Beleggers rekenen er al stilletjes op. Als Ben Bernanke, de voorzitter van het Amerikaanse stelsel van centrale banken, en zijn collega’s woensdagavond vergaderen, moet de boodschap zijn: meer geld pompen in de economie, om te zorgen dat het economische herstel niet verzandt.
De meningen over het nut van een nieuwe monetaire impuls zijn sterk verdeeld, maar onder analisten wordt al rekening gehouden met een bedrag van minimaal 500 miljard dollar dat de Federal Reserve (Fed) beschikbaar moet stellen om financiële markten gerust te stellen.
Quantitative easing, zoals de operatie in jargon wordt genoemd, is niet letterlijk geld drukken. Maar het komt er wel dicht bij in de buurt. Idee is dat de Amerikaanse centrale bank met eigen middelen staatsobligaties opkoopt. De extra vraag naar Amerikaans staatspapier moet de leenrente voor de overheid omlaag duwen en een breder, positief effect sorteren voor de economie.
Hoofdeconoom Mark Cliffe van ING zette begin deze week vijf mogelijke consequenties op een rij, plus een scenario voor als het fout gaat.
1) Kredietgroei: De Fed kan Amerikaans staatspapier opkopen dat in handen is van commerciële banken. Die krijgen zodoende meer contante middelen. Zo ontstaat voor banken extra ruimte om leningen te verstrekken aan bedrijven en consumenten. Ofwel: de kredietverlening stijgt en geeft de economie een impuls.
2) Financieringskosten lager: het opkopen van staatspapier door de centrale bank drukt de leenrente voor de Amerikaanse overheid. Er is immers veel vraag naar staatsobligaties, waardoor de aanbiedende partij, dat wil zeggen de Amerikaanse overheid, minder rente hoeft te bieden om ze te slijten. In het verlengde daarvan kunnen andere leenrentes meedalen. Bedrijven zijn op die manier mogelijk goedkoper uit wanneer ze direct op de kapitaalmarkt willen lenen.
3) Zetje voor beurs en huizenmarkt: De beschikbaarheid van extra goedkoop geld leidt er mogelijk toe dat er extra middelen in beleggingen worden gestopt, zoals aandelen, grondstoffen en bedrijfsobligaties. Ook kunnen huizenprijzen een steuntje krijgen.
4) Lage dollar: Als de Amerikaanse staats- en spaarrentes worden gedrukt door een geldinjectie van de centrale bank, wordt het voor internationale beleggers relatief aantrekkelijk om contante middelen buiten de VS te parkeren in landen met hogere rentes. Zo’n beweging heeft een drukkend effect op de dollar.
5) Investeringen, groei, inflatie: de monetaire stimulans is bedoeld om investeringen aan te wakkeren, en daarmee de economische groei. Lukt het om extra vraag uit te lokken, dan kan ook de inflatie oplopen.
ING-analist Mark Cliffe schetst ook een doemscenario, als het fout gaat:
1) Zeepbellen: Goedkoop geld geven aan beleggers (punt 3) kan ook ontaarden in nieuwe zeepbellen op de beurs, of bijvoorbeeld prijsexplosies op vastgoedmarkten in Azië.
2) Obligatiecrash: de centrale bank kan onder obligatiebeleggers de angst aanwakkeren dat de inflatie uit de hand loopt. Dat is slecht voor de waarde van schuldpapier zoals obligaties. Als obligatiebeleggers massaal Amerikaanse staatsleningen dumpen uit angst voor inflatie, schiet de staatsrente juist fors omhoog. Met alle negatieve gevolgen vandien.
3) Valuta- en kapitaaloorlog: De Amerikaanse geldpolitiek leidt mogelijk tot een zwakkere dollar, wat goed is voor Amerikaanse exporteurs, maar onprettig voor landen die veel naar de VS exporteren. Gevolg kan zijn dat centrale banken in Europa en Azië tegenmaatregelen nemen om hun eigen munten te beschermen, of dat landen kapitaalcontroles instellen om te voorkomen dat ‘speculatieve geldstromen’ de lokale beurs of vastgoedmarkt verstoren.
4) Inflatie: de stroom van goedkoop geld, kan er ook toe leiden dat verwachtingen omtrent de toekomstige inflatie veranderen, en een stijging van de prijzen van goederen en diensten uitlokken, bijvoorbeeld doordat in eerste instantie grondprijzen omhoog schieten. Zo’n prijsschok draagt risico’s mee voor het economische herstel. Sommige economen werpen tegen dat de centrale bank als het moet ook weer snel op de rem kan gaan staan, bijvoorbeeld door kortlopende rente te verhogen, mocht de inflatie uit de hand dreigen te lopen.
Lees ook:
Mathijs Bouman: Hoe Bernanke de euro verwoest
Analyse Eline Ronner: Chinese renteverhoging slecht voor valuta-oorlog