ROME – Een hoge functionaris bij de Heilige Stoel, het hoogste bestuursorgaan van de Rooms-Katholiek Kerk, beschuldigt de eigen organisatie van corruptie.

Dat blijkt uit een uitgelekte brief van aartsbisschop Carlo Maria Vigano, de voormalige secretaris-generaal van Vaticaanstad.

Vigano schreef de brief een halfjaar geleden aan de paus. Hij protesteert tegen zijn overplaatsing naar Washington om nuntius te worden. „Heilige Vader, mijn overplaatsing zou leiden tot verwarring en ontmoediging bij hen die dachten dat het mogelijk was om corruptie en ambtsmisbruik aan te pakken, die zich in het Vaticaanse bestuur hebben geworteld”, aldus Vigano op 7 juli.

In deze en voorgaande brieven aan paus Benedictus XVI en Tarcisio Bertone, de staatssecretaris van de Heilige Stoel, schrijft Vigano dat hij de kosten met 50 tot 60 procent naar beneden heeft gebracht. In een jaar tijd werd een verlies van 8 miljoen euro (2009) omgebogen in een winst van meer dan 34 miljoen euro. Dat lukte hem door de Italiaanse leveranciers die onderhoudsdiensten aan gebouwen en tuinen leverden, marktconform te betalen.

Voorheen waren de rekeningen van leveranciers vaak dubbel zo hoog. Ze hoefden zich geen zorgen te maken omdat ze veelal gedekt waren door bevriende prelaten. Bijna alle posities op beslissingsniveau bij de Heilige Stoel worden ingevuld door geestelijken. Zo bracht Vigano de kosten voor de opbouw en het onderhoud van de kerststal op het Sint-Pietersplein in 2010 terug met een kwart miljoen euro.

De brief lekte afgelopen week uit in een Italiaans televisieprogramma. Het Vaticaan reageerde een dag later bij monde van woordvoerder Lombardi verbolgen over de journalistieke methoden. Maar de verdiensten van Vigano werden niet aangevochten: „De bestuurlijke strengheid, het snijden in de kosten en de oplossing van een moeilijke financiële situatie zijn duidelijk en worden door niemand ontkend.”

De vraag is dan ook waarom zo’n goede manager, zoon van een Lombardische ondernemer, wordt weggewerkt. Vigano’s opboksen tegen de kwaden in het bestuur past immers in de politiek van paus Benedictus XVI, die bij het begin van zijn pontificaat zei het „vuil in de kerk” te willen opruimen.

Waarschijnlijke reden voor Vigano’s gedwongen vertrek is dat hij te veel vijanden maakte. In het televisieprogramma zegt een anonieme prelaat dat „de leveranciers Vigano zat waren.” Vermoedelijk geholpen door bevriende Vaticaanse geestelijken werd een lastercampagne op touw gezet.

Een jaar geleden publiceerde de krant Il Giornale een artikel van een „insider in het Vaticaan” waarin gehakt van Vigano werd gemaakt. Een paar maanden later oordeelde Tarcisio Bertone, die gaat over de lopende zaken binnen de Heilige Stoel, dat het genoeg was. Ook suggereerde de paus Vigano weg te promoveren. Een ongeschreven regel binnen de Rooms-Katholieke Kerk is namelijk dat een bestuurder niet in opspraak mag komen.

Dat met het uitlekken van de brief het Vaticaan pas echt in opspraak is gekomen, heeft Bertone waarschijnlijk niet voorzien. Het is echter maar de vraag of Vigano de brieven heeft doorgespeeld aan de pers. Het lijkt meer een onderlinge strijd tussen hervormingsgezinden en degenen die bang zijn dat aan hun positie wordt getornd.

De ophef is niet in Vigano’s belang. Zijn toekomst in de Heilige Stoel is immers verre van uitgespeeld. Als nuntius (pauselijk ambassadeur) in de Verenigde Staten bezet hij de belangrijkste positie in buitenlandse dienst. De meeste nuntii in de Verenigde Staten worden na terugkomst in Rome kardinaal.