Om gelukkig te zijn, hebben we als samenleving voldoende welvaart nodig om iedereen een normaal leven te kunnen laten leiden.

Als we eenmaal zo’n welvaart hebben, levert nòg meer welvaart geen extra geluk op, zo blijkt uit onderzoek. Rijke landen als de VS, Japan, Nederland en België zijn daardoor de afgelopen vijftig jaar niet gelukkiger geworden, ondanks een verdriedubbeling van de welvaart.

Hoe kan dat? Daarvoor zijn meerdere verklaringen:

1. Snelle gewenning.
We vinden een hoger inkomen al weer gauw normaal, waarna ook onze behoeften omhoog gaan. Dan willen we een tweede of derde vakantie, een duurdere auto of een groter huis.

2. Zorgen.
Wanneer je eenmaal goed kunt rondkomen, betekent meer eigendom ook meer zorgen.

3. De buurman.
Als we een nieuwe auto hebben gekocht, maar al onze buren en vrienden ook, blijkt ons geluk maar heel beperkt toe te nemen. De welvaartstijging van anderen maakt ons minder gelukkig.

4. Onbedoelde effecten.
Meer welvaart leidt ook tot meer files, drukte, stank, lawaai e.d. (De zogeheten ‘externe effecten’).

Mensen die afstand van hun eigen situatie kunnen nemen, zullen beamen dat nòg meer gezamenlijke welvaartsgroei niets oplevert.

Voor de individuele stijging van iemands rijkdom is dat niet automatisch het geval. Je hebt vrijwel geen last van de onbedoelde negatieve effecten die je veroorzaakt; die effecten zijn daarvoor te klein. En je buurman, vrienden, familie en kennissen gaan niet meteen ook méér verdienen wanneer jij dat door eigen verdiensten doet.

Toch heeft een individuele stijging van iemands inkomen alleen zin wanneer hij minder dan modaal verdient. En dan mag niet iedereen in inkomen meegroeien.

Toch streven ook veel mensen met een minstens gemiddeld inkomen naar méér inkomen. Waarom doen ze dat? Het antwoord is dat ze hun wensen van dit moment willen vervullen en denken dat hen dat gelukkig maakt.

Je zou verwachten dat als het om het belang van ons land, Europa en de mensheid gaat, we wel in staat zijn om afstand te nemen en in te zien dat ‘genoeg’ ‘genoeg’ is. De mate waarin ons dat lukt, verschilt per persoon. Egocentrische, niet zo slimme, materialistische mensen met een gering verantwoordelijkheidsbesef kunnen geen afstand nemen van hun behoeften van nu.

De mens is als een ezel die achter de wortel aanloopt die via een stok aan hemzelf is vastgebonden. Dat is de oorzaak van heel veel ellende: oorlogen, economische crises en uitputting van de energievoorraden.