Geneesmiddelfabrikanten stoppen veel geld in de promotie van hun medicijnen. Hoewel artsen vaak menen dat dit niet beïnvloedt welke middelen zij voorschrijven, laat het meeste onderzoek iets anders zien.

Als een arts een medicijn voorschrijft, geeft hij of zij dan wat het beste is voor de patiënt, of spelen er andere redenen mee om middel X te geven? Waarschijnlijk hoop je het eerste, maar het laatste is zeker niet uitgesloten. Fabrikanten van geneesmiddelen geven namelijk nogal wat geld uit aan promotie van hun middelen. Soms gaat dat via informatiefolders of pennen, maar het is ook niet ongebruikelijk dat vertegenwoordigers persoonlijke bezoekjes aan artsen brengen. Of zelfs dat artsen een informatiecursus aangeboden krijgen - die heel toevallig plaatsvindt in een luxe resort op een tropisch eiland.

Artsen denken zelf vaak dat dit soort promoacties geen invloed hebben op welke medicijnen zij voorschrijven. Maar ironisch genoeg menen zij tegelijkertijd dat collega's wel gevoelig zijn ervoor. Er zijn inmiddels meerdere boeken en een hele rits wetenschappelijke artikelen verschenen waarin deze vermeende invloed van de farmaceutische industrie onder de loep wordt genomen. In het blad PloS Medicine staat nu een artikel waarin een groot deel van al die eerdere onderzoeken op één hoop worden gegooid, om alle resultaten tezamen te analyseren.

Geoffrey Spurling en zijn collega's vonden, na een flinke zoektocht in meerdere databases van medische artikelen, 255 onderzoeken die de invloed van de farmaceutische industrie op artsen bekeken. Maar die studies waren lang niet allemaal even gedegen opgezet. Slechts 58 ervan voldeden aan de strenge kwaliteitseisen die Spurling vooraf had opgesteld.

Bij tweederde van de onderzoeken bleek te uitkomst te zijn dat artsen inderdaad beïnvloed worden door medicijnpromoties. Artsen gaan de gepromote medicijnen meer voorschrijven, schrijven vaker gepromote, dure middelen voor dan goedkopere die hetzelfde effect hebben of schrijven middelen voor zonder goed te kijken of dat middel wel het juiste is voor een individuele patiënt. Verder bleken promotieacties zoals persoonlijke bezoeken aan artsen of informatiebijeenkomsten een groter effect te hebben dan per post opgestuurde reclamefolders of advertenties in vakbladen.

Maar bij de overige één derde van de onderzoeken werd dus geen effect gevonden, of waren de resultaten gemengd. Spurling en zijn mede-auteurs willen dan ook geen harde conclusies aan hun analyse verbinden. Zij stellen dat het altijd erg lastig is om te onderzoeken hoe bepaalde zaken iemands gedrag beïnvloeden. Maar ze noemen het wel opvallend dat geen één van de onderzoeken een voor patiënten positief effect van geneesmiddelpromotie liet zien. Terwijl dat wel een van de argumenten is van geneesmiddelenfabrikanten: zij stellen soms dat hun informatie artsen helpen beter te kiezen tussen meerdere soorten medicijnen.

De schrijvers raden vanwege dit gebrek aan bewijs voor enige positieve invloed, artsen aan om blootstelling aan informatie van farmaceutische bedrijven te mijden.