Ster met hoogste oppervlakte temperatuur ooit ontdekt

Laatste wijziging: zaterdag 13 december om 15:25, 2408 keer bekeken
 
Groningen, zaterdag 13 december 2008

Astronomen hebben een ster ontdekt met de hoogste oppervlaktetemperatuur die ooit is waargenomen. Het gaat om een witte dwerg met de inspiratieloze aanduiding KPD 0005 +5106, die met een temperatuur van 200.000 graden de titel Heetste Ster mag dragen. Deze ster is dusdanig heet, dat het grootste deel van het licht wordt uitgestoten op ultraviolette golflengten! Dit licht wordt vooral uitgestoten door extreem geïoniseerd calcium in de fotosfeer (gaslaag die de bron vormt van de lichtproductie) van de witte dwerg.

Het calcium dat bij KPD 0005+5106 is aangetroffen, vormt het meest geïoniseerde materiaal dat ooit in de fotosfeer van een ster is gedetecteerd. Deze extreme vorm van calcium staat bekend als Calcium X en vormt een krachtige producent van ultraviolet licht.

Witte dwergen vormen het eindstadium in het leven van sterren met een massa van één tot acht keer die van de zon. Vlak nu hun ontstaan zijn witte dwergen zonder uitzondering zeer heet, waarbij temperaturen van 100.000 graden niet ongebruikelijk zijn. Aangezien witte dwergen geen energie meer opwekken door kernfusie, doven ze langzaam uit. Dit proces kan tientallen miljarden duren, zodat momenteel nog geen witte dwergen bestaan die geheel zijn uitgedoofd (of hier zelfs maar bij in de buurt komen).

Al sinds diens ontdekking houdt de lichtsterke blauwe ster KPD 0005+5106 de gemoederen van de wetenschappers flink bezig. Het optische spectrum dat door telescopen op aarde werd verkregen liet zien dat de ster zeer heet moest zijn. Als gevolg werd de ster gerekend tot een relatief zeldzame categorie van witte dwergen, die in het bezit zijn van een door helium gedomineerde atmosfeer. Een gedetailleerde analyse van het spectrum, gecombineerd met waarnemingen die verricht zijn door de Hubble-ruimtetelescoop, hebben vervolgens uitgewezen dat de temperatuur van de ster ongeveer 120.000 graden bedraagt.

Dit is echter niet het einde van dit verhaal. De ultraviolette ruimtetelescoop FUSE, die van 1999 tot 2007 in bedrijf is geweest, heeft vervolgwaarnemingen verricht bij KPD 0005+5106, aangezien het ultraviolette bereik voor Hubble ontoegankelijk is. Zo heeft een team van wetenschappers een uiterst gedetailleerde dataset verkregen, waaruit de werkelijke temperatuur van de ster kan worden opgemaakt: 200.000 graden.

Hoewel deze temperatuur door de theorie verklaard kan worden, stelt de chemische samenstelling van KPD 0005+5106 de wetenschappers alsnog voor een raadsel. De ster is namelijk rijk aan helium en calcium, een combinatie die door de gangbare theorie van stellaire evolutie onverklaarbaar is.



Bron: universität tübingen