Wetenschappers hebben met behulp van radiotelescopen op verschillende continenten een extreem nauwkeurige meting gedaan aan de kromming van de ruimte door de zwaartekracht van de zon. Hun techniek blijkt een grote bijdrage te kunnen leveren aan het grensgebied van de basisfysica. Het is één van de beste manieren om erachter te komen wat het verband is tussen de bekende algemene relativiteitstheorie van Albert Einstein en de kwantumfysica. Volgens de onderzoekers hebben zij met de observaties een grote stap voorwaarts weten te zetten in deze zoektocht.

Het afbuigen van sterlicht door zwaartekracht werd door Einstein voorspeld toen hij zijn algemene relativiteitstheorie publiceerde in 1916. Volgens deze theorie zorgt de sterke aantrekkingskracht van een massief object zoals onze ster ervoor dat er een kromming in de nabije ruimte ontstaat, wat tot gevolg heeft dat de weg die licht- of radiogolven afleggen langs het desbetreffende hemellichaam verandert. Het fenomeen, dat door fysici als een parameter genaamd ‘gamma’ wordt omschreven, werd in 1919 voor het eerst gezien tijdens een zonsverduistering. Hoewel men in de afgelopen negentig jaar meerdere keren heeft geprobeerd om het effect te meten, waren de observaties nooit precies genoeg.

Om extreem nauwkeurige metingen te doen heeft een team van onderzoekers nu gebruik gemaakt van de VLBA, een verzameling van radiotelescopen dat zich uitstrekt van Hawaï tot de Maagdeneilanden. In tegenstelling tot de instrumenten waar in de afgelopen tientallen jaren onderzoek mee werd verricht is het systeem wél precies genoeg om de kromming te meten.

Men voerde in oktober 2005 observaties uit toen de zon voor vier verafgelegen quasars – sterrenstelsels die een supermassief zwart gat in hun kern bevatten. Door te meten hoe groot de veranderingen waren die toegebracht werden aan de radiogolven die afkomstig waren van de objecten is men tot de conclusie gekomen dat de gamma 0,9998 bedraagt, met een maximale afwijking van 0,0003. Het komt exact overeen met de voorspelling van Einstein, welke 1.0 bedroeg.