Groningen, zondag 5 september 2010

Hoe voelde het na een paar weken, maanden misschien jaren om getrouwd te zijn?

Voldeed dit aan je verwachtingen?

Hoe 'vrij' voel je jezelf, en ben je echt binnen jou relatie?

Welke betekenis heeft het huwelijk voor jou?

 

Vervolg hoofdstuk Eros

We kunnen Eros op vele manieren zien. We kunnen hem zien als de uiterlijke man, de echtgenoot, of als het mannelijke in welke relatie dan ook. We kunnen hem ook zien als het principe van de vereniging, de harmonie die in ons verhaal tot een hoogtepunt wordt gebracht. Eros heeft niet uitsluitend met seksualiteit te maken. Hij richt zijn pijlen immers op het hart en niet op de geslachtsdelen. De diverse aspecten van de god Eros zullen in de loop van onze mythe nader worden toegelicht.

Het huwelijk met de dood      

Eros doet wat zijn moeder hem heeft gevraagd. Net op het moment dat hij Psyche in het oog krijgt, prikt hij zich per ongeluk aan een van zijn pijlen en wordt onmiddellijk verliefd op haar.

 

Psyche en Eros (Amor)

Hij besluit op hetzelfde moment Psyche tot zijn bruid te nemen en vraagt zijn vriend de Westenwind om haar voorzichtig van de top van de berg naar de Paradijselijke Vallei te voeren. De Westenwind doet dit en Psyche die de Dood verwachtte, bevind zich plotseling in een hemel op aarde. Ze stelt Eros geen vragen, maar geniet ten volle van haar onverwachte geluk. Eros komt tot Psyche en al is hij een god, hij betekent toch de Dood voor haar. Iedere echtgenoot betekent voor zijn echtgenote de dood, omdat hij haar maagdelijkheid ontneemt en haar daardoor dwingt een volwassen vrouw te worden.   Het is een paradox: het is mogelijk om tegelijkertijd dankbaarheid en verontwaardiging te voelen jegens de persoon die je dwingt je eigen pad van groei te bewandelen. Het orakel had gelijk: in archetypische zin betekent een man voor een vrouw de dood.

 

Als een man bij zijn partner angst bespeurt, dient hij haar voorzichtig en met tederheid te benaderen. Het kan zijn dat zij zich er langzaam van bewust wordt dat het meisje in haar zal sterven. Hij kan dit moment voor haar vergemakkelijken als hij daarvoor begrip toont en haar met zachtheid behandelt.

Een man begrijpt maar zelden dat een huwelijk voor een vrouw zowel de dood als de opstanding betekent, omdat hij het niet kan vergelijken met iets uit zijn eigen leven. Voor een man betekent het huwelijk geen offer, maar voor een vrouw vaak wel. Op een dag kan ze vol afschuw naar haar man kijken als ze zich realiseert dat zij in haar huwelijk gebonden is en hij niet. Ze is zelfs nog meer gebonden als er kinderen zijn.Wellicht verzet zij zich hiertegen, maar het is voor haar nog erger om niet op deze manier door het leven gevangen te worden genomen.

            Er zijn vrouwen van vijftig die nog nooit de Berg des Doods hebben bestegen, ook al zijn ze misschien al grootmoeder. Zelfs op middelbare leeftijd zijn de dauwdruppels bij hen nog zichtbaar. Er zijn ook meisjes van zestien die door deze ervaring heen zijn gegaan en haar hebben overleefd. Uit hun ogen spreekt een enorme wijsheid.

            Deze gebeurtenissen vinden niet zomaar op een bepaalde leeftijd plaats. Ik kende een meisje van zestien dat in verwachting was. Ze zonderde zich af om haar baby in stilte te baren en zorgde ervoor dat het kindje werd geadopteerd, zodat ze het niet hoefde te zien. Ze kwam terug en het leek alsof er niets met haar was gebeurd. Ze had niets geleerd over de Berg des Doods. Enkele jaren later trad zij in het huwelijk en als iemand maagdelijk genoemd kon worden was zij dat wel. Psychologisch gezien was zij onaangedaan gebleven zelfs al had zij de ervaring van de geboorte van haar kind ondergaan.

            De Eros in de vrouw kan op verschillende momenten in haar leven een einde maken aan haar naïviteit en kinderlijke onschuld. Dit hoeft niet uitsluitend bij haar huwelijk te gebeuren. Veel meisjes gaan al heel jong door deze ervaring heen en dat is wreed, anderen zullen het nooit ervaren.

 

Een vrouw beleeft het huwelijk heel anders dan een man. De man wint in aanzien, wordt er krachtiger door, krijgt een andere status en versterkt zijn positie. Hij ziet over het algemeen niet in dat hij de Psyche in zijn echtgenote doodt en dat dit ook zijn taak is. Als ze zich dus vreemd gedraagt, of als er iets volledig mis gaat en ze onbedaarlijk begint te huilen begrijpt hij gewoon niet dat zij het huwelijk heel anders ervaart dan hij. Een vrouw verkrijgt door haar huwelijk ook een nieuwe status, maar zal daarvoor eerst door ervaring van de Berg des Doods heen moeten.

 

De paradijstuin

Psyche bevind zich in een wonderschoon paradijs. Zij heeft alles wat zij zich maar kan wensen.

 

Haar god-echtgenoot, Eros, slaapt iedere nacht aan haar zijde en legt haar slechts één beperking op: zij moet hem beloven dat zij niet naar hem zal kijken en niet zal vragen waar hij zich mee bezighoudt.   Zij krijgt alles wat haar hartje begeert, ze mag in het paradijs wonen, maar ze mag niet weten wie hij is en mag hem niet zien. Psyche stemt daarmee in.

 

Bijna iedere man vraagt dit van zijn vrouw. Als zij geen vragen stelt en de dingen op zijn manier doet, heerst er vrede in huis. Hij wenst het oude patriarchale huwelijk waarin de man alle belangrijke beslissingen neemt.  Als de vrouw daarmee instemt, heerst er rust en vrede. De meeste mannen hebben hoop dat het op deze manier zal gaan en een tijdlang ziet het ernaar uit dat het huwelijk zo zal zijn.

            Waarschijnlijk klinkt hierin nog een echo uit een primitieve patriarchale samenleving waarin de vrouw aan de man onderworpen is. In onze hedendaagse gebruiken zien wij nog overblijfselen van deze patriarchale cultuur wanneer de vrouw bijvoorbeeld bij haar huwelijk de naam van haar echtgenoot aanneemt. Eros staat erop dat zij geen vragen stelt en hem niet ziet. Dit zijn de voorwaarden van het patriarchale huwelijk.

            Iedere onvolwassen Eros kan een paradijs creëren . Het is puberaal om een meisje mee te voeren en haar te beloven dat zij nog lang en gelukkig zal leven. Dat is Eros in al zijn gereserveerdheid.  Hij wil zijn paradijs, maar geen verantwoordelijkheid, geen weloverwogen relatie. We vinden hier in iedere man iets van terug. De vrouw vraagt om groei en ontwikkeling (in mythe wordt groei vaak door een vrouwelijk element teweeggebracht) en een man voelt hier bitter weinig voor. Hij wens in het paradijs te blijven.

            Luister maar eens naar geliefden die samen over hun paradijs fantaseren! Hun taalgebruik komt uit een andere wereld: die van het paradijs. Zij proeven de voorsmaak van een paradijs dat zij pas veel later na hard werken zullen bereiken. Natuurlijk kunnen we de geliefden moeilijk over hun dromen berispen. De buitenstaander weet echter dat het paradijs waarover zij dromen hun weinig kans van slagen biedt.

            Iets in het onbewuste van een man verlangt van zijn vrouw dat zij hem geen vragen zal stellen. Vaak ziet hij het huwelijk als iets dat er voor mag zijn als het hem uitkomt, maar dat hem op geen enkele wijze mag belemmeren. Hij wil zich vrij voelen en er niet aan denken als hij zijn aandacht ergens anders op wil richten. Het is een grote schok als een vrouw deze houding in haar man bespeurt. Het huwelijk betekent voor een vrouw dat zij volledig betrokken en toegewijd is; voor een man is het niet zo allesomvattend. Ik herinner me een vrouw die dagenlang had gehuild nadat zij had ontdekt dat hun huwelijk slechts één aspect was in het leven van haar man, terwijl het voor haar het allerbelangrijkste in haar leven was. Zij had in haar man de Eros ontdekt die het paradijs creëert.

 

Afscheid van het paradijs

Elk paradijs is gedoemd te verdwijnen. In ieder paradijs bevindt zich namelijk een slang die andere belangen heeft dan de rust en vrede die het Hof van Eden heerst te handhaven.

De slang verschijnt al snel in het paradijs van Psyche in de vorm van haar twee zusters die verdriet hebben om haar vertrek, hoewel dit verdriet niet bepaald oprecht is. Ze vernemen dat psyche in een paradijstuin woont en dat zij een god als echtgenoot heeft. Hun jaloezie kent geen grenzen! Zij komen naar de rots waaraan Psyche was vastgeketend en roepen naar haar in haar paradijstuin. Zij wensen haar alle goeds toe en informeren naar haar gezondheid.

            Psyche is naïef en vertelt dit alles aan Eros. Hij waarschuwt haar telkens opnieuw dat zij in groot gevaar verkeert. Hij vertelt haar dat als naar haar zusters luistert die haar alsmaar vragen stellen, er een ramp zal plaatsvinden.

Als Psyche hem geen vragen zal stellen, zal haar kind een god worden en dus onsterfelijk zijn. Verbreekt zij echter haar belofte, dan zal het kind als meisje worden geboren en sterfelijk zijn.

Eros maakt het zelfs nog erger door te zeggen dat hij haar zal verlaten als zij hem ooit vragen gaat stellen.

            Psyche luistert naar hem en stemt er opnieuw mee in dat zij hem geen vragen zal stellen. De zusters roepen haar opnieuw en uiteindelijk krijgt Psyche Eros zo ver dat zij bij haar langs mogen komen. Enige tijd later worden de zusters van de hoge rost naar beneden gevoerd door de Westenwind en belanden veilig in de prachtige tuin. Zij bewonderen alles en worden gastvrij ontvangen. Natuurlijk worden zij verteerd door jaloezie nu zij zien waar hun jonge zuster is terecht gekomen. Zij stellen veel vragen en Psyche beschrijft in haar onschuld haar echtgenoot zoals zij zich hem in haar fantasie voorstelt, want zij heeft hem nog nooit aanschouwd. Zij overlaat haar zusters met cadeaus en zo keren deze naar huis terug.

            Eros waarschuwt haar keer op keer, maar de zusters komen terug. Dit keer vertelt Psyche hun een andere fantasie over haar echtgenoot, omdat zij was vergeten wat zij eerder over hem had verteld. Als de zusters naar huis terugkeren, bespreken zij dit en bedenken een boosaardig plan.

 

Lees volgende week het vervolg.

Verzorgd door Elisabeth Kellerman

 

Dit deel, alle vorige en opvolgende delen zijn terug te vinden op de sites www.star-people.nl .

Het verhaal over Psyche Deel I - De reis begint

Het verhaal over Psyche deel II - De eerste kennismaking

Zie ook op deze site de delen over de innerlijke man 'Het Parcivalverhaal'.

 

Herken je bij jezelf de rode draad en wil je er aan werken maar vind je het moeilijk, dan kun je op de sites http://www.innerquest.nl/ en/of http://welpro.vpweb.nl/ een verdiepingscursus vinden die je hierbij kan helpen.

 

Bron: Boekje "Zij/Hij" schrijver is Robert A. Johnson, uitgever Kosmos-Z&K Uitgevers BV/ Servire, Utrecht, ISBN-9021595303 (is helaas alleen nog tweede hands te koop).

De voorstellingen komen onder andere van http://www.wikipedia.nl/  en Afbeeldingen van parcival .