“Klimaatresistente eigenschappen die door de biotechindustrie worden gepatenteerd, zijn door de eeuwen heen ontwikkeld door het kweekwerk van boeren”, zegt de internationaal bekende activiste Vandana Shiva uit New Delhi.

Volgens Shiva zorgen de gentechbedrijven voor “de ene ramp na andere” doordat ze de klimaatverandering commercieel willen uitbuiten. “De biotechindustrie zet zichzelf neer als de reddende engel en regeringen en het publiek geloven dat. Maar als het aan hen ligt, zullen geen klimaatbestendige zaden komen”, zegt Shiva. “Door zoveel mogelijk claims te leggen op allerlei gewassen en eigenschappen, sluit de industrie toekomstige mogelijkheden voor aanpassing aan de klimaatverandering uit.”

Shiva noemt vier bedrijven als koploper in het spel om zich de ‘klimaatbestendige’ genen, die ervoor kunnen zorgen dat gewassen overstromingen, droogte, zout water, ultraviolette straling kunnen doorstaan, toe te eigenen: het Duitse BASF Bayer, Syngenta in Zwitserland en de Amerikaanse bedrijven Monsanto en Du Pont.

In 2001 slaagde Shiva’s actiegroep Navdanya erin te voorkomen dat het Amerikaanse bedrijf RiceTec patent kreeg op een variant van de aromatische basmatirijst, nadat was bewezen dat de variëteit van RiceTec genetisch materiaal bevatte dat ontwikkeld was uit rijstsoorten van (Indiase) boeren.

In 2004 slaagde Navdany er samen met enkele andere organisaties in 2004 in om te voorkomen dat Monsanto patent kreeg op de Indiase tarwevariant Nap Hal.

Traditionele gewassen

Monsanto adverteert onder meer met de slogan ‘Negen miljard mensen te voeden. Een klimaatverandering. Wat nu?’ Vervolgens worden genetisch veranderde gewassen genoemd als antwoord. Veel ontwikkelingslanden verbouwen echter liever traditionele gewassen waarbij na de oogst zaden worden bewaard voor het volgende jaar, in plaats van elk jaar opnieuw gemanipuleerde zaden te kopen van grote bedrijven.

Vorige maand publiceerde Navdanya een lijst met honderden klimaatbestendige gewassen, bewaard door boeren in India, waarop grote bedrijven patenten hebben genomen.

De lijst, onderdeel van het rapport Biopiracy of Climate Resistant Crops, werd gepubliceerd om Indiase beleidsmakers ertoe aan te zetten de innovaties van boeren op te nemen in het Nationale Actieplan inzake Klimaatverandering. Dat plan concentreert zich op biotechnologie.

Shiva is blij dat regeringen, om te beginnen van de G77-landen en China, beginnen in te zien dat het belangrijk is om klimaatvriendelijke technologie uit te sluiten van patentering. Dat bleek tijdens de klimaatbesprekingen die begin juni in Bonn werden gehouden.

Ontwikkelde landen, in het bijzonder Japan, Canada, Australië, Zwitserland en de VS, promoten strikte intellectuele eigendomsrechten. Vorig jaar publiceerde de ETC Group uit Ottawa (Canada) een rapport waarin gesteld werd dat grote biotechbedrijven de klimaatverandering aangrijpen om voet aan de grond te krijgen in de zadenmarkt.

In Bonn stelde de voorzitter voor om een comité en adviespanel op te richten, of een orgaan in het leven te roepen dat zich “pro-actief bezighoudt met patenten en gerelateerde intellectuele eigendomskwesties, om zowel innovatie als toegang tot technologie” veilig te stellen. (IPS)