Astronomen hebben een belangrijke stap weten te maken in het onderzoek naar planeten die zich buiten ons zonnestelsel bevinden. Uit beelden die gemaakt zijn in optisch licht door de Hubble Space Telescope blijkt namelijk dat er een zware gasplaneet te vinden is bij de bekende ster Fomalhaut. En dat is nog niet alles, want met een telescoop van het Gemini Observatory heeft men voor de eerste keer meerdere planeten gelijktijdig vast kunnen leggen. De werelden draaien in een baan rond de jonge ster HR 8799 en zijn op een foto als drie 'stipjes' zichtbaar.

Uit de bovenstaande opname blijkt dat men een glimp heeft op kunnen vangen van een planeet die zich bevindt bij de ster Fomalhaut, welke op 25 lichtjaar van de aarde ligt in het sterrenbeeld Waterman. Het object werd in 2004 en 2006 ook al vastgelegd, maar toen wist men niet zeker of het ging om een exoplaneet. Nu heeft de Hubble aan kunnen tonen dat de tot Fomalhaut b omgedoopte planeet op een afstand van 18 miljard kilometer, wat overeenkomt met vier keer de afstand tussen Neptunus en de zon, om zijn moederster draait. De wereld, waarvan men denkt dat het ongeveer even groot is als Jupiter, voltooit zijn baan in een tijdsbestek van zo'n 872 jaar. Sterrenkundigen kwamen Fomalhaut b op het spoor nadat er een ring van gas en stof die zijn moederster omringt was ontdekt. De schijf heeft een diameter van bijna 35 miljard kilometer en heeft een afwijkende positie ten opzichte van de ster Fomalhaut. De meest logische verklaring voor deze afwijking zou de aanwezigheid van een massieve planeet zijn, waar men later op stuitte door het licht van de moederster af te dekken. De ontdekking werd gedaan door astronoom Paul Kalas, die ruim acht jaar over zijn zoektocht naar de exoplaneet heeft gedaan. Een grotere versie van de foto is hier te vinden.

De tweede opname die vandaag werd gepubliceerd is nog wat bijzonderder dan de andere. Het toont namelijk niet één, maar twee planeten bij de jonge en hete ster HR 8799, die zich op een afstand van 130 lichtjaar bevindt in het sterrenbeeld Pegasus. Door het licht van de ster, welke overigens vijf keer zo helder en anderhalf keer zo zwaar is als onze zon, te blokkeren was men in staat om de exoplaneten HR 8799 b en c vast te leggen met de acht meter-telescoop van het Gemini Observatory. De werelden zijn met een leeftijd van zo'n zestig miljoen jaar relatief jong en gloeien hierdoor nog, waardoor ze zonder al te veel moeite op de foto konden worden gezet. Eerder ontdekte een telescoop van het Keck Observatory al een derde planeet bij HR 8799, maar deze staat te dicht bij zijn moederster om vastgelegd te kunnen worden in visueel licht. Op de onderstaande foto, die gemaakt werd in infrarood licht, is het object wel te zien. De afstand tussen de planeten en hun metgezel bedraagt respectievelijk 3.8, 6 en 10.8 miljard kilometer. Een grotere versie van de foto is hier te vinden.

Het is te verwachten dat we in de komende jaren alleen maar meer van dit soort beelden te zien zullen krijgen, nu de telescopen die astronomen gebruiken steeds groter worden, de apparatuur waarvan men gebruik maakt steeds gevoeliger wordt en de technieken voortdurende verbeterd worden. En zo hoopt men binnen enkele decennia de eerste aardachtige wereld te ontdekken en vast te leggen. Maar daar moeten we waarschijnlijk nog 'even' geduld voor hebben.