Deze week zendt de SP een televisiespot uit over de Nederlandse militaire missie in Afghanistan. Alle aanleiding voor een gesprek met buitenlandwoordvoerder Harry van Bommel over het hoe en waarom van deze spot.

Waarom dit filmpje?
“We hebben voor deze confronterende spot gekozen omdat het inmiddels wel duidelijk is dat de missie in Uruzgan in de praktijk geen opbouwmissie is, maar gewoon een vechtmissie. Daarbij wordt keihard gevochten tegen de opstandelingen, maar er vallen ook Nederlandse doden en burgerslachtoffers. Deze missie is aan de Tweede Kamer en het Nederlandse publiek verkocht als opbouwmissie, zodat er voldoende steun zou zijn voor zo’n gevaarlijke onderneming. Die steun is naar mijn mening op onterechte gronden gevraagd en helaas ook van een Kamermeerderheid verkregen. Uit peilingen blijkt nu ook dat de Nederlandse bevolking wél achter onze militairen staat, maar niet achter de missie als zodanig. Dat zegt veel.”

Waarom juist nu?
“Dit is een cruciale periode. Amerika gaat veel extra troepen sturen en de druk op Nederland om ook meer te doen is enorm. Nu al liggen er verzoeken om militairen te sturen om de verkiezingen te ondersteunen en daarnaast overweegt de regering een aantal commando’s uit te zenden. De directe aanleiding is de Afghanistan-conferentie van 31 maart. De dagen ervoor en erna is er veel aandacht voor de situatie in Afghanistan en de Amerikaanse agenda voor dat land. Een tegengeluid mag dan niet ontbreken.”

Je standpunt lijkt haaks te staan op de aanpak van Obama. Hij zou het toch anders doen dan Bush?
“Inderdaad wijkt ons standpunt af van dat van Obama. Hij wil meer van hetzelfde en dat stelt ons enorm teleur. Meer buitenlandse troepen in Afghanistan zal werken als een magneet op de Taliban. Dat betekent meer geweld en meer burgerslachtoffers. Vorig jaar was het onveiligste jaar met de meeste burgerdoden sinds de inval in 2001. Tegelijkertijd zeggen alle militaire analisten dat de Taliban sterker is dan ooit. Dan moet je ook erkennen dat er iets mis is met de strategie. De Afghaanse regering van Karzai, waar lang alle hoop op was gevestigd, heeft nauwelijks draagvlak in het land. De corruptie reikt tot in de politieke top. Er is serieus geopperd om naast Karzai een schaduwpresident te plaatsen waar het Westen wél op kan vertrouwen. De situatie is volstrekt onhoudbaar.”

Hoe zie je de toekomst van Afghanistan?
“Er zijn grofweg twee mogelijkheden. Ofwel er wordt gekozen voor een radicale koerswijziging, door te stoppen met de oorlog en de gematigde Taliban te betrekken bij de toekomst van het land. Dan is er ook echte opbouw mogelijk. Ofwel er wordt besloten de Amerikaanse plannen uit te voeren en met nog meer militairen en geweld het land tot stabiliteit te dwingen. Die tweede optie is in de praktijk nauwelijks uitvoerbaar. Dit conflict is niet militair te winnen en daarom zal het sturen van meer troepen uiteindelijk leiden tot cynisme en mislukking. Dat is allemaal niet in het belang van de Afghaanse bevolking. Zij betalen de rekening van de verkeerde keuzes die door de NAVO worden gemaakt op voorspraak van de Amerikanen.”

Is er nog een rol voor ons land weggelegd?
“Nederland is medeverantwoordelijk voor de besluitvorming in de NAVO en we zouden de moed moeten hebben om een kritische positie in te nemen. Dat doet onze regering echter niet. Nederland treedt op als onderaannemer van de Amerikanen. Door steeds weer in te stemmen met het sturen van militairen en het verlengen van de missie wekken we de indruk dat we het met de gekozen aanpak eens zijn. Laat Nederland en andere landen die ook vraagtekens plaatsen bij de aanpak van de NAVO zich concentreren op de werkelijke opbouwtaken. Onder gewijzigde omstandigheden kan dat worden aangevuld met het opleiden van politie en leger. Maar alleen onder gewijzigde omstandigheden. Het heeft weinig zin om vredestaken uit te gaan voeren in Afghanistan als andere landen daar gewoon oorlog blijven voeren.”