Groningen, zaterdag 5 september 2009

Onze ster bevindt zich in het diepste zonneminimum in bijna een eeuw tijd. Er gaan weken en soms hele maanden voorbij zonder dat er zelfs een kleine zonnevlek zichtbaar is op haar oppervlak. Deze stilte houdt al ruim twee jaar aan, hetgeen ervoor zorgt dat onderzoekers zich af beginnen te vragen of zonnevlekken langzaam aan het verdwijnen zijn. Hoewel sommigen van hen skeptisch staan tegenover die uitspraak bestaat er wel degelijk bewijs voor het feit dat de ‘koude’ gebieden op het zonneoppervlak voorlopig niet meer terug zullen keren. Het magnetisme van de vlekken blijkt namelijk sterk af te nemen en zou over enkele jaren te zwak zijn om zonnevlekken te doen ontstaan.

“Ik denk zelf dat zonnevlekken terug aan het komen zijn,” aldus onderzoeker Matt Penn van het National Solar Observatory (NSO) in het in de Verenigde Staten gelegen Tucson. Maar hij geeft toe “dat er enig bewijs is dat dat niet het geval is.” Dat is namelijk de conclusie van zijn collega Bill Livingston, die in de afgelopen zeventien jaar metingen heeft verricht aan de magnetische velden van vlekken op de zon. Tijdens deze studie is hij een opmerkelijke tendens op het spoor gekomen, eentje die erop duidt dat het magnetisme van zonnevlekken afneemt. De gegevens laten zien dat het goed mogelijk is dat zonnevlekken in 2015 compleet verdwenen zullen zijn.

Niet materie, maar krachtig magnetisme vormt de drijfveer achter een zonnevlek. Het magnetisch veld ziet er donker uit vanwege het feit dat het de toestroom van warmte vanuit het inwendige van onze ster blokkeert. Indien de aarde haar magnetisch veld verliest zou onze planeet zelf intact blijven, maar wanneer een zonnevlek diens magnetisme verliest houdt het op te bestaan. Volgens Livingston blijkt uit de metingen dat de vlekken zich alleen vormen wanneer het magnetisch veld sterker is dan 1500 gauss, een eenheid die gebruik wordt om de magnetische fluxdichtheid weer te geven. “Als de huidige tendens zich voortzet kan deze drempel in de nabije toekomst bereikt worden,” zei hij.

Er bestaan echter twijfels over de uitkomst van het onderzoek. “Het is opzienbarende stof,” aldus zonnevlekexpert David Hathaway van de ruimtevaartorganisatie NASA. “Maar we moeten wel de kanttekening maken dat het overgrote deel van de gegevens verzameld is na het maximum van zonnecyclus 23, toen het aantal zonnevlekken kleiner begon te worden. De verzwakking van de magnetische velden zou een normaal aspect van een zonnecyclus kunnen zijn en hoeft er niet op te duiden dat zonnevlekken voorgoed verdwijnen,” zo verklaarde hij. Volgens Penn is het laatste wel het geval: “Dit is een relatief nieuwe methode en de metingen zijn in een tijdsbestek van liefst zeventien jaar verricht.”

Of we definitief vaarwel moeten zeggen tegen zonnevlekken? De toekomst zal het uitwijzen…

Bron: astroversum.nl

De zon gedraagt zich vreemd: zijn haar vlekken aan het verdwijnen?