De aardbeving in Japan staat niet op zichzelf. Het is de derde in een reeks bevingen aan de hoeken van de Pacifische Plaat. Het zal daarom niet lang duren voordat San Francisco, in de rechter bovenhoek van de plaat, een catastrofale opdonder krijgt.

Dat voorspelt Simon Winchester, auteur van The Atlantic (HarperCollins, november 2010), een bestseller over de rampen en rijkdom die de watermassa en haar bodem voortbrachten.

Aarde als koperen bel
In Newsweek vergelijkt hij de aarde met een enorme koperen bel, die op 27 februari 2010 met een hamer is geslagen in Chili, nabij de rechter onderhoek van de Pacifische Plaat. De trilling bereikte, volgens de theorie van Winchester, op 22 februari 2011 Nieuw-Zeeland. De linker onderhoek. Niet lang daarna, op 11 maart 2011, ging het mis voor de kust van de Japanse stad Sendai, de linker bovenhoek. “Hoewel er nog steeds geen hard wetenschappelijk bewijs is, lijdt het weinig twijfel dat aardbevingen de neiging hebben zich in clusters te manifesteren”, aldus Winchester. “Een belangrijke gebeurtenis aan de ene kant van een tektonische plaat krijgt vaak een vervolg aan de andere kant van de plaat.”

Met de klok mee is het volgens Winchester nu de beurt aan de San Andreas-breuk, bekend van de aardbeving die in 1906 de Californische stad San Francisco grotendeels verwoestte. Met onvoorstelbare gevolgen voor de mensen die daar wonen. De aarde zal de “toestemming om daar te wonen” eerder intrekken dan menigeen verwacht, schrijft Winchester.

Ergste moet nog komen
Niet alleen deze geologische geschiedenis moet ons zorgen baren, vindt de schrijver. Het topografische aspect is minstens zo beangstigend. Iedereen in het noordoosten van Japan weet dat je je uit de voeten moet maken als de zee zich plotseling terugtrekt. Landinwaarts en hogerop, voordat de golf aan wal gaat. Maar in het vlakke noordoosten van Japan, met zijn rijstvelden, vliegvelden en industrieterreinen, is er vrijwel geen mogelijkheid om bergop te gaan. “Als een golf je landinwaarts jaagt met de snelheid van een straalvliegtuig, dan zal ze je hoe dan ook grijpen, verdrinken en verpulveren.”

De Pacifische Plaat brengt langs de randen niet alleen aardbevingen voort. Ook de meer dan duizend vulkanen op de breuklijnen zijn een gevaar. De omtrek van deze tektonische plaat wordt daarom ook wel ‘de ring van vuur’ genoemd.

Winchesters visie op het menselijk bestaan is fatalistisch: onze gastheer, de geologie, kan ons ieder moment de deur wijzen. Met de aardbeving in Japan gaan we volgens hem het laatste kwartier in. “De ergste beving moet nog komen”, verwijst hij naar Californië.