Zoeken
 


1984

Laatste wijziging: dinsdag 4 oktober 2011 om 19:49, 4579 keer bekeken Print dit artikel Bekijk alle nieuws feeds van onze site
 
dinsdag 4 oktober 2011

Overal waar je kijkt hangen levensgrote posters met een onoverwinnelijk gezicht erop, van een man met een snor en ogen die je schijnen te volgen. Grote Broer ziet u, stond eronder.

In 1984 heeft de Partij de wereld met lugubere perfectie in z'n greep gekregen. De Partij beheerst de gedachten, gevoelens en herinneringen van de mensen.

De Drie leuzen van de partij:

Oorlog is vrede

Vrijheid is slavernij

Onwetendheid is kracht

Vier ministeries
Er zijn vier ministeries: Het ministerie van Waarheid, dat zich bezighoudt met nieuws, opvoeding, ontspanning en kunst, waaronder het herschrijven (vervalsen) van gebeurtenissen en geschiedenis naar wat hen uitkomt. Zoals het er nu staat of meegedeeld wordt, zo was het altijd geweest. Het Ministerie van Vrede houdt zich bezig met oorlog, het ministerie van Liefde, houdt zich bezig met het handhaven van de orde en met het oppakken, hersenspoelen en martelen van misdunkers. Een misdunker is pakweg iemand die zelfstandig denkt en voelt en niet gelooft in de Partij. In feite is ‘verkeerd' denken en voelen hetzelfde als iets daadwerkelijk uitvoeren. Want alle verraad tegen de partij komt rechtstreeks uit de leer van Emmanuel Goldstein, de Vijand van het volk. Eens een hoge functionaris binnen de partij, maar hij heeft zich ertegen gekeerd. Ter dood veroordeeld, maar op mysterieuze wijze ontsnapt en verdwenen. Hij wil vrijheid van meningsuiting, vrijheid van berichtgeving, vrijheid van gedachte en gevoel. Hij valt Grote Broer af, noemt de partij dictatoriaal en eist onmiddellijke vrede. Dan is er nog het ministerie van Welvaart, dat verantwoordelijk is voor de economie.

Onder de mensen zijn aangepaste types, maar ook fanatieke aanhangers van de Partij, die geestelijke zindelijkheid verspreiden, liefhebberijen in spionage en alert zijn op afwijkend gedrag en afwijkende gedachten.

De Partij
De Partij houdt de burgers bijna 24-uur per dag in het vizier, ook in hun eigen woning, via een telescherm, dat bij iedereen in de wand van de muur zit. Het scherm kan zowel geluiden en beelden opvangen als beelden en berichten uitzenden en iemand toespreken.

Je gezichtsuitdrukking in bedwang houden, je gevoelens verbergen, je aanpassen en doen wat de anderen doen is een instinctieve reactie. Zelfs een blik in je ogen kan je verraden, wat tot een arrestatie door de dunkpolitie kan leiden, waarna niemand meer iets van je verneemt. Of je nog leeft. Alle sporen van je bestaan worden uitgewist. Je hebt nooit bestaan.

De Partij heeft behoefte zijn onfeilbaarheid te waarborgen. Dan is het nodig dat feiten en verleden veranderlijk, aanpasbaar zijn. Je hebt verdraaiingen en tegenstrijdigheden te slikken. Realiteitscontrole heet dat, of in Nieuwspraak: ‘Dubbeldunk'. Het aanvaarden van informatie die elkaar tegenspreekt, zonder een innerlijk conflict te krijgen. Wat eerder is gezegd, vergeten.

De officiële taal van Oceanië, waar het verhaal zich afspeelt, is Nieuwspraak. Dit zou in 2050 de oude taal hebben vervangen. Nieuwspraak voorziet in de ideologie van de Partij. Als enige taal ter wereld wordt de woordenschat zoveel mogelijk ingekrompen. Alle ongewenste of overbodige woorden worden eruit gehaald, met als doel de bewustzijnsruimte te vernauwen. De verschillende betekenissen zijn er uit gezuiverd. De woordenschat is zo samengesteld dat aanhangers van de Partij kunnen zeggen en schrijven wat ze bedoelden, maar overtuigingen die tegen de leer van de Partij ingaan, letterlijk ondenkbaar zijn, tenzij op zeer laag niveau. Het vermogen tot redeneren of denken zou steeds meer verdwijnen. Volgens de leer leiden feiten en geschiedenis geen objectief bestaan, maar leven alleen voort in herinneringen en documentatie.

Vriendschap bestaat niet in deze wereld.
Je hebt Kameraden. Van iemand houden is levensgevaarlijk, behalve dan de grenzeloze liefde voor Grote Broer. De samenstelling van gezinnen lijkt op die van ons, maar komen alleen tot stand met toestemming van een commissie. Die wijst een verzoek per definitie af als het stel tot elkaar aangetrokken lijkt. Winston is getrouwd geweest met Katherine, een lang, blond meisje met een lege geest, trouw aan de partij. De enige functie van samenleven is kinderen, dus nieuwe partijleden voortbrengen. Seks was een mechanische ‘Plicht jegens de partij'. Je mag er zeker niet van genieten.

Weliswaar moedigt de Partij aan op een ouderwetse manier van je kinderen te houden, maar tegelijkertijd stimuleert die kinderen hun eigen ouders te bespioneren en desnoods aan te geven. Ouders kunnen hun eigen kinderen niet meer vertrouwen. Kinderen worden geïndoctrineerd, opgehitst, gevuld met haat. Liederen, optochten met vaandels, uitstapjes, het brullen van leuzen, de verering van Grote Broer, dat alles vinden ze prachtig.

Kinderen zijn daar afschuwelijk. Opgevoed tot kleine wilden, die het leven van hun ouders tot een hel maken. Al hun wildheid is gericht tegen vijanden van de staat, misdunkers.

Winston - ambtenaar van het Ministerie van Waarheid, belast met het herschrijven van berichten - gelooft niet in de Partij, hij gaat uit van zijn eigen gedachten en wat zijn gevoel hem ingeeft. Hij houdt een dagboek bij, wat streng verboden is.

Soms komen er herinneringen boven van zijn verdwenen moeder en zusje.

Hij voelt dat O'Brien - een Kernpartijlid - hem begrijpt, hem doorheeft. Al spreken ze elkaar zelden, er is onmiskenbaar een boodschap overgebracht. Hij heeft visioenen waarin O,Brien zegt: ‘Wij zullen elkaar ontmoeten daar waar geen duisternis is'.

Romanafdeling
Onverhoopt worden Winston en Julia, een donkerharig meisje dat werkt op de Romanafdeling van het ministerie, verliefd op elkaar. Waar hij eerst dacht dat zij hem zou aangeven bij de Dunkpolitie als zij de kans kreeg, verklaart zij hem de liefde. Bij elkaar thuis afspreken is levensgevaarlijk. Hun ontmoetingen zullen in het verborgene moeten plaatsvinden, schuilplaatsen waar niemand ze ziet en waar geen microfoons zitten. Met de wetenschap dat ze een keer, het kan vandaag, het kan over een paar jaar, ontdekt zullen worden.

Ze krijgen een verhouding. De eerste keer dat ze de liefde bedrijven is op een afgelegen grasveld, tussen de bomen. Ten slotte huren ze een slaapkamer boven de antiekwinkel van Meneer Charrington. In een dorp bij de Proles, mensen die de Partij als minderwaardig ziet en daardoor ook buiten hun regels vallen. In die slaapkamer is zo te zien geen telescherm. Vooral dat laatste vinden ze helemaal geweldig.

Ze raken steeds meer op elkaar gesteld, praten over alles, ook hoe zij denken over de Partij. Julia heeft een pikant gevoel voor humor. Hun liefde is sterk en echt. Daarbij raken ze via O'Brien betrokken bij een Verzetsbeweging: Het Broederschap, geleid door Emmanuel Goldstein. Winston is onder de indruk van O'Brien en vertrouwt hem.

Verborgen scherm
Onverwachts komt er een inval in de slaapkamer waar Julia en Winston hun gang konden gaan: Charrington blijkt van de Dunkpolitie en achter een schilderij zat een telescherm verborgen. Winston en Julia worden afgevoerd naar het ministerie van Liefde. De lampen daar gaan nooit uit. In de cel ontmoet Winston O'Brien weer. ‘Wij zullen elkaar ontmoeten daar waar geen duisternis is'

O'Brien blijkt Winston al zeven jaar in het vizier te houden en hij heeft ook de leiding over de martelingen die Winston ondergaat. Het doel van de folteringen is niet zozeer bekennen wat hij heeft gedaan, gedacht of gevoeld - dat is slechts een formaliteit - maar zijn bewustzijn helemaal ‘schoon te wassen', alle ‘verkeerde' gevoelens en gedachten weg te branden en te vullen met de overtuigingen van de Partij. O'Brien belooft Winston dat wat hier gebeurt definitief is. Nooit weer zou Winston in staat zijn tot menselijk gevoel. Tot liefde, vriendschap, levensvreugde, lachen, nieuwsgierigheid, moed of oprechtheid. Uiteindelijk verraadt hij Julia.

Het is in 1948 geschreven (de auteur heeft het jaartal omgedraaid). Hoewel de indruk was dat George Orwell doelde op het stalinisme, wilde hij met 1984 waarschuwen voor alle totalitaire regimes. Ook het begrip ‘Big Brother' komt daar vandaan. Het beschrijft hoe de wereld er in 1984 uit zou zien en dat is beangstigend en verbazingwekkend realistisch.

Auteur: Sarah Morton



Bron: dus-sarah-morton

Voeg toe aan: