Wie de werkelijkheid wil veranderen, moet zich een andere realiteit voor kunnen stellen. Idealen, creativiteit en hoop vormen een tegengeluid voor de rampscenario’s die de reguliere en alternatieve media ons dagelijks voorschotelen.

Zelf zit ik vaak in de knoop met mezelf en de wereld. Graag wil ik een verschil maken, de wereld bewuster, liefdevoller en gezonder achterlaten. Iets doen wat van belang is. Vijfentwintig jaar ben ik nu. Dat lijkt jong, maar het kan zomaar afgelopen zijn. Er zijn mensen eerder gegaan dan ik. Ik wil geen tijd verliezen met niets doen. Jaren van mijn leven zijn al vruchteloos voorbij gegaan.

Mijn ego wil natuurlijk een perfect boek schrijven. Dat niemand iets kan aanwijzen wat eraan mankeert, maar in plaats daarvan zich verliest in het verhaal en in een hypnotische trance belandt. Dat dit niet gaat werken weet ik ergens wel, al is het maar omdat er zoveel verschillende smaken en invalshoeken zijn. Zelf trek ik me er nooit iets van aan of een verhaal ‘goed in de markt’ ligt. Niemand is bovendien perfect. Soms lees ik iets terug van jaren geleden en vraag me af hoe ik dit op papier heb kunnen krijgen. Over een paar jaar zal dit precies zo zijn met waar ik nu aan werk. Je bent nooit uitgeleerd. Misschien ben ik te hard van stapel gelopen. Anderzijds: wat is er mis mee om hard te lopen voor mijn eigen creaties?

Recensies kunnen me genadeloos op tekortkomingen wijzen. Dat geeft me een gevoel van: Had ik nu maar…
Toch ben ik blij met alle aandacht, zeker als de criticus mijn boek neerzet, zoals ik het bedoeld had. Ontmoedigen laat ik me nooit.

Kritiek hoort opbouwend te zijn. Het dient de kunstenaar, muzikant of schrijver bewust te maken van wat er beter kan. Mooier, raker, effectiever enz. De criticus (uitgever, redacteur, recensent) dient het werk in de waarde te laten en ook de kwaliteiten ervan te erkennen, in plaats van het resultaat onderuit te schoffelen. Niets is zo vernietigend als de overtuiging dat al je creaties waardeloos zijn. Elk woord, elke noot, elke haal met een penseel.
Er zullen mensen zijn die er niets aan vinden, omdat het hun smaak of stijl niet is. Dat kunnen ze het best eerlijk zeggen.

Als je een paar maanden geen klank, woord of kleur meer kunt voortbrengen vanwege een beoordeling, is er iets mis gegaan.
Zelf heb ik dat nog nooit meegemaakt. Voor Afwijkend en toch zo gewoon had ik een uitgever gevonden, die meteen kon aanwijzen wat er anders, beter moest. Maar in essentie liet hij het boek in zijn waarde. De veranderingen kwamen het boek alleen maar ten goede. Er is behoorlijk aan geschaafd, zonder dat mijn manuscript tot op de grond af is gebroken (om weer opnieuw op te bouwen).

Wanneer je je laat opsluiten in een bepaald stramien of naar een bepaalde methode gaat leven, sluit je je af voor invallen vanuit jeZelf en vanuit de kosmos. Het gaat ten koste van de eigen(zinnig)heid, waarachtigheid en niet in de laatste plaats het plezier dat je in het werk kunt scheppen. Het kan gekunsteld overkomen. Iets dat fraai aangekleed is, maar bezieling en inhoud mist.

De ‘geboorte’ van een creatie heeft veel weg van het krijgen van een kindje. Je wilt het een goed leven en een mooie opvoeding geven. Je wilt het zien opgroeien en zijn weg zien vinden in deze wereld. Mensen uit je omgeving kunnen de ontwikkeling steunen en ruimte geven, voorwaarden scheppen om op te groeien tot een complete, zelfverzekerde en gezonde volwassene. Ze kunnen het kind ook beknotten of negeren. Ze kunnen zelfs het bestaansrecht ter discussie stellen.

Mensen die een kind zien zoals het is en het omringen met liefde, positieve aandacht, gezonde voeding en natuur, laten dit wezentje floreren.

Zelf lees ik veel om mijn schrijfkunsten aan te scherpen, nieuwe invalshoeken te verkennen en vooral om inspiratie op te doen, mijn zinnen te verzetten. Wanneer mijn bron dreigt op te drogen, geeft een goed boek me algauw weer levenswater. Ook erop uit gaan, iets meemaken en ontmoetingen helpen mijn horizon te verbreden. Mijn werk wordt zo completer en levensecht. Hiervoor hoef ik niet door de Amazone te trekken of de Mount Everest te beklimmen. Ook een wandeling langs het strand of door het bos maken, een pittoresk dorpje bezoeken of eens buiten de deur eten, zorgt voor levenservaring.

Wat is kwaliteit? Ten eerste is het een kwestie van smaak. Toch wordt het ene boek door het grote publiek gewaardeerd en een ander weer door slechts een handjevol lezers.
Er zijn universele ‘wetten’.

Richtlijnen en lessen kunnen voor of tegen je werken. Soms tillen ze je naar een hoger niveau en helpen ze inzicht te krijgen in de structuur.
Het kan je ook onzeker maken en vast doen lopen. Er zijn mensen bij wie de bladzijden er uitrolden. Zij schreven wat er in hen opkwam, vanuit hun hart. Een aantal boeken over schrijven verder, kwam er niets meer uit hun handen. Alles wat ze typten leek waardeloos, krom of op een andere manier ‘fout’. Hun eigen stem kan zo verloren gaan.

Zelf lees ik graag artikelen of boeken om de schrijfkunsten aan te scherpen, maar ik veroorloof het me om bepaalde regels naast me neer te leggen. Plezier in het werk en ideeën, beelden, gevoelens en sfeer overbrengen, vind ik het belangrijkste.

Een meesterwerk is raak en zit knap in elkaar, maar dat moet niet in de eerste plaats opvallen. Als alleen naar boven komt hoe knap de schepper ervan wel niet is, is de creatie mislukt, naar mijn gevoel.

Een mooie roman neemt je zonder aarzelen mee en weet je hart te bereiken. Het kan in je bloed, in je bewustzijn kruipen. Je zit in het verhaal en het blijft je een leven lang bij, hoeveel verhalen je ook leest, hoeveel werelden je ook ontdekt. De personages zijn voor je gevoel echte mensen. Je leert ze kennen als vriend of vijand. Wat er met hen gebeurt kan je aan het hart gaan. Sommige boeken zijn in staat om een stempel op je leven te drukken. Het verandert je werkelijkheid, je beziet de maatschappij vanuit een ander perspectief.

Wanneer er, zonder dat ik erover na hoef te denken of naar ideeën moet gaan graven, een oplossing, verband of inval komt, noem ik dat goddelijke inspiratie. Het is alsof de kosmos zelf me antwoorden, beelden, zinnen of zelfs personages aanreikt. Het helpt om wat ik voor ogen zie, op een persoonlijke, meeslepende manier aan het papier toe te vertrouwen. Soms lijkt het verhaal zichzelf te schrijven.

Mijn devies is: sta open voor goede raad en inzichten, maar vaar je eigen koers. Of je werk nu bekend wordt of niet, je hebt er plezier aan beleefd en het is authentiek. Wanneer je volkomen achter je eigen creatie staat, kun je ook overtuigender naar buiten toe treden. Je enthousiasme kan publiek aantrekken.

Sarah Morton