Dat stelt Stichting Privacy First samen met 22 burgers in een uitgebreide dagvaarding (pdf) tegen het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Privacy First wil geen centrale opslag van vingerafdrukken. Omdat de wetgeving volgens de advocaten haaks staat op andere regelgeving, niet af is, én niet doet wat Europa met de richtlijn vraagt, moet de rechter de wetgeving afschaffen.

Verder dan Europese richtlijn

De twee Europese richtlijnen, die het vragen van vingerafdrukken verplicht, vraagt dat landen naast een scan van het gezicht ook twee vingerafdrukken in een chip op het paspoort plaatsen. Op die manier moet het eenvoudiger worden om vast te stellen dat een paspoort echt is en de persoon ook daadwerkelijk is die hij zegt te zijn. Alleen als de wet het verplicht, mogen deze gegevens worden uitgelezen.

Vooral de beperkingen voor het gebruik zijn later door het Europees Parlement toegevoegd. Het is de bedoeling dat met die maatregelen gegevens alleen gebruikt worden voor noodzakelijke doeleinden. Volgens Privacy First gaat het in Nederland wél te ver. Ons land vraagt vier vingerafdrukken, die in een database op het gemeentehuis verdwijnt en later in een centrale database terecht moeten komen. Dat zou precies zijn wat de Europarlementariërs niet willen.

De advocaten trekken ook een parallel met verschillende andere Europese landen. Zo is in de Duitse wet geregeld dat de vingerafdruk in het paspoort voor niets anders dan dat paspoort en identificatie mag worden gebruikt. Nederland zou in vergelijking met de meeste landen zijn doorgeschoten in de identificatiewetgeving.

Andere doelen en gevolgen

Dat de vingerafdrukken ook echt voor andere doelen worden gebruikt, staat voor de advocaten vast. “Onlangs benadrukte oud-minister Ter Horst nog dat de criminaliteitsbestrijding naar haar mening de belangrijkste reden vormt voor de opslag van vingerafdrukken”, schrijven de juristen verwijzend naar het symposium “Burger in de knel” van 28 april 2010.

Ook stelt de stichting dat de gevolgen van opslag onduidelijk zijn. Ook de gevolgen van een kraak van de database met gegevens zijn niet te overzien. De eisen rond de beveiliging zijn nog niet geregeld en de Algemene Maatregel van Bestuur, die de regels stelt, moet er nog komen. Volgens de advocaten is er door Kamerleden een “onvoldragen wetsvoorstel” aangenomen. Toch heeft datzelfde parlement wel met de regels ingestemd.

Alexander Pechtold (D66) krijgt ook een veeg uit de pan, omdat hij als Minister van Bestuurlijke Vernieuwing geen antwoord gaf op vragen en kritiekpunten van onder andere het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP).

Brug te ver

Door verder te gaan dan de Europese verplichtingen, zou ook het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens volgens Privacy First worden geschonden. De Nederlandse Paspoortwet zou niet in overeenstemming zijn met de privacyregels die vastgelegd zijn in het verdrag.

Als voorbeeld wordt Groot-Brittannië aangehaald. De Britten zijn door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens veroordeeld wegens het bewaren van vingerafdrukken van gearresteerde burgers, zelfs nadat zij onschuldig bleken. Het hof oordeelde dat dit verboden is. Waarom Nederland de vingerafdrukken van alle burgers wel in een database mag bewaren is de stichting dan ook een raadsel.

Wet verbieden

Er is volgens Privacy First maar één conclusie mogelijk: de Nederlandse Paspoortwet deugt niet. De stichting vraagt de rechter de nieuwe regelgeving buiten werking te zetten. Daarmee zou het verplicht afgeven van vingerafdrukken worden geschrapt.

Europarlementariër Sophie in 't Veld reageert verheugd op het nieuws van de dagvaarding: “Dit lijkt me op zich een prima zaak. Het lijkt me goed dat burgers het recht in de hand nemen”, zegt ze tegenover Webwereld. Ze benadrukt dat er al verschillende zaken gevoerd zijn en dat over opslag steeds meer jurisprudentie lijkt te ontstaan, waaruit blijkt dat overheden terughoudend met het opslaan van hele gevoelige gegevens moeten omgaan. “De massale en langdurige opslag staat niet in verhouding tot het doel.”