de economie weer groeien met 1 procent.

Werkloos

De financiële crisis heeft ook gevolgen voor de werkloosheid in Nederland en voor de overheidsfinanciën. De werkloosheid stijgt de komende twee jaar hard, naar 6,5 procent in 2010. Dat zijn in 2010 200.000 werklozen meer dan nu.

Het huidige begrotingsoverschot van 1,3 procent dit jaar slaat om naar een tekort van 1,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) in 2009 en 2,4 procent in 2010.

Met de koopkracht van de Nederlandse burger gaat het wel goed, vooral door de dalende inflatie als gevolg van lagere grondstof- en energieprijzen.

Ondanks de achterblijvende indexatie van de pensioenfondsen gaan 65-plussers er toch op vooruit. Dit geldt niet voor 65-plussers met inkomens boven de 34.000 euro.

Nog heftiger

Het CPB presenteerde ook cijfers voor het geval de financiële crisis nog heftiger wordt dan het zich nu laat aanzien, iets waarmee het CPB wel degelijk rekening houdt. In dat scenario krimpt de Nederlandse economie volgend jaar met 2 procent en in 2010 met 0,25 procent.

Teulings

"Ik heb dit nog nooit meegemaakt en hoop het ook nooit weer mee te maken", zei CPB-directeur Teulings.

Het kabinet hield ook al rekening met een recessie, zo bleek afgelopen vrijdag uit de woorden van premier Jan Peter Balkenende.

Toch vindt Teulings dat het kabinet niet te snel besluiten tot bezuinigingen, ook niet als het begrotingstekort in de komende jaren de 2 procent overschrijdt.

"Dit zijn bijzondere omstandigheden. Het is niet verstandig om nog eens extra te knijpen op de economie", zei Teulings. Hij pleitte ervoor geen 'extra onrust' te veroorzaken door bezuinigingen.

VVD

Oppositiepartij VVD ziet haar gelijk bevestigd in de maandag gepresenteerde economische voorspellingen.

"Dit beeld staat in schril contrast met Prinsjesdag toen Balkenende en Bos stelden dat het zo'n vaart niet zou lopen. Het kabinet heeft de economische problemen consequent onder het tapijt geschoven'', aldus VVD-leider Mark Rutte.

De geplande begroting kan wat hem betreft bij het oud vuil.

Vertrouwen

Volgens Rutte is het van groot belang dat het vertrouwen hersteld wordt en dat banken elkaar, bedrijven en burgers weer geld gaan lenen. "Nu iedereen erkent dat de economie het moeilijk heeft, moet het kabinet het economische fundament versterken.''

Dat betekent volgens Rutte een beter functionerende arbeidsmarkt en investeren in infrastructuur en nieuwe technologieën.

Geen paniek

Het kabinet moet niet in paniek raken nu een recessie onafwendbaar lijkt. Dat stelt de Tweede Kamerfractie van GroenLinks. De partij wil niet dat de begroting overhoop wordt gegooid en de economie afgeknepen wordt.

Fractievoorzitter Femke Halsema en Kamerlid Kees Vendrik pleiten wel voor hervormingen op het milieuvlak.

Ze willen de vraaguitval in de economie zoveel mogelijk compenseren door groene investeringen van burgers en bedrijven uit te lokken. Daarnaast moet de regering het belastingstelsel verder vergroenen.

SP

SP-fractievoorzitter Agnes Kant zegt naar aanleiding van de CPB-cijfers, dat het kabinet meer moet doen om de economie op gang te helpen.

Zij wil dat meer mensen in aanmerking komen voor de regeling voor werktijdverkorting, dat meer wordt geïnvesteerd in sociale woningbouw en renovatie, dat spoorverbindingen eerder worden aangelegd dan tot dusver gepland en dat niet alleen banken, maar ook gezonde bedrijven een beroep kunnen doen op garantiestelling door de overheid.

D66

D66-leider Alexander Pechtold heeft het kabinet opgeroepen beheerst te reageren op de nieuwste prognoses van het Centraal Planbureau (CPB). "Dit zijn stevige cijfers, maar geen reden tot paniek'', aldus Pechtold.

Hij maande het kabinet maandag tot voorzichtigheid. D66 wil niet dat komende generaties de rekening gepresenteerd krijgen van verregaande maatregelen om de economie te stimuleren.

Pechtold verwijt het kabinet verder dat het "twee jaar geleden in winterslaap is gegaan''. De coalitiepartijen hebben volgens hem te weinig oog gehad voor maatregelen om de economie te versterken.

Bedrijven

Het kabinet moet meer geld vrijmaken om bedrijven te helpen die zwaar lijden onder de wereldwijde financiële crisis. Dat stellen ondernemersorganisaties MKB en VNO-NCW in reactie op de jongste ramingen van het Centraal Planbureau (CPB).

MKB en VNO maken zich ernstige zorgen. Vooral over exporterende bedrijven die te maken hebben met een dalende vraag naar hun producten als gevolg van het inzakken van de wereldhandel.

Volgens het CPB neemt het volume van de voor Nederland relevante wereldhandel volgend jaar af met 2,75 procent. Sinds 1975 is de relevante wereldhandel niet meer gedaald.