Bruine dwergen, objecten die lichter zijn dan sterren en zwaarder zijn dan planeten, zijn zojuist nog wat mysterieuzer geworden. Een studie naar 233 nabije meervoudige sterren, uitgevoerd met behulp van de Hubble-ruimtetelescoop, heeft uitgewezen dat bruine dwergen zelden voorkomen als begeleider van een normale ster. Sterker nog: binnen een afstand van 33 lichtjaar vanaf de aarde bestaan er slechts twee bruine dwergen die rond een normale ster draaien!

Het bestaan van deze zogenaamde “bruine dwergen-woestijn” was al langer bekend bij zonachtige sterren, maar nu blijkt deze woestijn ook te bestaan bij kleinere dwergsterren. Het lijkt er dus op dat bruine dwergen zich niet thuisvoelen bij welke ster dan ook, groot of klein. Het feit dat meervoudige bruine dwergen wel degelijk voorkomen, maar schijnbaar niet in combinatie met normale sterren, is bijzonder significant.

Binnen een straal van 33 lichtjaar (10 parsecs) vanaf de aarde komen 12 bruine dwergen voor (“mislukte” sterren) en 239 rode dwergen (de kleinste “echte” sterren). Dit is een behoorlijk groot verschil, zeker gezien het feit dat de lichtste rode dwergen weinig zwaarder zijn dan de zwaarste bruine dwergen! Het totale aantal bruine dwergen binnen 10 parsecs komt zelfs overeen met het totale aantal exoplaneten die binnen dit gebied bekend zijn! Aangezien dit slechts een fractie zal zijn van het werkelijke aantal exoplaneten, lijkt het erop dat planeten veel gemakkelijker kunnen ontstaan dan bruine dwergen. De kans dat bruine dwergen en planeten gebroederlijk om dezelfde ster draaien is dus uiterst klein geworden.



De onderzoekers hebben verder gedetailleerde metingen verricht van de dubbele bruine dwerg Kelu-1 AB. De twee componenten voltooien iedere 38 één omloopbaan en hebben een gezamenlijke massa van 184 Jupitermassa’s. Berekeningen laten zien dat de twee componenten niet zwaarder zijn dan respectievelijk 61 en 50 Jupitermassa’s. Nu zal iedereen die de basisschool heeft gevolgd direct opmerken dat 61 plus 50 zeker géén 184 is! Dat betekent dat Kelu-1 AB wellicht een derde component herbergt, die verantwoordelijk is voor deze “ontbrekende massa”. In dat geval zal Kelu-1 AB een drievoudige bruine dwerg zijn, de eerste die in zijn soort aan de wetenschap bekend is.

Een massa van minstens 75 Jupiters is overigens noodzakelijk voor het toelaten van volledige kernfusie en de vorming van een “echte” ster, waardoor de twee componenten van Kelu-1 AB tot de “hoogste” klasse van bruine dwergen behoren. Dat betekent dat deze bruine dwergen aan twee soorten fusie kunnen doen, namelijk de fusie van deuterium en lithium. De fusie van waterstof, de krachtbron van echte sterren, is echter niet mogelijk bij deze bruine dwergen.