Tot op de dag van vandaag heeft men meer dan driehonderd planeten buiten ons zonnestelsel gevonden. In de meeste gevallen ging het om objecten die veel overeenkomsten vertonen met gasreus Jupiter en te warm of te koud zijn om leven zoals wij het kennen te herbergen. Ergens in de nabije toekomst zullen astronomen echter naar alle waarschijnlijkheid stuiten op een wereld die in dat opzicht wél interessant is – een planeet met een vast oppervlak die op de juiste afstand van diens moederster draait om vloeibaar water te bevatten en daarmee een essentieel ingrediënt heeft van het ‘recept’ voor leven. In eerste instantie zal zo’n object slechts als een lichtpuntje te zien zijn. Maar hoe kunnen we erachter komen of er daadwerkelijk vloeibaar water te vinden is op een planeet? Indien het een grote hoeveelheid water en dus ook oceanen bevat zitten we goed, zo luidt de conclusie van onderzoekers die een methode hebben ontwikkeld om buitenaardse oceanen te detecteren.

Een fletse blauwe stip is het beste beeld dat we in de komende decennia, zelfs met de meest geavanceerde telescopen, zullen verkrijgen van een met water bedekte aardachtige planeet. Om meer te weten te komen over hoe astronomen oceanen op planeten bij andere sterren heeft men de afgelopen tijd de zogeheten High Resolution Imager van de ruimtesonde Deep Impact, die sinds kort observaties verricht aan exoplaneten en vandaag de dag ook wel EPOXI wordt genoemd, gebruikt om vanaf een afstand van enkele tientallen miljoenen kilometers onze planeet vanuit een ‘buitenaards’ standpunt te bestuderen.

Op deze manier ontwikkelde het team een methode waarmee bepaald kan worden of het oppervlak van een planeet die tamelijk veel overeenkomsten met de onze vertoont grote hoeveelheden vloeibaar water bevat. Hiervoor werd uitgezocht hoe de blauwe kleur van een planeet, in dit geval de aarde, van tijd tot tijd verandert: oceanen zijn vanzelfsprekend blauwer dan continenten, welke er meer rood of oranje uitzien, omdat land voornamelijk op rode en nabij-infrarode golflengten weerspiegelt.

Ook andere dingen kunnen een rol spelen in het feit dat een planeet blauwgekleurd is; gasplaneet Neptunus is bijvoorbeeld blauw vanwege het feit dat er methaan aanwezig is in de bovenste laag van diens atmosfeer. Een dergelijke wereld zou echter geen helderheid- en kleurverschillen vertonen en een met water bedekt object wel. Ook het spectrum van het licht van een aardachtige planeet moet aan een analyse onderworpen worden om te bepalen of het bedekt wordt door oceanen.

Het vinden van een watermolecuul in het spectrum van een exoplaneet zou er op duiden dat er waterdamp te vinden is in diens dampkring, maar aangezien de telescopen die op dit moment gebruikt worden om het licht van andere objecten op te vangen en te bestuderen op dit gebied nog niet zo nauwkeurig uit de voeten kunnen als de nieuwe generatie telescopen, zullen we nog even geduld moet hebben. Als het aan het team van onderzoekers ligt, staat ons in ieder geval een interessante tijd wat betreft de zoektocht naar mogelijk bewoonbare planeten te wachten.