Het is 6 oktober 2008 en een kleine asteroïde van een paar meter doorsnee en zo’n 80.000 kilo zwaar snelt door het heelal. Hij is op ramkoers, hard op weg naar een botsing met de aarde. Hij snelt richting Noord-Afrika en komt terecht in de dampkring. Helaas voor het ruimtebrok is hij hier niet tegen bestand. ‘Asteroid 2008 TC3’ explodeert op zo’n 37 kilometer hoogte.

Zo’n asteroïde die recht op aarde afstevent is op zich niet zo bijzonder. De aarde wordt wel vaker geconfronteerd met kleine ruimtebrokken. Ze zijn eigenlijk altijd zo klein dat ze in de dampkring uit elkaar spatten, voordat ze kunnen worden opgemerkt door telescopen. Maar op 6 oktober hadden de astromen mazzel.

Inslagalarm
Het ruimtebrok werd om 07:39 uur (onze tijd) door de Catalina Sky Survey in Arizona (VS) opgemerkt. Al snel werd duidelijk dat de asteroïde in botsing met de aarde zou komen. Tijdstip en locatie werden afgeleid uit de koers van het rotsblok: slechts 19 uur later zou hij in de Nubische woestijn in het uiterste noorden van Soedan inslaan.

Astronomen over de hele wereld volgden het gebeuren vol spanning en NASA bracht een persbericht uit waarin de inslag werd aangekondigd. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat de inslag van een meteoriet zo mooi gevolgd kon worden.

In de vroege ochtend van 7 oktober op treinstation nr. 6 in Soedan zagen ooggetuigen een vuurbal in de lucht die even later verdween. De inslaande asteroïde, die op dat moment een meteoor werd ontplofte. Na de explosie waren enkele lichte schokgolven meetbaar en waren er een paar stofwolken te zien. En eventjes regende het in de Nubische woestijn. Kleine fragmenten van de asteroïde – die nu meteorieten heetten – sloegen verspreid over vele kilometers in.

Zoektocht
Voor onderzoeker Peter Jenniskens van het SETI instituut in Californië begon het avontuur hiermee pas. Hij was razend benieuwd of er meteorieten teruggevonden zouden worden. Maar het bleef in eerste instantie stil en Jenniskens besloot zelf te gaan zoeken.

Daarvoor zocht hij contact met de Universiteit van Al Khartoum (Soedan) en twee maanden na de inslag ging hij met 45 studenten op zoektocht in het inslaggebied. Na een dag in een rijtje al speurend door de woestijn lopen werd het eerste stukje gevonden. Een zwart, glimmend steentje dat duidelijk niet in de Nubische Woestijn thuishoorde.

De volgende paar dagen leverden nog 18 ruimtestenen op en een tweede zoektocht een paar weken later bracht het totaal op 47 brokken. Samen bijna vier kilo, nog geen honderdste procent van de oorspronkelijke massa van het ruimtebrok. Ze zijn allemaal afkomstig van dezelfde ruimterots, die inmiddels de wat persoonlijkere naam ‘Almahata Sitta’ heeft gekregen, schrijven Jennikens en collega’s in Nature.

Ureiliet
De meteorieten gingen de hele wereld voor onderzoek. Het blijkt dat ze verrassend poreus zijn en dat betekent dat ze kwetsbaar zijn. Daardoor zijn ze zeldzaam. De brokken bevatten veel koolstof en glazige mineralen die eruit zien als suikerkristallen. De meteorieten vallen te classificeren als ‘ureiliet’, een type asteroïde dat waarschijnlijk in de ruimte al smelt. Slechts een half procent van de meteorieten op aarde behoort tot dit type.

Astronomen delen asteroïden ook, aan de hand van hun mate waarin ze licht reflecteren, in klassen in. Op 6 oktober ging het om een F-Klasse asteroïde, een slecht reflecterende soort. Dat verraste de onderzoekers. Van ureilieten werd namelijk aangenomen dat ze tot een heel andere klasse behoorden.

Zulke kennis kan volgens de onderzoekers nog goed van pas komen. Mocht er ooit een grote asteroïde op de aarde afstevenen, die om de mensheid te redden afgewend moet worden, dan is het handig te weten van welk materiaal het gevaarte bestaat. Aan de hand hiervan kan dan wellicht een ‘behandelmethode’ bepaald worden.

Ruimtevaart zonder raketten
De vondst is een mazzeltje. Wetenschappers vanover de hele wereld doen onderzoek naar de samenstelling van bepaalde asteroiden. Een doel van de Japanse Hayabusa ruimte-expeditie is een stukje van de asteroïde Itokawa te pakken te krijgen. Het grote verschil is dat er in het geval van ‘Almahata Sitta’ geen raketgeleerden nodig waren en dat scheelt een hoop moeite en geld.

Het onderzoek is nog niet afgerond. Inmiddels heeft er alweer een derde vruchtbare zoektocht in de Nubische woestijn plaatsgevonden. Daarbij zijn er nog ruim 230 meteorieten gevonden. En nou maar hopen dat deze kennis nog eens ingezet kan worden om een 'Armageddon' te voorkomen.

Johan Schaeffer