Wees voorzichtig met mobieltjes, routers en ander draadloos spul, zolang er wetenschappelijke onduidelijkheid is over de schadelijke effecten van elektromagnetische velden. Dat is in het kort de boodschap van het vorig jaar opgerichte Nationaal Platform Stralingsrisico's.

Een boodschap die steeds meer ingang vindt bij artsen, zij het mondjesmaat omdat veel dokters volgens het platform niet zo veel weten over elektromagnetische golven en mogelijke gezondheidsrisico's. Toch zeggen volgens het platform ruim driehonderdduizend Nederlanders klachten te hebben door blootstelling aan elektromagnetische velden, veroorzaakt door bijvoorbeeld een umts-zendmast, mobiele telefoon of draadloze internetverbinding.

Liesbeth Adriaansens is een van de huisartsen in West-Brabant die een mogelijke relatie tussen straling en klachten als vermoeidheid, duizeligheid, concentratie- en slaapproblemen niet meteen als onzin van tafel veegt. Nee, als ze goed doorvraagt naar specifieke woon- of werkomstandigheden van patiënten, gaat ze soms zelfs op pad met een zogeheten field analyzer om straling ter plekke te meten. "In een geval was de relatie tussen klacht en straling aantoonbaar: de hoofdpijn van een mevrouw, die net naar een nieuw appartement was verhuisd, verdween nadat ze de tv en de dectfoon uit de slaapkamer had gehaald en de router (draadloze internetverbinding) uitgezet. Tabletten tegen de hoofdpijn waren daardoor niet nodig." Maar veel vaker blijft Electro Hyper Sensivity (overgevoeligheid voor elektromagnetisch velden) onaangetoond. EHS is geen erkende aandoening in Nederland en wereldwijd zijn er bovendien nog geen keiharde oorzakelijke bewijzen hoe schadelijk straling mogelijk is.

Onderzoeken zijn er genoeg, zoals dat naar de ontwikkeling van hersentumoren bij ratten en de invloed van elektromagnetische velden op het welbevinden. Maar de uitkomsten blijken in veel gevallen steeds weer aanleiding tot verdere discussie onder wetenschappers over de vraag: onder welke norm kan straling geen kwaad?

De Nederlandse overheid gebruikt de Europese blootstellingslimiet en acht een 'voorzichtigheidsprincipe' niet nodig. Maar dat is onterecht, vindt Alex Swinkels, woordvoerder van het Nationaal Platform Stralingsrisico's. "In België geeft het ministerie van Volksgezondheid een brochure uit om mensen de weg te wijzen, zolang er geen eenduidigheid is, terwijl er in Nederland wordt gedaan alsof er niks aan de hand is, puur om onrust te voorkomen. Dat is niet slim, want juist als je wél voorlicht, kun je onrust wegnemen. Op basis van informatie kunnen mensen dan zelf beslissen of ze voorzichtig willen zijn of niet."

Liesbeth Adriaansens, huisarts in Breda en lid van de umtswerkgroep aldaar, heeft die Belgische brochure in de wachtkamer liggen. Voorzichtigheid is vooral geboden bij kinderen, zwangeren en ouderen zegt ze en dat houdt bijvoorbeeld in: kies een stralingsarme babyfoon en plaats die zo ver mogelijk van het babybedje vandaan. "De schedel van baby's is dunner en daardoor zijn ze gevoeliger voor straling. In Nederland realiseren veel mensen zich dat niet. Elektromagnetische velden hoor je niet, zie je niet, ruik je niet. Maar in Amerika zie je bijvoorbeeld zwangeren bellen met hun mobieltje op een meter afstand en in Zweden bestaan zelfs hele dorpen die stralingsvrij zijn."

Swinkels en Adriaansens pleiten niet voor een stralingsmeter in de tas van elke huisarts of een algeheel verbod op umts-masten (waar veel gemeenten inmiddels al terughoudend mee omgaan). " Het gaat ons om bewustwording, niet om paniekzaaierij. Wij vinden dat de overheid moet stimuleren mobieltjes zo aan te passen, dat er minder straling vrij komt."