De rol van Europa lijkt binnenkort te zijn uitgespeeld. Niet omdat de regeringsleiders de crisis niet konden bezweren –want dat konden ze niet- maar omdat zij niet hebben ingezien dát ze het niet konden.

Ierland staat op klappen
Afgelopen vrijdag verschijnt ineens het bericht op de Ierse krant Independent.ie dat de regering nu dan toch het einde erkent van de in doodsnood verkerende Anglo Irish Bank en via een zogenaamde ‘dead for equity swap” levensreddend wil optreden. Aan obligatiehouders zal worden gevraagd om hun belang als verstrekkers van vreemd vermogen in te ruilen voor aandelen, lees risicodragend vermogen. Het probleem is alleen dat de waarde van hun obligaties veel hoger ligt dan de totale waarde van de bank. Dat betekend een dubbele ‘haircut’ ( inleveren tegen minder geld mét meer risico), maar eigenlijk een drievoudige want het uiteindelijke lot van de bank –de ondergang- kan weliswaar worden vertraagd, maar niet worden vermeden. Toch zet de Ierse regering een belangrijke stap. Obligatiehouders mogen niet buiten schot blijven.

Gelijke monniken, gelijke kappen
Kees de Kort van AFS Capital heeft volledig gelijk in zijn herhaalde stellingname dat het op zijn minst vreemd is dat aandeelhouders en belastingbetalers wél voor problematische schulden opdraaien en obligatiehouders niet. Een vorm van rechtsongelijkheid dat eigenlijk niet kan, maar tot op heden blijft bestaan. Zoals gezegd zal het Ierland allemaal niet veel helpen. Een recent rapport van Barclays laat overduidelijk –en niet voor de eerste keer- zien dat Ierland binnenkort naar het IMF zal moeten voor financiële hulp. In het rapport wordt fijntjes tussen de regels opgemerkt dat premier Brian Cowen gewoon geen tijd en ruimte meer heeft om het omvallen van Ierland tegen te gaan. Vanwege de molensteen die Anglo Irish Bank heet.

Wie volgt
Het rapport wijst uiteraard op het schokeffect voor Europa van deze onvermijdelijke gang naar het IMF. Geen wonder dat de ECB bliksemsnel te hulp schoot. De schoen begint echter te wringen. Krachtiger dan ooit blijft Europa beweren dat landen niet stuk kunnen gaan en de zaak –dus- onder controle is. Het gezond verstand van burgers zegt iets heel anders, namelijk dat een aantal landen allang stuk is ook al is dat technisch niet zo en ook al zijn er allerlei trucjes te bedenken om de schijn van mooi weer op te blijven houden. Tegelijkertijd met Ierland verschijnt in Portugal – in het land zelf- het bericht dat het zich nu dan toch bij het IMF zal moeten melden. Dat wordt dringen aan de poort, er vallen steeds meer dominosteentjes om zonder dat Europa dat wil inzien.

Problemen nemen toe, niet af
Griekenland is hiervan het mooiste voorbeeld. Het is bijna bizar om steeds maar weer de Griekse Minister van Financiën aan te horen. Hij houdt standvastig vol dat een Grieks faillissement niet aan de orde is. Ondertussen stort de economie van het land steeds verder in en dat blijft zo doorgaan tot het moment waarop er een nieuwe –veel realistischer balans is ontstaan tussen het producerend vermogen van Griekenland (toerisme, export) en de consumptieve behoeftes van de bevolking (inkomens, koopkracht en voorzieningen). Dit proces van terug naar af is in volle gang en ongevoelig voor beleid. Het gebeurt gewoon. IJsland is ‘cold turkey’ gegaan, maar heeft inmiddels de bodem bereikt. Ierland is aardig op weg. Maar heeft nog last van ontkenningsverschijnselen.

Te laat
De rol van Europa lijkt binnenkort te zijn uitgespeeld. Niet omdat de regeringsleiders de crisis niet konden bezweren –want dat konden ze niet- maar omdat zij niet hebben ingezien dát ze het niet konden.