Wist je dat een wipkip 15.000 euro kost? Een rotonde 25.000 euro? En als je weet hoeveel groenonderhoud in je buurt kost, wordt het interessanter om eens met buurtgenoten te kijken of je voor dat geld er niet wat beters van kan maken, schrijft Aik van Eemeren van Overheid 2.0.

Sociale uitdagingen nemen toe, zoals milieuproblemen, armoede en maatschappelijke participatie. Kwesties die niet door de markt, overheid of goede doelen worden opgelost. Daarom nemen meer en meer mensen het heft in eigen handen. Via sociale innovatie lossen ze die vraagstukken op. Maar welke pak je op? En hoe weet je waar je moet beginnen?

Katalysatoren
De vraag rijst regelmatig of de overheid wel klaar is voor initiatief van buiten. Het thema 'vertrouwen' is een constante factor in het gesprek over het functioneren van de overheid. Van een essaywedstrijd van de Nationale Ombudsman Brenninkmeijer tot de slimme koppen van de Nationale DenkTank, van een reeks consultants die je met tools en een lijstje bullets oplossingen aanbieden tot het rapport 'Vertrouwen in burgers' van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).

De slimme koppen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) geven met 'Vertrouwen in burgers' een mooi perspectief hoe energieke en creatieve initiatieven in de samenleving beter gefaciliteerd kunnen worden. Hier kunnen Goede Doelen Loterijen, Stichting DOEN, maatschappelijk verantwoorde bedrijven, overheden, et cetera hun voordeel mee doen.

Trekkers en verbinders
Het vraagstuk hoe we de horizontale wereld van de samenleving beter gaan verbinden met de verticale wereld van de overheid wordt steeds actueler. De spanning tussen de vaste organisatie 'overheid' en de randen hiervan, met als vergezicht een vloeibaar openbaar bestuur, zorgt ervoor dat er op de grens tussen samenleving en overheid meer en meer vervaging ontstaat. Een stukje maatschappelijke taak overnemen als burgers is nog te vaak alleen weggelegd voor hen die de wegen in openbaar bestuur al aardig kennen.

Er zijn meer dingen nodig, maar voor de groei van maatschappelijke initiatieven moet inzichtelijker worden waar geld naar toe gaat en wat over te nemen is. Succesvolle voorbeelden als wheredoesmymoneygo.org en openspending.org werken, aangevuld met de verhalen van Britse Prime Minister David Cameron, inspirerend. Wist je dat een wipkip 15.000 euro kost? Een rotonde 25.000 euro? Een verkeersbord 1.000 euro? En wellicht zelfs oplossingen voor miljoenen kostende projecten zoals de verkeersbordenregistraties op de snelweg en de kosten voor vervoer voor speciaal onderwijs? Zijn de kosten het waard? Kan dat simpeler?

Natuurlijk komt er meer kijken bij het 'niet-meer-doen-van-taken': een faciliterende overheid betekent dat je ervoor zorgt dat als ouders op een basisschool zelf een schommel plaatsen zij niet hoofdelijk aansprakelijk worden als er een tand door de lip gaat. Als je weet hoeveel groenonderhoud in je buurt kost, wordt het interessanter om eens met buurtgenoten te kijken of je voor dat geld er niet wat beters van kan maken. Als je weet hoeveel het busje kost voor speciaal onderwijs, kan je dat niet met een aantal ouders beter oplossen? Dan moeten we wel weten hoeveel dingen kosten.

Open Spending
Open Data - het transparant en openbaar maken van data bij bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden - wordt steeds populairder. Het eenvoudige idee van Open Spending: binnen het grote verhaal van Open Data is dat we de financiën van de overheid transparant maken.

Bestuurders, doe mee met het actueel transparant maken van overheidsfinanciën! Zorg er voor dat burgers of bedrijven initiatieven kunnen starten. Als er iemand opstaat die iets wat de overheid nu doet beter kan voor hetzelfde budget dan een overheid er nu voor uitgeeft, of met minder budget, waarom niet?

Met een aantal partijen, waaronder Hack de Overheid, proberen we dit initiatief van de grond te krijgen. Zodra er vijf overheden mee willen doen kunnen we beginnen. Nog twee te gaan: bent u een bestuurder die hier ook in gelooft? Laten we aan de slag gaan en vertrouwen aan burgers geven.

Aik van Eemeren