The Solar Future.
De eerste grote zonne-energie conferentie van deze eeuw in Nederland heeft plaatsgevonden op 22 april 2009 in Rotterdam: The Solar Future. Deze dag werd georganiseerd door Johan Trip en Edwin Koot van SolarPlaza.
SolarPlaza heeft vijftien jaar ervaring in de internationale markt voor zonne-energie. Het heeft veel grote internationale zonne-energieconferenties georganiseerd in onder anderen de VS, China, India, Spanje en Duitsland.
Het was echter bittere noodzaak om ook eens zo’n dag te organiseren in Nederland, want ons land loopt hopeloos achter wat betreft het benutten van zonne-energie. Tevergeefs waren er uitnodigingen naar mensen van de overheid gestuurd. Ze lieten verstek gaan met als reden dat The Solar Future conferentie een commercieel gebeuren zou zijn en het daarom niet wenselijk was om als leden van de overheid aanwezig te zijn.
Toch was het een prachtige hoopvolle dag met een aantal indrukwekkende sprekers zoals de charismatische Hermann Scheer en de zeer gedreven hoogleraar Wim Sinke
De opkomst was groot en de dag kwam bij mij niet over als een zakelijke bijeenkomst, maar eerder als een dag gericht op onze toekomst en die van de volgende generaties. Er waren een aantal Nederlandse zonne-energie ondernemers, die grotendeels internationaal opereren, aanwezig om over hun ervaringen te vertellen.
Om een globale indruk te geven van de inhoud van de zonne-energie conferentie ga ik een aantal belangrijke zaken samenvatten.
Allereerst wil ik de situatie in deze wereld bespreken wat betreft ons energieverbruik en hoe de toekomst er momenteel uit ziet.
Vervolgens ga ik uitleggen wat zonne-energie is.
In mijn betoog zal ik vooral Hermann Scheer en Wim Sinke aanhalen. Ook zal ik een paar succesvolle Nederlandse ondernemers noemen en uitleggen waarom Nederland zo achterloopt in de zonne-energie revolutie.
De situatie waarin onze wereld verkeert: olieverslaving, eindige voorraden energie en klimaatsverandering.
Onze hele civilisatie is afhankelijk van energie. Onze samenleving zou totaal in elkaar storten indien er geen energietoevoer meer zou zijn. Trek de stekker uit de energievoorziening en onze huizen worden niet meer verwarmd, onze auto’s, vrachtwagens en vliegtuigen staan stil, er wordt veel minder voedsel geproduceerd (ook kunstmest, insecticiden en pesticiden hebben olie als grondstof) en dit voedsel komt al niet meer bij de consument. Zelfs zaken die in een dergelijke noodsituatie triviaal lijken, zoals een spijkerbroek of een paar sportschoenen, kunnen al niet meer gemaakt worden.
De mensheid zou ten onder gaan aan hongersnoden, chaos en oorlogen.
Door de beschikbaarheid van olie (zoals de negentiende eeuw de eeuw van de kolen is geweest, was de twintigste eeuw de eeuw van de olie) is er een enorme stijging van voedselproductie mogelijk geweest en als gevolg daarvan is onze wereldbevolking explosief gegroeid.
Een wereld die draait op fossiele brandstoffen (steenkool, gas en olie) is echter een wereld zonder toekomst.
De fossiele brandstoffen raken op terwijl we er totaal afhankelijk van zijn. Met recht wordt er dan ook wel eens van een olieverslaving gesproken.
Het mes snijdt zelfs aan twee kanten. Behalve dat de voorraden opraken, worden ze ook nog eens veel sneller verbruikt. China en India maken een enorme economische groei door en worden ook grootverbruikers van de fossiele brandstofvoorraden. Behalve dat luxeproducten zoals auto’s, wasmachines, stofzuigers en magnetrons hun intrede doen in China en India, neemt eveneens de vleesconsumptie toe wanneer de mensen meer geld te besteden hebben.
Naast het feit dat het mes aan twee kanten snijdt doordat de voorraden eindig zijn en het energieverbruik van de wereld groeit, hangt ook nog eens het zwaard van Damocles ons boven het hoofd: de olievoorraden zijn niet gelijkmatig verdeeld over de wereld en dit geeft de bezitters ervan heel veel macht. Het Midden Oosten en Rusland zijn grote spelers en worden steeds belangrijker. Nu zijn dit niet de meest stabiele gebieden op de aarde en geeft dit mondiale wrijving.
Alsof dit alles nog niet rampzalig genoeg is, wordt de bodem ons ook nog eens op een andere manier onder de voeten weggeslagen. We kampen namelijk door het gebruik van fossiele brandstoffen met milieuvervuiling en klimaatsverandering. Ook al zijn de meningen verdeeld, de meeste wetenschappers vinden het zeer waarschijnlijk dat een groot deel van de klimaatsverandering het gevolg is van het gebruik van fossiele energie en de daarbij behorende uitstoot van CO2.
De wereld draait momenteel nog voor tachtig procent op fossiele brandstoffen en Nederland zelfs voor meer dan negentig procent.
Eigenlijk hebben we in mijn ogen al geen keuze meer, maar is het bittere noodzaak om over te schakelen op duurzame energie.
Duurzame energie
Er zijn verschillende definities van wat duurzame energie is, maar eigenlijk komt het erop neer dat duurzame energie vormen van energie zijn die niet opraken en ons milieu niet vervuilen. Zonne-energie en windenergie, maar ook biobrandstof (gemaakt van biomassa) en geothermische energie (het winnen van warmte uit de aardbodem) zijn vormen van duurzame energie. Windenergie, waterkracht en biomassa worden ook wel indirecte zonne-energie genoemd (Het is als het ware zonne-energie via een omweg).
Er is sprake van directe zonne-energie als het zonlicht direct omgezet wordt in warmte of elektriciteit.
Deze categorie kan dan verdeeld worden in passieve zonne-energie (zonlicht dat binnen valt in gebouwen en gebruikt wordt voor verwarming en verlichting) en actieve zonne-energie (zonneboilers) en fotovoltaïsche zonne-energie of kortweg PV (naar het Engelse Photo Voltaic). PV is zonlicht dat in één stap wordt omgezet in elektriciteit.
De term zonnecollector wordt gebruikt voor installaties die zonlicht omzetten in warmte en het woord zonnepaneel wordt gebruikt voor installaties die zonlicht direct in elektriciteit omzetten.
Simpel gezegd gebeurt dit als volgt. Door de absorptie van licht (fotonen) worden elektronen vrijgemaakt die zich kunnen verplaatsen.
Wanneer deze elektronen zich verplaatsen laten ze positief geladen gaten achter. De werking van de zonnecel is te danken aan de scheiding van de elektronen en die gaten. Er ontstaat dan een voorzijde met negatieve spanning en een achterzijde met positieve spanning (of omgekeerd) . Wanneer voor en achterzijde met elkaar verbonden worden ontstaat er een elektrische stroom. Op deze manier zetten zonnecellen zonlicht om in elektriciteit.
Er zijn verschillende soorten zonnecellen: de dunne-film zonnecellen en de zonne-cellen die gemaakt zijn van plakken kristallijn silicium.
Dunne-film zonnecellen kunnen gemaakt zijn van drie materialen. Eén is afgeleid van de silicium zonnepanelen en de andere twee bestaan uit Cadmium Telluride en Koper Indium Gallium Selenide (dit zijn zwaardere metalen die efficiënter zonlicht naar elektriciteit kunnen omzetten).
(Noot: De meningen zijn verdeeld wat betreft de duurzaamheid van kernenergie. Sommige experts vinden het een duurzame vorm van energie en anderen juist niet. De voorraad uranium is eindig en kernenergie produceert radioactief afval wat veilig weggeborgen dient te worden.
Dit zouden de twee redenen zijn om kernenergie niet bij de vormen van duurzame energieën in te delen.)
Hermann Scheer
In Duitsland wordt de ontwikkeling van zonnestroom op grote schaal aangepakt. Dr. Hermann Scheer, de spd-politicus heeft gezorgd voor een subsidieprogramma voor honderdduizend zonnepanelen op daken. Hij heeft een aantal wetten ingevoerd die bekend staan als de Feed-In Tariff Laws. Door deze wetten zijn elektriciteitsmaatschappijen in Duitland verplicht duurzame stroom af te nemen die door windmolens of zonnepanelen van burgers is opgewekt. Door Hermann Scheer zijn de subsidieregelingen in Duitsland veel lucratiever en stabieler dan in ons land. Tot 2023 is de burger die geïnvesteerd heeft in zonnepanelen op het dak verzekerd van subsidie. Het systeem van geld verdienen door schone elektriciteit te produceren werkt uitstekend.
Deze ontwikkelingen in Duitsland laten zien hoe belangrijk stimulering door de overheid is.
Hermann Scheer heeft voor veel goeds gezorgd en tijdens zijn toespraak weet hij de zaal echt enthousiast te krijgen.
Hij wordt wel eens met Al Gore vergeleken en inderdaad bezit hij dezelfde gedrevenheid als Al Gore. Toch ervaar ik persoonlijk een groot verschil tussen Al Gore en Hermann Scheer. De film “An Inconvenient Truth” van Al Gore wekte bij mij een gevoel van moedeloosheid op, terwijl de lezing van Hermann Scheer tijdens The Solar Future mij hoopvol stemde.
Natuurlijk noemde ook Hermann Scheer de klimaatsverandering en de gevaren van het gebruik van de conventionele brandstoffen die steeds meer beperkt voorradig zijn. Hij stelde er echter oplossingen tegenover die verder gaan dan bezuinigen op het energie gebruik.
De overal verkrijgbare schone zonne-energie zou mensen een gevoel van vrijheid en autonomie kunnen geven, aldus Hermann Scheer. Het zou het gevoel van nihilisme waaronder velen tegenwoordig lijden kunnen verdrijven.
Wel zouden oude structuren volkomen veranderd moeten worden, want deze structuren werken niet voor een nieuw systeem. Natuurlijk staan degenen die nu veel macht hebben doordat ze eigenaar zijn van fossiele brandstoffen zijn, niet te springen om de overstap naar duurzame energie te maken en daarom zijn er andere mensen voor nodig. Zon en wind zijn geen privé eigendom en kunnen door niemand gemonopoliseerd worden. We zouden van een brandstof handel naar een technologie handel overstappen. Dit is een hele verandering, maar een goede verandering vindt Hermann.
Soms hebben mensen aangaande technologie de opvatting dat iets technologisch kostbaar is indien het complex is en duur en toch is dit wat betreft de zonnestroom geheel niet het geval.
Het is een simpele technologie en overal toepasbaar.
Volgens Hermann Scheer is er geen enkele reden om nog langer te wachten om de overstap naar duurzame energie te maken. Door hem is Duitsland een koploper geworden wat betreft zonne-energie. Dit land heeft de grootste markt voor PV ter wereld. In Duitsland worden er elke twee dagen evenveel zonnepanelen geïnstalleerd als in Nederland in een heel jaar.
De Nederlandse overheid laat kansen liggen.
Dennis Gieselaar.
Dennis Gieselaar is de voorzitter van de PV-sectie Holland Solar en licht zijn visie op het Nederlandse zonne-energie beleid in een bondige en duidelijke toespraak toe.
In tegenstelling tot Duitsland, loopt Nederland achter wat betreft de zonne-energie revolutie.
Dennis Gieselaar is van mening dat Nederland kampt met een gebrek aan visie wat betreft zonne-energie. Het ligt volgens hem niet aan de burgers, die deze vorm van duurzame energie juist zien zitten, maar aan onze overheid. De subsidie regelingen falen behoorlijk. Het potje met subsidies is veel te klein en binnen twee dagen leeg. Vervolgens wordt er maar met dertig procent van de aanvragen op korte termijn iets gedaan. De mensen die bij de overige zeventig procent van de aanvragers horen doen er niet direct of helemaal niet iets mee, en dat zorgt voor onnodige tijdsverspilling. Beter zou het zijn mensen eerst zonnepanelen te laten installeren en hen vervolgens subsidie garanderen en wel op lange termijn. De regelingen zijn niet gebaseerd op continuïteit en dat is juist een wat ondernemers willen. Mensen willen garanties en zekerheid. Nederland is volgens Dennis Gieselaar te erg gefixeerd op controle van het budget. Het op is op principe zorgt voor enorme stagnatie in de markt.
Wim Sinke.
Net als Dennis Gieselaar is ook Wim Sinke een voorstander van een snellere ontwikkeling richting duurzame energie in Nederland.
Wim Sinke is hoogleraar en dé Nederlandse expert van zonne-energie. Al dertig jaar lang houdt hij zich hier mee bezig en is hij erg actief met het verspreiden van zijn kennis van deze vorm van duurzame energie.
Tijdens The Solar Future conferentie hield hij een boeiende toespraak waarin hij een aantal mythen aangaande zonne-energie ontkrachtte.
Heel veel mensen denken dat zonne-energie alleen geschikt is voor hele zonnige landen zoals woestijnlanden. Dit is een onwaarheid. Overal is de zon, ook tijdens bewolkte dagen kan de zonne-energie benut worden. Uiteraard heeft een land met meer zonne-uren meer zonne-energie, maar ook in een land zoals Nederland is het exploiteren van zonne-energie heel goed te realiseren. Nederland krijgt ongeveer 1000_kWh/m2 per jaar aan zonlicht. Dit is een prima aanbod. Het probleem ligt meer in de grote verschillen tussen zomer en winter. We zouden dus ook andere energiebronnen beschikbaar moeten hebben om deze verschillen op te vangen en uiteindelijk de energie moeten opslaan.
Een tweede mythe is dat zonne-energie een klein deel van onze energiebehoeften zouden kunnen dekken. Het tegendeel is juist waar. In het midden van deze eeuw kan al een derde deel van het totale energieverbruik geleverd worden door zonne-energie.
Ook wordt vaak gedacht dat zonne-energie niet kan concurreren met andere vormen van energie. Binnen tien jaar zal zonnestroom voor consumenten in Nederland goedkoper zijn dan grijze stroom uit het stopcontact in sommige landen zal dit al binnen enkele jaren het geval zijn.
Hiervoor wordt de term “grid parity” gebruikt. Het is het moment waarop zonne-energie goedkoper wordt dan de conventionele energie. Grid parity (op het niveau van consumentenprijzen) is voor de korte termijn zoiets als de heilige graal, al is het nog maar een eerste stap op weg naar concurrentie over de volle breedte (ook op het niveau van groothandelsprijzen van elektriciteit, bijvoorbeeld).
Een andere mythe is dat PV een doorbraak nodig heeft terwijl zonne-energie zélf de doorbraak is. De technologie is er al er wordt steeds verder verbeterd. Waarom nog wachten?
In een helder en slim betoog weet Sinke de zaal te enthousiasmeren en in duidelijke taal legt hij uit hoe zonne-energie de toekomst heeft.
Enkele succesverhalen van Nederlanders in het buitenland.
Gelukkig zijn er genoeg Nederlanders die internationaal goede prestaties leveren wat betreft het gevecht tegen de noodscenario’s van energietekorten die steeds dichterbij komen.
Jos van der Hyden.
Jos van der Hyden is Vice President Business Development First Solar.
First Solar is een bedrijf met visie. Het heeft tot doel om de kosten van zonnestroom zoveel mogelijk omlaag te krijgen. Deze focus heeft ervoor gezorgd dat First Solar ’s werelds laagste productiekosten voor zonnepanelen heeft. In 2009 heeft het een capaciteit van meer dan 1000 MWp. Jos van der Hyden wil ervoor zorgen dat PV niet langer het imago duur opgeplakt zal krijgen. Als de kosten van zonnepanelen maar laag genoeg worden, wordt de grid parity snel behaald en zijn mensen niet meer afhankelijk van subsidies.
First Solar laat vierentwintig uur per dag het hele jaar door machines draaien die dunne film zonnecellen maken.
Constant wordt er gewerkt aan verdere ontwikkelingen en het bedrijf scoort heel goed. First Solar is ongeveer 11,7 miljard dollars waard.
Albert Krikken.
Albert Krikken is assistent en adviseur van de chairman van Good Energies.
De familie Brenninkmeijer (van de winkelketen C&A) investeert via haar investeringsmaatschappij Good Energies in 13 zonne-energiebedrijven, waarom SolarFun, Trina Solar en Q-Cells.
De toespraak van Albert Krikken is gedreven en vooral idealistisch. Het is geweldig om te zien hoe door Good Energies veel mensen uit hun armoede zijn gehaald. De beelden die Albert toonde van een dorp in Ethiopië dat totaal draaide op en leefde van zonne-energie maakten veel indruk op de mensen in de zaal. De combinatie van werken aan een betere toekomst met duurzame energie en daarbij zoveel mogelijk mensen een menswaardig bestaan te geven is fantastisch.
Conclusie.
We leven in spannende tijden in de negatieve betekenis van het woord. Onze aarde is vervuild en leeggeroofd. De wereld draait op fossiele brandstoffen die opraken en zorgen voor toename van het broeikaseffect.
Ook worden de grootmachten China en India door hun oprukkende economieën steeds grotere consumenten van de toch al beperkte voorraden olie en gas en de zeer milieuvervuilende steenkool. Politiek gezien verkeert de wereld ook niet in een stabiel evenwicht en degenen die de olie bezitten hebben veel macht dat ze kunnen misbruiken.
Toch gloort er hoop aan de horizon. Duurzame energieën, waaronder zonne-energie zijn de oplossing. Gelukkig is de wereldwijde afzet van PV systemen met meer dan honderd procent gegroeid afgelopen jaar. The grid parity wordt binnen drie jaar verwacht in Zuid Europa en vervolgens zal ook in de noordelijker landen deze belangrijke mijlpaal bereikt worden.
Behalve dat het milieu gespaard wordt, geven duurzame energieën de garantie dat ze niet opraken.
De toekomst kan er zonnig uitzien wanneer op tijd stappen worden genomen om de doemscenario’s van oprakende olievoorraden, hongersnoden en oorlogen te voorkomen.
De tijd van wachten en doen alsof we een keuze moeten maken is voorbij. Het is geen kwestie van keuze of we wel of niet over moeten schakelen op duurzame energie, het is een noodzaak.
Bronvermelding:
www.thesolarfuture.nl (website van de organisatoren van de conferentie).
www.ecn.nl (website van Prof dr. Wim Sinke)
De strijd om energie. Hoe de groeiende honger naar olie en gas de wereld in een crisis stort.
Roy op het Veld.
Business Contact 2008.
Amsterdam.
Energie Revolutie
Oplossingen voor eindige voorraden, politieke afhankelijkheid en klimaatverandering.
Jos Wassink.
Veen Magazine 2007
Diemen.
Irma Ellens Maat. Dit artikel is verschenen in Spiegelbeeld juli 2009.
Lees ook: Interview van Prof Wim Sinke, door Irma Ellens Maat over zonne-energie
Voeg toe aan:
