Amper een week voor de invoering van de speekseltest, die bestuurders moet opsporen die drugs en autorijden met elkaar combineren, wordt die test door specialisten met de grond gelijk gemaakt. Hij zou niet alleen een veel te grote foutenmarge hebben, de test biedt bovendien geen uitsluitsel over de intoxicatie op het moment van de controle. Daarnaast staan de procedures voor de speekselanalyse nog niet op punt.

Met de invoering van de speekseltest en bijbehorende speekselanalyse wordt ons land op vrijdag 1 oktober meteen een pionier op het gebied van verkeersveiligheid. Een soortgelijke test wordt voorlopig immers enkel in Australië gebruikt. De snelle invoering van de test is iets om trots op te zijn, vindt staatssecretaris van Mobiliteit Etienne Schouppe (CD&V). "We willen politie en justitie efficiënte en hedendaagse middelen bieden in de strijd tegen rijden onder invloed", liet hij bij de presentatie van de nieuwe test weten.

Maar over de efficiëntie van de test in kwestie rijzen behoorlijk wat vragen. Verschillende wetenschappelijke studies wijzen op de aanzienlijke foutenmarge bij zo'n speekseltest. De Franse Académie Nationale de Pharmacie heeft het over 16 procent vals-positieven, bestuurders die ten onrechte positief testen, en zelfs 19 procent vals-negatieven, drugsgebruikers die negatief testen en dus vrijuit gaan. Het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid op zijn beurt houdt het op een foutenmarge van 8 procent. Het BIVV benadrukt bovendien dat na zo'n positieve speekseltest sowieso nog een speekselanalyse in een labo moet volgen en pas die zou wetenschappelijk wel volledig waterdicht zijn.

Maar ook die speekselanalyse is niet onbesproken, zo blijkt. Zo'n labo-analyse bepaalt immers enkel of iemand in het recente verleden drugs heeft gebruikt en zegt niets over het al of niet onder invloed zijn op het moment van de controle. "Wie op zoek wil naar concentraties van bijvoorbeeld THC, de werkzame stof bij cannabis, in de hersenen moet overgaan tot bloedanalyse", vertelt professor Jan Tytgat, toxicoloog van de KU Leuven die in die hoedanigheid ook speekselanalyses voor justitie uit zal voeren. "Zo'n speekselanalyse zegt wat dat betreft helemaal niets, zeker wanneer het over cannabis en amfetamines gaat. Een advocaat met een beetje dossierkennis maakt binnen de kortste keren brandhout van die hele test en de bijbehorende wetgeving. Daar steek ik mijn hand voor in het vuur."

Schouppe zelf maakt zich weinig zorgen over de wetenschappelijke discussie over de speekseltest: "Wij doen niet aan wetenschap", laat hij weten. "Wij proberen drugsgebruik uit het verkeer te bannen."

Geen wetgevend kader
En dan is er nog het wetgevend kader, ook dat staat - net als de test zelf - nog niet helemaal op punt. De procedures voor de speekseltest op het terrein bij de politiecontrole mogen dan al goedgekeurd zijn, diezelfde procedures voor de labo-analyse van dat speeksel achteraf zijn dat nog niet. En dus moet er vanaf vrijdag voorlopig bij iedereen die positief test op de eerste test een bloedstaal afgenomen worden. En laat dat nu net hetgene zijn waar Schouppe met het invoeren van de speekseltest van af wou.

"Het klopt inderdaad dat nog niet alle procedures zijn vastgelegd", geeft Schouppe toe. "Maar het is een kwestie van een aantal weken, hoogstens maanden, voor dat in orde is en we ook speekselanalyses kunnen laten uitvoeren."  (Pieter Dumon)