Het observatorium Chandra, dat ontworpen is om röntgenstraling van objecten in het universum op te vangen, heeft een kosmisch ‘spook’ gevonden bij een verafgelegen supermassief zwart gat. Het is de eerste keer dat men een dergelijke hoogenergetische verschijning in beeld heeft gebracht en de veronderstelling bestaat dat het object het bewijs is van een immense uitbarsting die veroorzaakt is door een zwart gat. De vondst verschaft astronomen de mogelijkheid om meer te weten te komen over fenomenen die dateren uit de periode waarin het universum nog betrekkelijk jong was. Het röntgenspook, dat zo genoemd wordt omdat een grote hoeveelheid röntgenstraling waarschijnlijk het enige overblijfsel van de explosie is, verscheen op één van de meest gedetailleerde röntgenopnamen die de missie tot nu toe heeft opgeleverd.

De bron van de straling is HDF 130, een zwart gat dat zich op een afstand van tien miljard lichtjaar van onze planeet bevindt en ruim drie miljard jaar na de oerknal bestond, op het moment dat sterrenstelsels en zwarte gaten in grote getale geboren werden. Het object werd enkele jaren geleden al ontdekt, maar men besefte niet dat het verschijnsel in feite een spookachtig restant van een uitbarsting is. Het ‘spook’ ontstond waarschijnlijkheid toen een nabijgelegen zwart gat een explosie produceerde in de vorm van straalstromen van energetische deeltjes, welke met de snelheid van het licht de interstellaire ruimte in werden geschoten.

De straling verdween uiteindelijk toen de elektronen hun energie begonnen verloren. Echter bleef een deel van de röntgenstraling in stand vanwege het feit dat de deeltjes in botsing kwamen met fotonen die deel uitmaken van de zogeheten kosmische achtergrondstraling. Dit proces zorgt ervoor dat de straling zo’n dertig miljoen jaar langer zichtbaar blijft.

Ondanks het feit dat dergelijke objecten nog niet eerder werden gezien, suggereert het resultaat dat de hemel in röntgenstraling talloze soortgelijke verschijningen bevat. Astronomen hebben in de afgelopen jaren vaker straling waargenomen die een overeenkomstige oorsprong had, maar deze was alleen op een grote schaal afkomstig van sterrenstelsels, die voortdurend dergelijke verschijnselen vertonen. In het geval van HDF 130 was de bron van de straling puntvormig, waaruit blijkt dat het ontstond bij de groei van een supermassief zwart gat. De energie die vrijkwam bij de explosie is te vergelijken met de energie die vrijkomt bij ongeveer een miljard supernovae en transporteert en verwarmt het gas dat uitgestoten werd.