Steeds meer mensen geloven in reïncarnatie en wenden zich tot een reïncarnatietherapeut die een antwoord kan geven op hun vragen met betrekking tot hun vorige levens. Diit is echter niet zonder gevaar. In dit artikel wil ik het hebben over de gevaren van reïncarnatietherapie vanuit 2 visies, namelijk "reïncarnatie bestaat niet" en "reïncarnatie bestaat".

Reïncarnatie

Het begrip reïncarnatie betekent letterlijk "terug in het vlees". Reïncarnatie betekent wedergeboorte: de dood is niet het einde, maar slechts een stap naar het volgend leven. Dit komt in veel filosofiën terug. De interpretatie is soms verschillend. Afhankelijk van de filosofie houdt reïncarnatie het volgende in:

- Ieder levend wezen wordt na de dood herboren. Volgens sommige filosofiën is er een minimumtermijn dat men dood is alvorens herboren te worden, anderen plakken er geen termijn op. Iedereen begint de schakel als een lager levend wezen en reïncarneert na elk leven in een wezen dat een stapje hoger staat. De levens dienen om de ziel te verrijken. Er is enkel een opwaartse evolutie omdat de ziel na elke ervaring rijker wordt.

- Anderen geloven dat er niet enkel een opwaartse evolutie is, maar dat een stap terug ook mogelijk is. Sommigen zeggen dat reïncarnatie enkel beperkt is tot herboren worden in een mens voor mensen en dat het niet mogelijk is om herboren te worden in een dier. Terwijl anderen geloven dat men herboren kan worden in elk levend wezen. Het huidig leven en de laatste gedachten voor de dood zijn bepalend voor het volgend leven: als men een goed leven heeft geleid, wordt men een stapje hoger herboren.

- Nog anderen geloven niet dat er een bepaald systematiek is in het herboren worden. De ziel is een vrij wezen (weliswaar verbonden met de kosmische energie) dat zelf keuzes maakt. Omdat de ziel wilt leren, kiest hij zelf het leven waarin hij hetgeen hij wilt leren kan leren. Volgens deze opvatting bestaat er geen goed of kwaad, maar enkel ervaringen. De ziel kiest bewust zijn ouders en het milieu waarin hij zal opgroeien om zo de gewenste ervaringen op te doen. Als de ziel het gevoel krijgt dat hij verkeerd heeft gekozen, zal hij dit leven beëindigen (ziek worden of zelfmoord plegen).

Reïncarnatie en het huidig leven

Volgens de reïncarnatietheorie hebben vorige levens een invloed op het huidig leven. Dit kan op volgende domeinen (afhankelijk van de filosofie):

- Ziekten, angsten en kwalen: de pijn (fysieke en psychische) die we in ons vorig leven hebben ervaren, heeft een invloed op onze gezondheid. Enkele voorbeelden zijn oorlogswonden uit het vorig leven die pijn veroorzaken zonder aanwijsbaar reden, angst om ledematen te verliezen (door het verlies van ledematen in vorig leven), vraatzucht (door honger te lijden in vorig leven), enz... .

- Levenslessen: in elk leven moeten we een bepaalde les leren. Zolang we deze les niet geleerd hebben, blijft het terugkeren in de cyclus van ons levens. Een voorbeeld dat vaak aangehaald wordt is dat als je niet leert opkomen voor jezelf je in elke cyclus wordt geconfrontreerd met situaties waarbij men misbruik van je probeert te maken.

- Netwerk: mensen worden vaak geboren binnen hetzelfde sociaal netwerk. Zo lang er onafgehandelde kwesties zijn met bepaalde mensen, zal je die mensen blijven tegenkomen in je levens.

- Ervaringen: de successen en mislukkingen uit de vorige levens draagt de ziel mee. Deze ervaringen zullen de keuzes in het huidig leven beïnvloeden. Vaak schuift men dejavu-ervaringen naar voren als bewijs hiervan. Deja-vu is het gevoel dat je een bepaalde situatie of persoon herkent. Deze herkenning zou komen door gelijkaardige situaties of dezelfde persoon in het vorig leven.

Reïncarnatietherapie

De basis van reïncarnatietherapie is de cliënt bewust maken van de vorige levens. Deze herinneringen kunnen de cliënt helpen het huidig leven te begrijpen en juiste keuzes te maken. Ook zou de cliënt kunnen genezen van bepaalde ziektes, angsten en kwalen en moeilijke situaties makkelijker de baas kunnen.

De gebruikte techniek is meestal de hypnose. Tijdens de hypnose wordt de cliënt stapje voor stapje terug in het leven begeleid. Hierbij vertrekt men vaak vanuit een punt dat dicht bij het heden ligt en gaat men telkens verder terug in het verleden tot voor de geboorte. Zo komt men uiteindelijk in de vorige levens die belangrijk zijn voor het huidige. Soms zijn dit de laatste levens en soms vroegere levens. De cliënt komt in het leven terecht waarin het antwoord op zijn vragen zit. Vaak kan de cliënt na enkele sessies zelf in zijn dromen terugkeren naar vorige levens. Sommigen kunnen deze herinneringen ook bewust oproepen omdat ze dankzij de therapie weten hoe ze dat moeten doen.

De gevaren

Visie 1: reïncarnatie bestaat niet
We hebben maar één leven. Het leven heeft een vastomlijnd begin (volgens sommigen op het moment van de conceptie, volgens anderen op een later tijdstip) en een duidelijk einde (de dood). Er zijn geen bewijzen voor vorige levens. Na de dood stopt het wezen met bestaan. Vorige levens kunnen bijgevolg geen invloed hebben op het huidige: ziektes worden veroorzaakt door aanleg of milieufactoren, angsten zijn een weergave van ervaringen uit de vroegste levensjaren en deja-vu's zijn een misleiding van het brein. Mensen willen graag geloven in vorige levens omdat er dan hoop is voor de toekomst en de dood geen einde betekent. Dit is ook belangrijk bij de rouwverwerking. Ook kunnen toevalligheden in het leven zo zin krijgen.

Vanuit bovenstaande visie zijn de gevaren van reïncarnatietherapie:

- Identificatie met een fictieve persoonlijkheid: men identificeert zich steeds meer met de persoon van het vorig leven en neemt afstand van de eigen persoon (en de pijn in het huidig leven).

- Het niet nemen van verantwoordelijkheid van de eigen daden en zichzelf als een slachtoffer beschouwen: men distantieert zich van het eigen gedrag en geeft verklaringen uit het vorig leven zonder verantwoordelijkheid te nemen voor de daden.

- Verliezen van contact met de realiteit: het vorige leven (of levens) neemt een belangrijke plaats in in het huidig leven, waardoor men het contact met de realiteit verliest.

- Doodsverlangen: omdat men bepaalde problemen in het huidig leven niet meer aankan of wilt, verlangt men naar de dood. Omdat de dood geen einde is, wordt het als een herkansing beschouwd. Dit doodsverlangen kan leiden tot psychische problemen zoals eetstoornissen of automutulatie (zelfverminking) of tegenwerking inspanningen medici bij een ziekte en in sommige gevallen tot zelfmoord.

Visie 2: reïncarnatie bestaat
Er zijn ervaringsverhalen en onverklaarbare verschijnselen (zoals onverklaarbare angsten of pijn) die bewijzen dat reïncarnatie bestaat. Veel wetenschappers hebben onderzoek gedaan naar het leven na de dood (en voor de geboorte). De resultaten uit deze onderzoeken zijn echter niet aanvaard door wetenschappelijke kringen omdat het indruist tegen het geloof dat er geen leven na de dood is.

Vanuit deze visie zijn de gevaren:

- De ervaringen uit onze vorige levens die relevant zijn voor het huidige zullen we ons herinneren. Dit kan als een bewuste herinnering of als een gevoel (voorgevoel of instinct). Als men zich niets herinnert van de vorige levens zijn de ervaringen niet relevant genoeg om bewust herinnerd te worden en hoeven ze ons huidig leven niet te beïnvloeden. Alles wat we nodig hebben om juiste keuzes te maken in het huidig leven zullen we op ons pad tegenkomen. Het herinneren van niet-relevante ervaringen kan leiden tot verwarring.

- Als de ketting van ons leven in een opwaartse richting gaat en we bijgevolg na elk leven als een "hoger wezen" geboren worden, is het ongezond om terug te keren naar een lager niveau. Een herinnering uit het lager niveau (dat we ons niet spontaan herinneren) kan het evenwicht in het huidig leven uit balans brengen. We zijn een stap verder geëvolueerd en het is niet de bedoeling om terug te keren naar een lager niveau.

- Als we geen spontane herinneringen hebben, beschouwt de ziel het vorig leven als afgesloten. Na de dood van deze persoon ging de ziel verder. Het herinneren van deze persoonlijkheid kan verwarring geven in het huidig leven. In sommige gevallen lijkt de persoonlijkheid sterk op het huidige en in andere gevallen is het een totaal andere persoonlijkheid. Dit kan tot meer vragen dan antwoorden leiden in het huidig leven.

- Sociale contacten en relaties: doordat de personen in het huidige leven verward worden met hun persoonlijkheid in vorige levens kunnen bepaalde conflicten of emoties heropleven. Als dit de bedoeling was, zou dit spontaan gebeuren, zonder enig ingrijpen. Dit gebeurt echter kunstmatig. Vaak herinnert enkel de cliënt de relatie uit het vorig leven waardoor het voor de andere persoon zeer verwarrend is. Ook de cliënt kan soms het heden en verleden niet uit elkaar halen waardoor hij zijn levenslessen niet kan leren en in het verleden blijft hangen.

- Het herinneren van onaangename ervaringen kan tot problemen in het huidig leven leiden. Het gevaar bestaat dat men zich distantieert van de huidige persoonlijkheid en zichzelf in een slachtofferrol duwt en de emoties van het vorig leven herbeleeft.

- Het herinneren van de dood kan voor sommigen traumatisch zijn. Hoewel de meesten dit beschrijven als een mooi moment, beschrijven velen ook de pijn (fysiek en psychisch) van het doodsmoment. De laatste gedachten voor de dood krijgen hierdoor een grotere grip op het heden. Als deze ervaring relevant is voor het heden, zal het zich in de loop van het leven openbaren (als herinnering of gevoel).

- Doodsverlangen: omdat men een gevoel krijgt dat het huidig leven onvolledig is, wilt men verder gaan naar het volgende om zo een herkansing te krijgen.

Tot slot

Met reïncarnatietherapie worden ook successen geboekt. Er zijn veel ervaringsverhalen van mensen die genezen zijn van angsten of ziekten. Vanuit de visie dat reïncarnatie niet bestaat, kan dit verklaard worden door de sterke kracht van suggestie (het menselijk onderbewustzijn wordt beïnvloed wat leidt tot het loslaten van angsten of tot het begin van een fysiek genezingsproces). Vanuit de visie dat reïncarnatie bestaat kan dit verklaard worden doordat men zich bewust wordt van de oorzaak van de angst of de ziekte. Deze bewustwording leidt tot een aanvaarding wat tot genezing leidt.

Reïncarnatietherapie wordt echter ook gebruikt uit nieuwsgierigheid zonder het doel te genezen. In dat geval wegen de gevaren zwaarder dan de voordelen. Door het ondoordacht terugkeren naar (al dan niet fictieve) vorige levens, loopt de persoon in kwestie gevaar. De gevaren kunnen geminimaliseerd worden door een goede begeleiding door de therapeut. De therapeut moet in staat zijn de gevaren te herkennen en de behandeling aan te passen aan de persoon (en de vatbaarheid van de persoon voor bepaalde gevaren). Het toepassen van reïncarnatietherapie (met of zonder hypnose) uit nieuwsgierigheid is af te raden.