Er wordt veel onderzoek gedaan naar buitenaardse intelligentie. Daarvoor worden radiotelescopen gebruikt die signalen uit de ruimte op kunnen vangen. In 1977 ving men voor het eerst een dergelijk signaal op dat zich helaas niet herhaalde en daarom niet geldig zou zijn. Aan ruimteschepen als de Voyager en Pioneer werden plaquetten meegestuurd met gegevens over de Aarde en de mensheid, zoals op een briefje in een fles op de zee. Het onderzoek naar buitenaardse intelligentie (vooral uitgevoerd door SETI) dreigt te stoppen door gebrek aan financiering.

Voor sommigen is het misschien een schrale troost, maar onze Aarde herbergt meer intelligent leven dan we tot nu toe misschien dachten. Hoe meer onderzoek er gedaan wordt naar de cognitieve vermogens van dieren, hoe meer overeenkomsten er ontdekt

worden tussen de intelligentie van de mens en niet-menselijke dieren. Zo bestaat er de spiegeltest; dieren als de olifant, de dolfijn en de mensaap, zijn in staat zichzelf te herkennen in een spiegel, in tegenstelling tot een baby die jonger is dan 18 maanden. Nu blijkt dat ook de duif in staat is zich in videobeelden (met 6 tot 7 seconden vertraging) te herkennen. De psycholoog Ed Wasserman toont aan dat de basis van ons denken, namelijk het kunnen inzien dat twee objecten hetzelfde of verschillend zijn, ook bij bavianen en duiven aanwezig is. Daarna toonde hij aan dat zowel bavianen als duiven de abstracte verbanden tussen ‘hetzelfde’ en ‘verschillend’ kunnen leggen. Het verband tussen A en A is hetzelfde als het verband tussen B en B, terwijl het verband tussen A en B ook gelijk is aan het verband tussen C en D (twee verschillende zijn gelijk aan twee verschillende). Ze zagen ook in dat het verband tussen A en A anders is dan het verband tussen C en D. Zowel duiven als bavianen waren in staat de juiste keuze te maken tussen twee test-reeksen van plaatjes waarvan er één overeenkwam met een vooraf getoonde voorbeeldreeks.

Duiven schijnen, als het gaat om kleuren en contouren, ook dezelfde perceptie te hebben als de mens en kunnen zelfs de kwaliteit van kunstwerken en tekeningen leren beoordelen.

Duiven schijnen daarentegen geen metacognitie (weten hoe te leren) te kennen terwijl dolfijnen en makaken wel iets vergelijkbaars als bewustzijn en zelfbewustzijn schijnen te bezitten en zelfs bewust kunnen zijn van hun gemoedstoestand.

Dit soort onderzoeken vormen een relatief onontgonnen gebied dat nog veel nieuws kan bieden. Het is ook nog maar de vraag wat wij onder intelligentie verstaan: vogels die migreren en zich daarbij oriënteren op de magnetische velden van de Aarde of vleermuizen die gebruik maken van sonar om hun omgeving te ‘zien’ kunnen natuurlijk ook als ‘intelligent’ beschouwd worden op basis van deze eigenschappen. Wij zien dit waarschijnlijk niet als intelligent omdat het aangeboren gedrag is. Als zij mochten bepalen wat intelligentie was zouden ze ons erg dom vinden omdat wij ons niet op deze manieren kunnen oriënteren.

In het NRC stond een artikel met veel video’s over intelligent gedrag van roeken (kraaiachtigen), die absoluut de moeite waard zijn te bekijken.

De intelligentie van dolfijnen is al langer onderkend. We beschouwen ze over het algemeen als sympatieke dieren, maar ze kunnen ook behoorlijk agressief 1,2 zijn en jonge dolfijnen en bruinvissen doden. Het is wel prachtig om te zien hoe elegant ze kunnen spelen wat toch zeker van een zeer hoge intelligentie getuigt.